Туніс (горад)
Туніс (араб. تونس) — сталіца і найбуйнейшы горад Туніса, цэнтр аднайменнага вілаета. Насельніцтва складае 1 200 000 чалавек (2008). Вузел чыгунак і аўтадарог. Буйны порт (з аванпортам Хальк-эль-Уэд). Міжнародны аэрапорт. Галоўны эканамічны і культурны цэнтр краіны. Прамысловасць: харчасмакавая, металаапрацоўчая, тэкстыльная, цэментная; каляровая металургія. Мастацкія рамёствы.
Горад
Туніс
تونس Tunis 
Туніс на карце Туніса   | ||||||||||||||||||||||||||||||
Гісторыя правіць
Як антычнае паселішча вядомы за некалькі стагоддзяў да н.э. У 7-2 стагоддзях да н.э. пад уладай Карфагена, з 2 стагоддзя да н.э. — Рыма. У 5 стагоддзі н.э. заваяваны вандаламі, у 6 стагоддзі — візантыйцамі, у 669 годзе — арабамі (называўся Тунус) і ўваходзіў у склад арабскіх дзяржаў Паўночнай Афрыкі. З 13 стагоддзя сталіца ўсходнемагрыбскай дзяржавы Хафсідаў; буйны цэнтр рамесніцтва, гандлю і навукі. У 1535 годзе захоплены і разрабаваны іспанцамі. З 1574 года пад уладай Асманскай імперыі, галоўны горад яе туніскай правінцыі. Перасяленне ў 17 стагоддзі з Іспаніі маўраў садзейнічала далейшаму росквіту ў Тунісе гандлю і рамесніцтва. У 18 стагоддзі Туніс — рэзідэнцыя правіцеляў дынастыі Хусейнідаў. У 1881 годзе захоплены французскімі войскамі, адміністрацыйны цэнтр французскага пратэктарату Туніс (1883—1956). У 1942-43 гадах акупіраваны італа-германскімі войскамі. Пасля Другой сусветнай вайны цэнтр нацыянальна-вызваленчага руху. З 1956 года сталіца незалежнай дзяржавы Туніс.
Клімат правіць
Клімат Туніса блізкі да міжземнаморскага. Лета гарачае і сухое, але меней спякотнае, чым у пустынях, а зіма дажджлівая і халаднаватая.
| Клімат Туніса | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Сярэдні максімум, °C | 15,7 | 16,5 | 18,1 | 20,7 | 24,9 | 29 | 32,6 | 32,7 | 29,7 | 25,2 | 20,5 | 16,7 | 23,52 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 11,5 | 12 | 13,2 | 15,6 | 19,3 | 23,2 | 26,3 | 26,8 | 24,4 | 20,4 | 15,9 | 12,5 | 18,4 |
| Сярэдні мінімум, °C | 7,2 | 7,4 | 8,3 | 10,4 | 13,7 | 17,3 | 20 | 20,8 | 19 | 15,5 | 11,3 | 8,2 | 13,3 |
| Норма ападкаў, мм | 59 | 57 | 47 | 38 | 23 | 10 | 3 | 7 | 33 | 66 | 56 | 67 | 466 |
Архітэктура правіць
Ад гарадскіх сцен (IX стагоддзе, XIII-XIV стагоддзі) захаваліся каменныя вароты Баб аль-Джадыд (1276), Баб аль-Менара (XIII стагоддзе), рэшткі сцен касбы (цытадэлі). У Старым горадзе (медзіне) знаходзяцца: мячэці Вялікая («Мячэць аліў», 732, перабудавана ў 9 стагоддзі), аль-Ксар (каля 1106, мінарэт 1647), аль-Хаўа, ці Таўфік (XIII стагоддзе), аль-Халік (1375), Меласін (1435), Юсуф Дэя (1616, медрэсэ 1677); маўзалей-куба Бені Харасан (1093); рынкі 13 і 14 стагоддзяў; палацы 18-19 стагоддзяў. Вакол сярэдневяковага горада кварталы пазнейшай забудовы: паштамт (1893, архітэктар А.Саладэн), дзелавыя будынкі, жылыя дамы, вілы; косплекс універсітэта, Нацыянальны тэхнічны ўніверсітэт, гатэль «Афрыка». Стары горад унесены ЮНЕСКА ў спіс Сусветнай спадчыны.
Адукацыя і культура правіць
Універсітэт. Нацыянальны музей. Музей Бардо (Алауі)
Гарады-пабрацімы правіць
Адносіны пабрацімства ўсталяваны паміж Тунісам і наступнымі гарадамі[2]:
Аман, Іарданія
Джыда, Саудаўская Аравія
Доха, Катар
Кёльн, Германія
Кувейт, Кувейт
Лісабон, Партугалія
Марсель, Францыя
Маскат, Аман
Манрэаль, Канада
Масква, Расія- Парыж, Францыя
Прага, Чэхія
Рабат, Марока
Рым, Італія
Стамбул, Турцыя
Рыа-дэ-Жанэйра, Бразілія
Сант’яга, Чылі
Стакгольм, Швецыя
Ташкент, Узбекістан
Трыпалі, Лівія
Вядомыя ўраджэнцы і жыхары правіць
Зноскі
- ↑ https://www.citypopulation.de/en/tunisia/cities/
- ↑ Cooperation internationale (фр.). commune-tunis.gov.tn. — Cooperation et jumelage. Архівавана з першакрыніцы 22 лютага 2014. Праверана 22 лютага 2014.
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Туніс (горад)
