Кен Кізі
Кен Элтан Кізі (англ.: Ken Elton Kesey, 17 верасня 1935, Ла Хунта, штат Каларада, ЗША — 10 лістапада 2001) — амерыканскі пісьменнік. Вядомы, у прыватнасці, як аўтар рамана «Палёт над гняздом зязюлі» (One Flew Over the Cuckoo's Nest). Кізі лічыцца адным з галоўных пісьменнікаў біт-пакалення і пакалення хіпі, які аказаў вялікі ўплыў на фарміраванне гэтых рухаў і іх культуру.
| Кен Кізі | |
|---|---|
| англ.: Ken Kesey | |
.jpg) | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 17 верасня 1935[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 10 лістапада 2001[1][2][…] (66 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Fred Alvin Kesey[d][4] |
| Маці | Geneva Wilma Smith[d][4] |
| Дзеці | Sunshine Kesey[d] |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, раманіст, эсэіст, дзіцячы пісьменнік, барэц |
| Кірунак | постмадэрнізм |
| Мова твораў | англійская |
| intrepidtrips.com (англ.) | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў сям’і ўладальніка маслабойні. У 1946 пераехаў у Спрынгфілд, штат Арэгон. Маленства прайшло на бацькавай ферме ў даліне Віламет, дзе ён рос і выхоўваўся ў пабожнай сям’і. У дзяцінстве і юнацтве К. Кізі захапляўся спортам, стаў чэмпіёнам штата па барацьбе. Пасля заканчэння школы ён уцякае з дому з аднакласніцай Фэй Хэксбі, якая потым стала яго спадарожніцай і нарадзіла ад яго чатырох дзяцей. У 1975 К. Кізі скончыў факультэт журналістыкі ўніверсітэта штата Арэгон.
У 1959, падчас навучання на курсах у Стэнфардскім універсітэце, каб падзарабіць грошай, К. Кізі пайшоў працаваць начным санітарам у псіхіятрычнае аддзяленне ветэранскага шпіталя ў Мэнла-парку, а таксама добраахвотна ўдзельнічаў у эксперыментах па вывучэнні ўплыву на арганізм ЛСД, мескаліну і іншых псіхадэлікаў, што паўтаемна праводзіліся з ведама ЦРУ.
У 1964 разам з сябрамі-аднадумцамі ён арганізаваў камуну пад назвай «Вясёлыя гарэзы» (Merry Pranksters). Камуна наладжвала канцэрты-хэпенінгі, т. зв. «кіслотныя тэсты» (Acid Tests) з раздачай ЛСД усім ахвотным. Гэтыя «тэсты» часта суправаджаліся светлавымі эфектамі і музыкай, якую ўжывую выконваў малады гурт Grateful Dead. Пазней такія вечарыны наведваў паэт Ален Гінзберг і многія іншыя.
Першыя творы Кена Кізі не былі апублікаваныя, аднак падчас працы санітарам у псіхіятрычным шпіталі ён пачаў працу над будучым культавым раманам «Палёт над гняздом зязюлі». Кізі бавіў час у размовах з пацыентамі, ён не верыў, што пацыенты былі ненармальнымі, хутчэй грамадства іх адрынула, бо яны не ўпісваліся ў агульнапрынятыя ўяўленні аб тым, як павінен паводзіцца чалавек. Раман быў апублікаваны ў 1962 годзе і тут жа выклікаў шырокі розгалас. У 1975 Мілаш Форман зняў аднайменны фільм, які атрымаў 5 прэмій «Оскар», а таксама шэраг іншых узнагарод.
У 1964 «Гарэзы» разам з К. Кізі здзейснілі легендарнае хіпоўскае падарожжа па ЗША на расфарбаваным старым школьным аўтобусе. Канцавым пунктам стала Міжнародная выстава.
ЛСД быў абвешчаны ў ЗША па-за законам, таму «Вясёлыя гарэзы» пераехалі ў Мексіку. Але па вяртанні К. Кізі быў арыштаваны за захаванне марыхуаны і асуджаны на 5 месяцаў турмы. Пасля вызвалення ён вярнуўся на сямейную ферму ў даліне Віламет, дзе правёў рэшту жыцця. Тут ён напісаў мноства артыкулаў і апавяданняў, вёў гаспадарку, у 1990-я зноў пачаў з’яўляцца на публіцы.
Апошнія гады жыцця Кен Кізі многа хварэў, у яго быў дыябет, рак печані, інсульт. Пасля адной з аперацый праз два тыдні ён памёр у лякарні.
Раманы правіць
Беларускія пераклады правіць
- Палёт над гняздом зязюлі / Перакл. з англ. Аляксей Знаткевіч. — Мн.: Выдавец А. М. Янушкевіч, 2017.