Гюнтэр Блобель
Гюнтэр Блобель (ням.: Günter Blobel, нар. 21 мая 1936, г. Вальтэрсдорф, Германія, цяпер вёска Niegosławice (Польшча) — 18 лютага 2018, Нью-Ёрк, ЗША) — амерыканскі вучоны ў галіне малекулярнай біялогіі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1999 годзе «за выяўленне ў бялковых малекулах сігнальных амінакіслотных паслядоўнасцяў, адказных за адрасны транспарт бялкоў у клетцы»[6].
| Гюнтэр Блобель | |
|---|---|
| ням.: Günter Blobel | |
 | |
| Дата нараджэння | 21 мая 1936[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 18 лютага 2018[3][2][…] (81 год) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | біёлаг, біяхімік, урач, выкладчык універсітэта, цытолаг |
| Навуковая сфера | біялогія, біяхімія[4], molecular chemistry[d][4] і клетачная біялогія[d][4] |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар філасофіі |
| Альма-матар | |
| Навуковы кіраўнік | Джордж Паладэ |
| Член у | |
| Узнагароды |
  прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1993)  медаль Ота Варбурга[d] (1983) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1987) прэмія Мэсры[d] (1999) Max Delbrück Medal[d] (1992) E. B. Wilson Medal[d] (1986) прэмія Макса Планка[d] (1992) Richard Lounsbery Award[d] (1983) Keith R. Porter Lecture[d] (1986) Great Immigrants Award[d] (2006) |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Гюнтэр Блобель нарадзіўся 21 мая 1936 года ў невялікай вёсцы Вальтэрсдорф у германскай правінцыі Ніжняя Сілезія (цяпер тэрыторыя Польшчы, Сілезскае ваяводства). У студзені 1945 года яго сям’я бегла з роднай Сілезіі ад надыходзячай Чырвонай Арміі. На шляху на захад яны прайшлі праз Дрэздэн, які пакінуў глыбокія ўражанні ў хлопчыка. Праз некалькі дзён Дрэздэн быў разбураны падчас катастрафічнай бамбардзіроўкі паміж 13 лютага і 15 лютага 1945 года. Сям’я магла назіраць гэта, знаходзячыся прыкладна ў 30 кіламетрах ад гатэля, а хлопчык зноў быў глыбока ўражаны, але вайна яшчэ не закончылася, і 19-гадовая сястра Блобеля была забіта праз некалькі тыдняў у цягніку падчас паветранай атакі і пахавана ў брацкай магіле.
Пасля вайны Гюнтэр Блобель вучыўся ў гімназіі ў саксонскім горадзе Фрайберг. Скончыў Цюбінгенскі ўніверсітэт ў 1960 годзе ў Германіі. З 1967 года працаваў у Ракфелераўскім універсітэце (з 1976 года прафесар).
Аўтар навуковых прац па вывучэнні малекулярных механізмаў транспарту бялкоў. Разам з іншымі выявіў увесь механізм транспарту і ў 1980 годзе сфармуляваў агульны прынцып сартавання бялкоў і іх дастаўкі ў клетачныя арганелы ці за межы клеткі (т.зв. «сігнальная гіпотэза»).
Доктар філасофіі (1967).
Член Нацыянальнай АН ЗША (1978), Папскай акадэміі навук (2001).
Блобель таксама добра вядомы сваёй актыўнай падтрымкай аднаўлення Дрэздэна ў Германіі, стаўшы ў 1994 годзе заснавальнікам і прэзідэнтам некамерцыйнай карпарацыі «Сябры Дрэздэна, Inc». Ён ахвяраваў усе грошы, атрыманыя ад Нобелеўскай прэміі, на аднаўленне Дрэздэна, у прыватнасці, на аднаўленне Фраўэнкірхэ (завершана ў 2005 годзе) і будаўніцтва новай сінагогі. У Лейпцыгу ён займаўся аднаўленнем касцёла святога Паўла, які быў падарваны камуністычным рэжымам ва Усходняй Германіі ў 1968 годзе[7].
Асабістае жыццё правіць
Блобель працаваў ва ўніверсітэце Ракфелера ў Нью-Ёрку з 1968 года. Ён жыў у Верхнім Іст-Сайдзе Манхэтэна з жонкай і трыма англійскімі сетэрамі. Ён таксама ўваходзіў у склад дырэктараў Nestlé і Савет кіраўнікоў навукова-даследчага інстытута імя Скрыпс. Акрамя таго, ён з’яўляўся сузаснавальнікам і старшынёй навукова-кансультатыўнага савета Chromocell Corporation[8]. Уваходзіў у склад адборачнага камітэта па біялагічных і медыцынскіх навуках, які выбірае пераможцаў прэміі Шоу (англ.: Shaw Prize).
Узнагароды правіць
- 1999 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
- 1999 — Massry Prize
- 1996 — King Faisal Award
- 1995 — Ciba Drew Award
- 1993 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
- 1987 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
- 1982 — Міжнародная прэмія Гайрднера
Зноскі
- ↑ Gunter Blobel // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в г Günter Blobel — Nobel Foundation. Праверана 3 лютага 2021.
- ↑ Günter Blobel // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
- ↑ https://www.ae-info.org/ae/User/Blobel_Günter
- ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1999 / Günter Blobel nobelprize.org
- ↑ Perils of Paulinerkirche / Leipzig Debates Bid to Rebuild Church Razed by Communists National Public Radio 22 June 2003
- ↑ Gunter Blobel, M.D., Ph.D. / Chairman of the Scientific Advisory Board(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 верасня 2015. Праверана 27 сакавіка 2013.
Літаратура правіць
- Блобель Гюнтэр // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — С. 353. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).