Пестум (лац.: Paestum), першапачаткова Пасейдонія (стар.-грэч.: Ποσειδωνία, лац.: Poseidonia / Posidonia) — грэчаская (сібарыйская) калонія, заснаваная ў канцы VII стагоддзя да н.э.[1] у заходняй частцы вобласці Луканіі (за 35 км на паўднёвы ўсход ад цяперашняга Салерна).

Славутасць
Пестум
італ.: Paestum
40°25′12″ пн. ш. 15°00′20″ у. д.HGЯO
Краіна  Італія
Месцазнаходжанне
Дата заснавання 600 да н.э.
Сайт museopaestum.beniculturali.it (італ.)
Map
Сцяг ЮНЕСКА Аб’ект Сусветнай спадчыны
Paestum
(Пестум)
Спасылка № 842 у спісе аб’ектаў Сусветнай спадчыны (en)
Тып Культурны
Крытэрыі iii, iv
Рэгіён Еўропа і Паўночная Амерыка
Уключэнне 1998  (22-я сесія)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя правіць

Пасейдонія перажыла росквіт у 540-я гады да н.э. і наступныя дзесяцігоддзі. Каля 400 года да н.э. яна была заваявана луканамі, што прывяло да змяшання грэчаскай і мясцовай (протаітальянскай) культурных традыцый. У 274 годзе да н.э. горад быў каланізаваны рымлянамі, якія назвалі яго Paestum. У канцы IX стагоддзя Пестум быў спустошаны сарацынамі, у XI стагоддзі — нарманамі. Спусташэнню Пестума спрыяла забалочанасць мясцовасці; жыхары, якія засталіся тут, асцерагаючыся малярыі, сышлі на бліжэйшае ўзвышша, заснаваўшы там новы горад Капача.

Апісанне правіць

Храмы правіць

 
Храм Афіны  (англ.) (кан. VI стагоддзя да н.э.)
 
Герэён  (грэч.) (сяр. VI стагоддзя да н.э.)
 
Герэён-II  (англ.) (сяр. V стагоддзя да н.э.)

У цяперашнім Пестуме добра захаваліся тры дарычныя храмы VI — V стагоддзяў да н.э. Адзін з іх прысвечаны Афіне. Два іншыя ўзведзены ў гонар Геры і называюцца Герэён-I  (грэч.) (так званая «базіліка») і Герэён-II  (англ.) (а не Пасейдона ці Апалона, як лічылася раней). Храм Міру на форуме часткова карынфскі і належыць да II стагоддзя да н.э.

Гарадскія сцены маюць да шасці метраў у шырыню і пяць кіламетраў у перыметры. Ад рымскага амфітэатра засталося няшмат. Усе гэтыя руіны ўключаны ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Фрэскі правіць

 
Фрэска «нырца» (каля 470 гады да н.э.), якая дала сучасную назву грабніцы. Археалагічны музей Пестума  (італ.)
 
«Сцэна сімпосія». Фрагмент фрэскі на саркафагу з «Грабніцы нырца»  (італ.), каля 475 гады да н.э. Археалагічны музей Пестума  (італ.)

У 1968 годзе ў Пестуме была выяўлена так званая «Грабніца нырца»  (італ.) (італ.: Tomba del tuffatore; каля 470 г. да н.э.) з выдатна захаванымі фрэскамі. Гэта адзіны цалкам ансамбль грэчаскага фрэскавага жывапісу класічнага перыяду, які дайшоў да нашых дзён. Фрэска нырца (на якой у рэчаіснасці намаляваны не водныя працэдуры, а сімвалічны «скачок» у замагільны свет) — «адзіны ўзор грэчаскага фігурнага жывапісу, які захаваўся ад архаікі і класікі ў сваёй цэласнасці. Сярод тысяч вядомых грэчаскіх грабніц гэтага часу (груба 700—400 гг. да н.э.) толькі гэта грабніца дэкаравана фрэскамі з выявамі людзей»[2]. Гэтыя пяць роспісаў, нароўні з іншымі антычнымі знаходкамі, цяпер знаходзяцца ў Нацыянальным археалагічным музеі Пестума  (італ.).

Зноскі

  1. Найстаражытная грэчаская кераміка, знойдзеная ў Пестуме, датуецца каля 600 года да н.э. Гл.: Greco E. Qualche riflessioni ancora sulle origini di Poseidonia(італ.) // Dialoghi di Archeologia. — 1979. — № 2. — С. 51—56.
  2. Holloway 2006, p. 365.

Літаратура правіць

  • Розанов, Василий Васильевич Пестум // Мир Искусства. — 1902. — № 2.
  • Paestum: scavi, studi, ricerche: bilancio di un decennio (1988—1998) / a cura di E. Greco ; a cura di F. Longo. — Paestum: Pandemos, 2000. — ISBN 9788887744095.
  • Holloway R. The Tomb of the Diver(англ.) // American Journal of Archaeology. — 2006. — Т. 110. — С. 365—388.