Гарлачык жоўты

Гарла́чык жоўты (Nuphar) — род кветкавых раслін сямейства гарлачыкавых.

Гарлачык жоўты
Гарлачык жоўты малы (Nuphar pumila)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гарлачыкакветныя Сямейства:  Гарлачыкавыя Род:  Гарлачык жоўты
Міжнародная навуковая назва
Nuphar Sm.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   18371 NCBI   4415 EOL   37199 IPNI   331808-2

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя бессцябловыя травяністыя расліны з моцным тоўстым гарызантальным карэнішчам і плаваючым на паверхні вады авальна-зліптычным, вялікім глыбока-сэрцападобным скурыстым лісцем на доўгіх чаранках. Кветкі адзіночныя, двухполыя, жоўтыя ці аранжавыя, з моцным пахам, дыяметрам да 2—5 см, на доўгіх кветаножках, з 5 жоўтымі, знізу зялёнымі чашалісцікамі і шматлікімі пялёсткамі. Рыльца амаль лейкападобнае, з 10-20 прамянямі. Плод — падобная да гарлачыку (адсюль назва) шматнасенная сакавітая зялёная ягада.

Арэал і экалогія

Адрозніваецца больш за 10 відаў. Пашыраны пераважна ва ўмераным поясе Паўночнага паўшар’я; на Беларусі трапляюцца звычайны гарлачык жоўты, або жоўтая вадзяная лілея (Nuphar lutea), і вельмі рэдкі гарлачык жоўты малы (Nuphar pumila). Растуць у азёрах, вадасховішчах, у рэках з павольнай плынню на глыбіні да 2 м, нярэдка ўтвараюць зараснікі. Вядомы міжвідавыя гібрыды.

Значэнне і выкарыстанне

Лекавыя, кармавыя і дэкаратыўныя расліны. Карэнішча мае ядавіты алкалоід нуфарын, крухмал, дубільныя і іншыя рэчывы.

Літаратура

• Марозава Т. Гарлачык жоўты // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі

• Кубышка: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)