Ландшафт тэорыі струн

Ландшафт тэорыі струн (антрапічны ландшафт, праблема ландшафту) — існаванне ў тэорыі струн вялікай колькасці (10100-10500[1]) ілжывых вакуумаў. Такая колькасць ілжывых вакуумаў тлумачыцца свабодай выбару прастор Калабі — Яу, якія адказваюць за кампактыфікацыю дадатковых вымярэнняў у тэорыі струн.

Ідэя ландшафту тэорыі струн была прапанавана[2] Леанардам Саскіндам для апісання канкрэтнай рэалізацыі антропнага прынцыпу, які складаецца ў тым, што фундаментальныя фізічныя канстанты маюць пэўныя значэння не па нейкіх фізічных прычынах, а таму, што гэтыя значэнні неабходныя для існавання жыцця на Зямлі, у тым ліку разумных назіральнікаў, якія вымяраюць гэтыя значэння.

На думку крытыкаў тэорыі струн, напрыклад, Лі Смоліна і Дэвіда Гроса, праблема ландшафту выводзіць тэорыю струн з рамак навуковасці, так як яна становіцца няфальсіфікаванай: кожнаму ілжываму вакууму адпавядае свая нізкаэнергетычная — назіраная — фізіка, а выбар сярод іх варыянту, які супадае з вядомай Стандартнай мадэллю і з назіраным значэннем касмалагічнай пастаяннай, аказваецца, імаверна, NP-поўнай задачай, гэта значыць не можа быць здзейснены больш эфектыўна, чым поўным пераборам ўсіх наяўных магчымасцей, што цяпер уяўляецца немагчымым[3].

Заўвагі правіць

  1. Часта цытуюць парадак 10500. Гл. M. Douglas, "The statistics of string / M theory vacua", JHEP 0305, 46 (2003). arΧiv:hep-th/0303194; S. Ashok and M. Douglas, "Counting flux vacua", JHEP 0401, 060 (2004).
  2. Гл. у арыгінале артыкул піянера тэорыі струн Леанарда Саскінда]].
  3. Frederik Denef, Michael R. Douglas. Computational complexity of the landscape(англ.) // Annals of Physics. — 2006. — В. 5. — Т. 322. — С. 1096–1142. — DOI:10.1016/j.aop.2006.07.013

Гл. таксама правіць