Батальён КАП «Сноў»

Батальё́н Ко́рпуса ахо́вы паме́жжа «Сноў» (польск.: Batalion KOP «Snów») — дваццаць сёмы рэзервовы батальён Корпуса аховы памежжа часоў міжваеннай Польскай Рэспублікі, які размяшчаўся ў Снове ў 1927—1939 гадах. У складзе арміі «Кракаў» удзельнічаў у абароне Польшчы напачатку Другой сусветнай вайны.

Батальён Корпуса аховы памежжа «Сноў»
Batalion KOP Snów»
Штаб батальёна — колішні палац Рдултоўскіх
Гады існавання восень 1927 — верасень 1939
Краіна  Польшча
Падпарадкаванне Корпус аховы памежжа
Уваходзіць у Брыгада КАП «Навагрудак» (1927—1937) →
Полк КАП «Сноў» (1937—1939)
Тып воінскае фарміраванне
Функцыя Ахова савецка-польскай мяжы
Колькасць 688 жаўнераў
Дыслакацыя Сіняўка (1927)
Сноў (1927—1939)
Рыштунак Кулямёты, вінтоўкі
Войны Польская абарончая вайна (1939)
Удзел у
Камандзіры
Вядомыя камандзіры падпалкоўнік Казімір Нядзведскі
падпалкоўнік Ян Казаноўскі

Гісторыя правіць

На паседжанні палітычнага камітэта Рады міністраў Польскай Рэспублікі, якое адбывалася 21—22 жніўня 1924 года было прынята рашэнне аб стварэнні адмысловага ўзброенага фармавання для аховы ўсходняй мяжы, з прычыны чаго 12 верасня 1924 г. польскае Міністэрства вайсковых спраў выдала распараджэнне аб стварэнні Корпуса аховы памежжа, а 17 верасня таго ж года — дапаўненне з указаннем яго структуры[1]. Увосень 1927 г., падчас чацвёртага этапа арганізацыі гэтага вайсковага злучэння быў заснаваны дваццаць сёмы рэзервовы батальён, адзінкай для фармавання якога стаў 78-ы пяхотны полк[2]. Створанае падраздзяленне, размешчанае спачатку ў мястэчку Сіняўка, заступіла на службу 1 лістапада 1927 г. на тэрыторыі Навагрудскага ваяводства[3].

Батальён складаўся з трох пяхотных ротаў, сувязнога і кулямётнага ўзводаў. Штат служачых налічваў 22 афіцэраў, 164 унтэр-афіцэраў і 501 шараговых жаўнераў[4]. Неўзабаве штаб падраздзялення быў перамешчаны з Сіняўцы ў мястэчка Сноў, дзе размясціўся ў будынку колішняга палаца Рдултоўскіх і працягнуў падпарадкоўвацца камандаванню другой памежнай брыгады[5].

У ліпені 1929 года другая памежная брыгада была пераназвана ў брыгаду «Навагрудак» згодна з правілам, у адпаведнасці з якім адзінкі Корпуса аховы памежжа сталі называцца паводле мясцовасцяў іх дыслакацыі. Тое ж самае адбылося і з дваццаць сёмым рэзервовым батальёнам, які быў перайменаваны ў батальён «Сноў». Некаторы час нумарацыя адзінак захоўвалася, але ў 1931 годзе была цалкам скасавана[6].

На той час рыштунак падраздзялення складаўся з 717 вінтовак Бярц’е ўзора 1916 г., 44 ручных кулямётаў «Бергман» узора 1915 г. і 8 станкавых кулямётаў «Гочкіс» узора 1914 года. Пасля правядзення рэарганізацыі Корпуса аховы памежжа «R.2» батальён стаў складацца з камандавання, узвода сувязі, кулямётнай і трох стралковых ротаў[7].

Загадам камандавання ад 23 лютага 1937 года была распачата першая фаза рэканструкцыі Корпуса аховы памежжа «R.3», у выніку чаго батальён атрымаў новую працу. Ён стаў адміністрацыйнай адзінкай для паліцэйскага ўчастка пры палку «Сноў»[8]. Адміністратыўная прыналежнасць гарнізона таксама змянілася: замест расфармаванай брыгады «Навагрудак» ён стаў падпарадкоўвацца палку «Сноў». У выніку рэалізацыі другога этапа рэфармавання КАП улетку 1937 года была ліквідавана трэцяя стралковая і ўтворана другая кулямёная рота, а ў 1938 ці ў 1939 годзе планавалася ўтварыць школьную стралковую роту, што так і не было здзейснена[9].

15 мая 1939 года падраздзяленне стала гаспадарчым аддзелам, у выніку чаго пасада кватэрмайстара была пераназвана ў пасаду намесніка камандзіра па гаспадарчых справах[9].

