Графская вайна

Графская вайна (дацк.: Grevens Fejde) — міжусобная вайна за трон Даніі ў 1534—1536 гадах, якая пераплялася з ахапіўшым Данію ў 1530-х гадах народным рухам і ўскладнілася ўмяшаннем Любека.

Гісторыя правіць

Пасля смерці дацкага караля Фрэдэрыка I у 1533 годзе ўладу ў краіне захапіла шляхецкая алігархія на чале са спадчыннікам пасаду Шлезвіг-Гальштэйнскім герцагам Крысціянам. У той жа час разгарнулася паўстанне сялян і гарадоў, якое праходзіла пад лозунгамі Рэфармацыі. У Графскай звадзе мяшчане і сяляне выступалі за вяртанне скінутага ў 1523 годзе ў выніку арыстакратычнай змовы караля Крысціяна II. У ліку выступалых на баку Крысціяна II былі і шляхцічы, як графы Іаган фон Гоя і Крыстафер Ольдэнбургскі.

Бургамістры Капенгагена і Мальмё ўступілі ў саюз з бургамістрам Любека Юргенам Вуленвеверам, які прыйшоў да ўлады ў Любеку ў выніку перавароту. У чэрвені 1534 года войскі Крыстафера Альдэнбургскага, які выступаў як намеснік Крысціяна II, набраў на грошы Любека войска і высадзіўся ў Даніі на любекскіх караблях і разам з мяшчанамі і сялянамі, заняў Зеландыю і Сконэ.

Тым часам дацкае дваранства і духавенства абрала каралём герцага Крысціяна, пад імем Крысціяна III. У студзені 1535 года шведскі кароль Густаў Ваза, саюзнік Крысціяна III і праціўнік Любека, нанёс прыхільнікам Крысціяна II паражэнне пры Хельсінгбаргу, у чэрвені 1535 года дацкія каралеўскія войскі пад камандаваннем Іагана Рантцау атрымалі перамогу пры Экснеб'ергу на востраве Фюн, у ходзе вайны таксама пацярпеў шэраг паражэнняў любекскі флот.

У Любеку тым часам адбылося падзенне рэжыму Вуленвефера. Жыхары абложаных каралеўскімі войскамі Капенгагена і Мальмё супраціўляліся да 1536 года. Падавіўшы паўстанне, Крысціян III правёў у Даніі ў 1536 годзе Рэфармацыю.

Літаратура правіць

Форстен Г. В. «Борьба из-за господства на Балтийском море в ХV-XVI столетиях», СПБ 1884
Aktstykker til Nordens Historie i grevefeidens, Udgivne… Odense 1852
Paludan-Müller «Grevens Feide», tid.1-2, Kobenhavn 1853-54
Waitz L. «Lübeck unter Jürgen Wullenwever und die europäische Politik», Bd.1-3, Berlin 1855-56.