Браньск

Браньск, Браньск-Падляшскі (свая мова Бранськ, Branśk; польск.: Brańsk), традыцыйная беларуская назва Бранск — горад у Польшчы, уваходзіць у склад Бельскага павета Падляскага ваяводства. Утварае гарадскую гміну, таксама з’яўляецца сядзібай вясковай гміны Браньск. Насельніцтва 3822 чал. (2007).

Горад Браньск польск.: Brańsk Герб Краіна Польшча Ваяводства Падляскае Павет Бельскі Каардынаты 52°44′40″ пн. ш. 22°50′16″ у. д. Плошча 32,43 км² Вышыня цэнтра 130 м Водныя аб’екты Нурэц Насельніцтва ▼3 583 чал. (31 сакавіка 2021) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Паштовыя індэксы 17-120 TERC 2003021 Афіцыйны сайт bransk.podlaskie.pl Браньск на карце Польшчы ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Знаходзіцца за 69 км на паўднёвы захад ад Беластока, на рацэ Нурэц. Побач з горадам праходзіць заходняя мяжа этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Гісторыя

• XI ст: разам з іншымі гарадамі Падляшша трапіў пад уладу Яраслава Мудрага.
• XIII—XIV стст.: увайшоў у склад Вялікага Княства Літоўскага.
• XV ст.: другі цэнтр Бельскай зямлі пасля Бельска.
• 18 студзеня 1493: атрымаў Магдэбургскае права.
• 1513: у Падляшскім ваяводстве.
• XVI ст.: атрымаў герб «у чырвоным полі выява рыцара на кані»; значны асяродак гандлю, у мястэчку існавалі касцёл і царква.
• XVI—XVIII стст.: цэнтр староства.
• сяр. XVI ст. — 1768: у Браньску адбываліся пасяджэнні земскага суда Браньскай зямлі, а таксама праводзіліся соймікі шляхты (апошні прайшоў 27 мая 1793 года).
• 1569: паводле ўмоваў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
• XVIII ст.: пасля Паўночнай вайны пачаў прыходзіць у заняпад.
• 1795: у выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Прусіі, з 1807 года — у Расійскай імперыі.
• 1921: паводле ўмоваў Рыжскай мірнай дамовы, апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі.
• 1939: у складзе БССР.
• 1940: цэнтр Браньскага раёна Беластоцкай вобласці
• 1941—1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.
• 16 жніўня 1945: улады СССР перадалі Браньск Польшчы.

Галерэя

• 
  Праваслаўная царква
• 
  Канцылярыя Бранскай зямлі
• 
  Мяшчанскі дом, 1907 г.
• 
  Царква-мураўёўка, 1915—1918 гадоў.

Насельніцтва

• 1580-я гады — каля 1800 чал., у тым ліку шмат шляхты і каля 50 рамеснікаў.
• 1889 год — 2834 чал. (1373 мужчыны і 1461 жанчына), у тым ліку 1316 іудаістаў.
• 2007 год — 3822 чал.

Транспарт

Браньск — вузел аўтамабільных шляхоў: 66 (Замбраў — Браньск — Бельск Падляскі) і 681 (Лапы — Браньск — Цехановец).

Турыстычная інфармацыя

Выдатныя мясціны

• Гарадзішча (XI ст.)
• Забудова XIX — пач. XX ст.
• Капліца (XIX ст.)
• Касцёл Унебаўзяцця найсв. Панны Марыі (1859—1862)
• Могілкі яўрэйскія
• Могілкі старыя каталіцкія
• Могілкі старыя праваслаўныя
• Царква св. Сімеона

Страчаная спадчына

• Сінагога

Вядомыя асобы

Маёнтак Калінова каля Браньска на працягу амаль ста гадоў быў у валоданні продкаў Кастуся Каліноўскага.

Гл. таксама

• Масавае забойства беларусаў Падляшша (1946)
• Маляшы
• Помнік праваслаўным жыхарам Беластока, забітым і зніклым без вестак у 1939—1956 гады

Літаратура

• Фіёнік Д. Браньск // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 340—341. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Brańsk // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. — S. 353.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Браньск
• Бранск на сайце Radzima.org