Мабілізацыя правіць

Батальён «Сноў» быў мабілізаваны ў рамках частковай мілітарызацыі польскіх войскаў 23 сакавіка 1939 года і перамешчаны ў раён Жыўца, Хабаўкі  (англ.) і Новага Сонча[10]. Там ён быў падзелены на два батальёны («Сноў» і «Сноў I») і ў сакавіку накіраваны на поўдзень Польшчы. Гэтыя батальёны ўтварылі першы пяхотны полк Корпуса аховы памежжа (таксама вядомы як полк «Сноў») і былі ўключаны ў склад стралковай брыгады як першы і другі батальёны гэтага палка. Падчас вераснёўскай кампаніі колішнія батальёны са Снова ўвайшлі ў склад арміі «Кракаў»  (англ.), дзе і спынілі сваё існаванне напачатку верасня 1939 года[11].

Структура правіць

  • Камандаванне батальёнам
  • Узвод сувязі
  • 1 школьная стралковая рота
    • Гаспадарчая дружына
    • Тры стралковыя ўзводы па тры дружыны
  • 2 школьная стралковая рота
    • Гаспадарчая дружына
    • Два стралковыя ўзводы па тры дружыны
  • Кулямётная школьная рота
    • Гаспадарчая дружына
    • Два школьныя кулямётныя ўзводы па тры дружыны
    • 3 школьны зброевы ўзвод[12]

Кіраўніцтва правіць

Камандзіры батальёна правіць

  • жнівень 1928 — 12 сакавіка 1929 — падпалкоўнік пяхоты Казімір Нядзведскі[13]
  • ліпень 1929 — 23 жніўня 1929 — маёр пяхоты Павел Гайдук[13]
  • 23 жніўня 1929 — 13 лютага 1931 — падпалкоўнік пяхоты Уладзіслаў Вецярынскі
  • 27 лютага 1931 — май 1933 — маёр Ян Рагоўскі
  • май 1933 — жнівень 1933 — маёр пяхоты Ян Ляховіч
  • жнівень 1933 — красавік 1934 — маёр пяхоты Адам Абтуловіч[13]
  • красавік 1934 — 19 лістапада 1936 — маёр пяхоты Антоні Цяшкоўскі[13]
  • 19 лістапада 1936 — верасень 1939 — падпалкоўнік Ян Казаноўскі[14]

Штат батальёна ў кастрычніку 1928 года правіць

  • Камандзір — падпалкоўнік пяхоты Казімір Нядзведскі
  • Ад’ютанткапітан Яўген Рагоўскі
  • Афіцэр выведкіпаручнік Вітольд Мілеўскі
  • Лекар — паручнік Мікалай Кішкель
  • Камандзір узвода сувязі — паручнік Уладзіслаў Кудліньскі
  • Кватэрмайстар — маёр Павел Гайдук
  • Афіцэр па матэрыялах — капітан Браніслаў Іваньчук
  • Афіцэр па харчаванню — паручнік Антоні Навасадаўскі
  • Афіцэр па плацяжах — паручнік Антоні Сватко
  • Камандзір першай стралковай роты — капітан Станіслаў Баран
  • Камандзір другой стралковай роты — паручнік Люцыян Скіргайла
  • Камандзір трэцяй стралковай роты — капітан Станіслаў Пачкоўскі
  • Камандзір кулямётнай роты — капітан Станіслаў Урбаноўскі[15]

Зноскі правіць

Літаратура правіць

  • Rozkaz wykonawczy Ldz. KOP 5200/tjn.Og.org./27 dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie formowania 5-ciu batalionów KOP i 3-ch kompanii piechoty z 8 września 1926 roku. — 1926.
  • Анджэй Канстанкевіч, Ежы Прохвіч, Ян Руткевіч. Korpus Ochrony Pogranicza 1924—1939. — Варшава: Barwa i Broń, 2003. — ISBN 83-900217-9-4.
  • Багуслаў Поляк, Ежы Прохвіч, Марэк Яблонаўскі, Уладзімір Янкоўскі. O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924—1939. Wybór dokumentów. — ВаршаваПултуск: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. — ISBN 83-88067-48-8.
  • Генрык Дамінічак. Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919—1939. — Варшава: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. — ISBN 83-01-10202-0.
  • Ежы Прохвіч. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r.. — «Wojskowy Przegląd Historyczny» №3(149)/1994. — Варшава: Czasopisma Wojskowe, 1994. — С. 148—160. — ISBN 0043-7182.
  • Ежы Прохвіч. Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. — Варшава: Neriton, 2003. — ISBN 83-88973-58-4.
  • Івона Вішнеўская, Катажына Проміньская. Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Nowogródek»”. — Шчэцін: Archiwum Straży Granicznej, 2013.