Нобелеўская прэмія па хіміі
Звесткі ў артыкуле або некаторых яго раздзелах састарэлі |
Нобелеўская прэмія па хіміі — найбольш прэстыжная ўзнагарода за навуковыя дасягненні ў галіне хіміі, штогод прысуджаецца Нобелеўскім камітэтам у Стакгольме.
Патрабаванні да вылучаемых кандыдатаў правіць
Згодна са статутам Нобелеўскага фонду, вылучаць кандыдатаў могуць наступныя асобы:
- 1) члены Каралеўскай Шведскай акадэміі навук;
- 2) члены Нобелеўскіх камітэтаў па фізіцы і хіміі;
- 3) лаўрэаты Нобелеўскіх прэмій у галіне фізікі і хіміі;
- 4) пастаянна і часова працуючыя прафесары фізікі і хіміі ўніверсітэтаў і тэхнічных ВНУ Швецыі, Даніі, Фінляндыі, Ісландыі, Нарвегіі, а таксама стакгольмскага Каралінскага інстытута;
- 5) загадчыкі адпаведных кафедраў, па меншай меры, у шасці ўніверсітэтах або інстытутах, выбраных Акадэміяй навук;
- 6) іншыя навукоўцы, ад якіх Акадэмія палічыць патрэбным прыняць прапановы.
Выбар асоб, згаданых у пунктах 5 і 6 для вылучэння кандыдатаў, павінен быць зроблены да канца верасня кожнага года.
Лаўрэаты правіць
1900-я правіць
- (1901)
Якаб Хендрык вант Гоф - (1902) Герман Эміль Фішэр
- (1903)
Свантэ Аўгуст Арэніус - (1904)
Уільям Рамзай - (1905) Адольф Баер
- (1906)
Анры Муасан - (1907) Эдуард Бухнер
- (1908)
Эрнэст Рэзерфорд - (1909) Вільгельм Фрыдрых Оствальд
- (1910) Ота Валах
.svg){kind=small}
1910-я правіць
- (1911) Марыя Кюры
- (1912) Поль Сабацье
- (1914) Тэадор Уільям Рычардс
- (1920) Вальтэр Герман Нернст
1920-я правіць
- (1921) Фрэдэрык Содзі
- (1922) Фрэнсіс Астан
- (1923) Фрыц Прэгль
- (1929) Артур Гардэн, Ханс Карл Аўгуст Сімон фон Эйлер-Хельпін
- (1930) Ханс Фішэр
1930-я правіць
- (1932) Ірвінг Ленгмюр
- (1934) Гаральд Клейтан Юры
- (1935) Ірэн Жаліё-Кюры, Фрэдэрык Жаліо-Кюры
- (1936) Петэр Іозеф Вільгельм Дэбай
1940-я правіць
- (1944) Ота Ган
- (1945) Артуры Ілмары Віртанен
- (1946) Джэймс Бэтчэлер Самнер, Уэндэл Мерэдыт Стэнлі
- (1947) Роберт Робінсан
1950-я правіць
- (1951) Глен Тэадор Сібарг, Эдвін Матысан Макмілан
- (1954) Лайнус Карл Полінг
- (1956) Сірыл Норман Хіншэлвуд, Мікалай Мікалаевіч Сямёнаў
- (1957) Александэр Тод
- (1958) Фрэдэрык Сенгер
1960-я правіць
- (1962) Макс Фердынанд Перуц, Джон Коўдэры Кендру
- (1964) Дораці Кроўфут-Ходжкін
- (1965) Роберт Бёрнс Вудвард
- (1966) Роберт Сандэрсан Малікен
- (1967) Манфрэд Эйген
1970-я правіць
- (1972) Станфард Мур, Уільям Хоўвард Стайн,
- (1975) Джон Уоркап Корнфарт
- (1977) Ілля Раманавіч Прыгожын
- (1979) Герберт Чарлз Браўн
- (1980) Фрэдэрык Сенгер
1980-я правіць
- (1986) Ян Лі
- (1987) Дональд Джэймс Крэм
- (1990) Эліяс Джэймс Коры
1990-я правіць
- (1991) Рыхард Эрнст
- (1992) Рудольф Артур Маркус
- (1993) Кэры Муліс, Майкл Сміт
- (1995) Паўль Крутцэн
- (1996) Роберт Кёрл, Рычард Смелі
- (1997) Енс Крысціян Скоу
- (1999) Ахмед Зевейл
2000-я правіць
- (2002) Каіці Танака,
- (2003) Пітэр Эгр
- (2008) Марцін Чалфі,
- (2009) Томас Стэйц, Ада Ёнат
- (2010) Рычард Хек
2010-я правіць
- Дан Шэхтман
- (2012) Браян Кабылка, Роберт Лефкавіц