План Маршала

План Мáршала (англ.: Marshall Plan, афіцыйная назва англ.: European Recovery Program, «Праграма аднаўлення Еўропы») — праграма дапамогі Еўропе пасля Другой сусветнай вайны. Вылучаны ў 1947 годзе амерыканскім дзяржаўным сакратаром Джорджам К. Маршалам (набыў моц у красавіку 1948 г.). У ажыццяўленні плана ўдзельнічалі 17 еўрапейскіх краін (уключаючы Заходнюю Германіі). План Маршала садзейнічаў умацаванню становішча ЗША ў Заходняй Еўропе.

Сваю прамову з праграмай дапамогі Джордж Маршал выказаў у Гарвардскім універсітэце 5 чэрвеня 1947. 12 ліпеня ў Парыжы сабраліся прадстаўнікі 16 краін Заходняй Еўропы. На нараду запрашаліся таксама прадстаўнікі дзяржаў Усходняй Еўропы, аднак па патрабаванні савецкага ўрада, які ўгледзеў у гэтым пагрозу сваім інтарэсам, кіраўнікі ўсходнееўрапейскіх краін адмовіліся ад гэтага запрашэння. Пры гэтым сам Савецкі Саюз пад дзеянне плана не падпадаў па чыста фармальнай прычыне — у сувязі з заяўленай адсутнасцю ў СССР бюджэтнага дэфіцыту.

Вынікі правіць

План Маршала з'яўляецца адной з найбольш паспяховых эканамічных праграм у гісторыі, паколькі былі дасягнуты практычна ўсе яго мэты:

Галіны прамысловасці, якія, як здавалася раней, безнадзейна састарэлі і страцілі эфектыўнасць, былі рэструктурызаваны ў кароткія тэрміны і без змены нацыянальнай эканамічнай палітыкі краін. У выніку эканоміка еўрапейскіх краін акрыяла ад наступстваў вайны хутчэй, чым гэтага можна было чакаць.
Еўрапейскія краіны змаглі адплаціць па знешніх даўгах.
Уплыў камуністаў і СССР быў паслаблены.
Быў адноўлены і ўмацаваны еўрапейскі сярэдні клас — гарант палітычнай стабільнасці і ўстойлівага развіцця.

Дапамогу атрымалі краіны: