Заходні бераг ракі Іардан

Заходні бераг ракі Іардан (араб. الضفة الغربية‎‎, іўр.: יהודה ושומרון, Іехуда вэ-Шамрон, «Іўдзея і Самарыя» скар. יו״ש, ці הגדה המערבית — «Заходні бераг») — рэгіён на Блізкім Усходзе. Тэрыторыя не мае выхаду да мора, знаходзіцца недалёка ад міжземнаморскага ўзбярэжжа Заходняй Азіі, утвараючы вялікую частку палесцінскіх тэрыторый і часткова прызнанай Палесцінскай дзяржавы. Заходні бераг мае мяжу (размежаваную Іарданскім-ізраільскім перамір’ем 1949 года) на захад, поўнач і поўдзень з дзяржавай Ізраіль, і на ўсход, праз раку Іардан, з Іарданіяй. Заходні бераг ракі Іардан таксама змяшчае значную частку заходняга берага Мёртвага мора.

Заходні берег ракі Іардан

Заходні бераг ракі Іардан, уключаючы Усходні Іерусалім, мае плошчу 5640 км² плюс 220 км² акваторыі паўночна-заходняй чвэрці Мёртвага мора. Па стане на ліпень 2015 года тэрыторыя мае насельніцтва 2 785 000 палесцінцаў, каля 371 000 ізраільскіх пасяленцаў, і яшчэ прыкладна 212 000 яўрэяў ва Усходнім Іерусаліме. У цяперашні час тэрыторыя Заходняга берага падзелена на тры зоны: зона А (17,2 % тэрыторыі) знаходзіцца пад поўным кантролем Палесцінскай нацыянальнай адміністрацыі (ПНА), зона В (23,8 % тэрыторыі) — пад грамадзянскім кантролем ПНА (грамадзянская ўлада ПНА і адказнасць ПНА за грамадскі парадак), але пад ваенным (ахоўным) кантролем Ізраіля, зона С (59 % тэрыторыі) — пад поўным кантролем Ізраіля. У зоне А знаходзяцца гарады Віфлеем, Джэнін, Іерыхон, Калькілія, Наблус, Рамала, Сальфіт, Тубас, Тулькарм, 80 % тэрыторыі Хеўрона і іншыя.

Планам ААН па падзелу Палесціны большая частка тэрыторыі Заходняга берага прызначалася для арабскай палесцінскай дзяржавы. У ходзе Араба-ізраільскай вайны 1947—1949 гадоў Іўдзея і Самарыя былі занятыя і ў аднабаковым парадку анексаваныя Трансіарданіяй (Іарданіяй пасля іх анексіі) у 1950 годзе, якая дала ім назву «Заходні бераг», каб адрозніць яго ад усходняга берага, які быў асноўнай тэрыторыяй да вайны. Арабскім жыхарам Заходняга берага Іарданія прадаставіла сваё грамадзянства, а яўрэйскія жыхары з захопленай Трансіарданіяй тэрыторыі збеглі або былі выгнаныя ў Ізраіль. У ходзе Шасцідзённай вайны 1967 года тэрыторыя Заходняга берага была занята Ізраілем. З 1995 года, пасля падпісання другога пагаднення ў Осла паміж Ізраілем і Арганізацыяй вызвалення Палесціны (АВП), часткі Заходняга берага кантралююцца Палесцінскай нацыянальнай адміністрацыяй (ПНА), створанай у выніку гэтых пагадненняў.

Міжнародная супольнасць лічыць ізраільскія паселішчы на Заходнім беразе, уключаючы Усходні Іерусалім, незаконнымі паводле міжнароднага права, Ізраіль аспрэчвае гэта. Міжнародны суд ААН у кансультатыўным рашэнні (2004) прыйшоў да высновы, што падзеі, якія прайшлі пасля акупацыі Заходняга берага Ізраілем 1967 года, у тым ліку Закон аб Іерусаліме, мірны дагавор Ізраіля з Іарданіяй і пагадненне ў Осла, не змянілі статус Заходняга берага (уключаючы Усходні Іерусалім) у якасці акупаванай тэрыторыі.

Рэлігійны склад

• 75 % — мусульмане,
• 17 % — іўдзеі,
• 8 % — хрысціяне і інш.

Каля горада Наблус (біблейскі Сіхем) жывуць нашчадкі самарыцян, засяляўшых Самарыю са старажытнасці. Агульная іх колькасць — каля 350 чалавек.