Каэфіцыент цеплавога расшырэння
Каэфіцыент цеплавога расшырэння - фізічная велічыня, якая характарызуе адноснае змяненне аб'ёму або лінейных памераў цела з павелічэннем тэмпературы на 1 К пры пастаянным ціску. Мае размернасць, зваротную тэмпературы. Адрозніваюць каэфіцыенты аб'ёмнага і лінейнага пашырэння.
Каэфіцыент цеплавога расшырэння | |
---|---|
Размернасць | Θ−1 |
Адзінкі вымярэння | |
СІ | К−1 |
СГС | К−1 |
Каэфіцыент аб'ёмнага цеплавога расшырэння правіць
- , К −1 (°C−1) — адносная змена аб'ёму цела пры награванні яго на градусаў пры пастаянным ціску.
Каэфіцыент лінейнага цеплавога расшырэння правіць
Каэфіцыент лінейнага цеплавога расшырэння паказвае адноснае змяненне даўжыні цела пры награванні на тэмпературу ΔT:
- — адноснае змяненне лінейнага памеру цела пры награванні яго на dT градусаў пры пастаянным ціску.
У агульным выпадку, каэфіцыент лінейнага цеплавога пашырэння можа быць розны пры вымярэнні ўздоўж розных напрамкаў: αx, αy, αz. Для ізатропных цел и αV = 3αL;.
Напрыклад, вада, у залежнасці ад тэмпературы, мае каэфіцыент аб'ёмнага расшырэння
- 0,53×10−4 К-1 (пры тэмпературы 5-10 °C);
- 1,50×10−4 К-1 (пры тэмпературы 10-20 °C);
- 3,02×10−4 К-1 (пры тэмпературы 20-40 °C);
- 4,58×10−4 К-1 (пры тэмпературы 40-60 °C);
- 5,87×10−4 К-1 (пры тэмпературы 60-80 °C).
Для жалеза каэфіцыент лінейнага расшырэння роўны 11,3×10-6 K-1[1].
Для сталі правіць
Табліца каэфіцыента лінейнага пашырэння α,10-6/°C[2]
Марка сталі | 20—100 °C | 20—200 °C | 20—300 °C | 20—400 °C | 20—500 °C | 20—600 °C | 20—700 °C | 20—800 °C | 20—900 °C | 20—1000 °C |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
08кп | 12,5 | 13,4 | 14,0 | 14,5 | 14,9 | 15,1 | 15,3 | 14,7 | 12,7 | 13,8 |
08 | 12,5 | 13,4 | 14,0 | 14,5 | 14,9 | 15,1 | 15,3 | 14,7 | 12,7 | 13,8 |
10кп | 12,4 | 13,2 | 13,9 | 14,5 | 14,9 | 15,1 | 15,3 | 14,7 | 14,8 | 12,6 |
10 | 11,6 | 12,6 | - | 13,0 | - | 14,6 | - | - | - | - |
15кп | 12,4 | 13,2 | 13,9 | 14,5 | 14,8 | 15,1 | 15,3 | 14,1 | 13,2 | 13,3 |
15 | 12,4 | 13,2 | 13,9 | 14,4 | 14,8 | 15,1 | 15,3 | 14,1 | 13,2 | 13,3 |
20кп | 12,3 | 13,1 | 13,8 | 14,3 | 14,8 | 15,1 | 15,2 | - | - | - |
20 | 11,1 | 12,1 | 12,7 | 13,4 | 13,9 | 14,5 | 14,8 | - | - | - |
25 | 12,2 | 13,0 | 13,7 | 14,4 | 14,7 | 15,0 | 15,2 | 12,7 | 12,4 | 13,4 |
30 | 12,1 | 12,9 | 13,6 | 14,2 | 14,7 | 15,0 | 15,2 | - | - | - |
35 | 11,1 | 11,9 | 13,0 | 13,4 | 14,0 | 14,4 | 15,0 | - | - | - |
40 | 12,4 | 12,6 | 14,5 | 13,3 | 13,9 | 14,6 | 15,3 | - | - | - |
45 | 11,9 | 12,7 | 13,4 | 13,7 | 14,3 | 14,9 | 15,2 | - | - | - |
50 | 11,2 | 12,0 | 12,9 | 13,3 | 13,7 | 13,9 | 14,5 | 13,4 | - | - |
55 | 11,0 | 11,8 | 12,6 | 13,4 | 14,0 | 14,5 | 14,8 | 12,5 | 13,5 | 14,4 |
60 | 11,1 | 11,9 | - | 13,5 | 14,6 | - | - | - | - | - |
15К | - | 12,0 | 12,8 | 13,6 | 13,8 | 14,0 | - | - | - | - |
20К | - | 12,0 | 12,8 | 13,6 | 13,8 | 14,2 | - | - | - | - |
22 | 12,6 | 12,9 | 13,3 | 13,9 | - | - | - | - | - | - |
А12 | 11,9 | 12,5 | - | 13,6 | 14,2 | - | - | - | - | - |
16ГС | 11,1 | 12,1 | 12,9 | 13,5 | 13,9 | 14,1 | - | - | - | - |
20Х | 11,3 | 11,6 | 12,5 | 13,2 | 13,7 | - | - | - | - | - |
30Х | 12,4 | 13,0 | 13,4 | 13,8 | 14,2 | 14,6 | 14,8 | 12,0 | 12,8 | 13,8 |
35Х | 11,3 | 12,0 | 12,9 | 13,7 | 14,2 | 14,6 | - | - | - | - |
38ХА | 11,0 | 12,0 | 12,2 | 12,9 | 13,5 | - | - | - | - | - |
40Х | 11,8 | 12,2 | 13,2 | 13,7 | 14,1 | 14,6 | 14,8 | 12,0 | - | - |
45Х | 12,8 | 13,0 | 13,7 | - | - | - | - | - | - | - |
50Х | 12,8 | 13,0 | 13,7 | - | - | - | - | - | - | - |
Вымярэння каэфіцыента цеплавога расшырэння правіць
Прыборы для вымярэння каэфіцыента цеплавога расшырэння вадкасцяў, газаў і цвёрдых цел называюць ділатометрамі.
Зноскі
- ↑ Температурный коэффициент линейного расширения на портале Ti-temperatures.ru
- ↑ Зубченко А. С., Колосков М. М., Каширский Ю. В. и др. Марочник сталей и сплавов. — 2003. — С. 585. — 784 с.