Плоскапаралельны рух
Плоскапаралельны рух — від руху абсалютна цвёрдага цела, пры якім траекторыі ўсіх кропак цела размяшчаюцца ў плоскасцях, паралельных зададзенай плоскасці. Гэты рух вызначаецца рухам плоскай фігуры — праекцыі цела на плоскасць, паралельна якой адбываецца рух.[1].
Прыкладам плоскапаралельнага руху ў адносінах да вертыкальнай плоскасці, адносна якой цела рухаецца ў паралельным кірунку, з’яўляецца качэнне кола па гарызантальнай дарозе.
Тут плоскапаралельны рух у кожны момант часу можа быць прадстаўлены ў выглядзе сумы двух рухаў — полюса C, які з’яўляецца не чым іншым, як цэнтрам кручэння кола ў звязанай з ім сістэме каардынатаў (у агульным выпадку па любой траекторыі на плоскасці з пункту гледжання нерухомага назіральніка) і вярчальнага руху астатніх пунктаў цела вакол гэтага цэнтра.
Кручэнне цела ў выпадку яго плоскапаралельнага руху не з’яўляецца неабходнай прыкметай апошняга.[2].
У такім выпадку вектар абсалютнай хуткасці руху любой кропкі будзе вызначацца вектарнай сумай пераносны хуткасці руху цэнтра кручэння С (аднолькавай для разліку хуткасці любой кропкі колы) і вэктару адноснай хуткасці абранай кропкі, якая залежыць ад яе палажэнні, кутняй хуткасці кручэння і адлегласці ад цэнтра.
Калі ў дадзены момант для кропкі кантакту колы з паверхняй (кропкі А) гэтыя хуткасці роўныя па модулі і процілеглыя па кірунку, мае месца выпадак чыстага (без праслізгвання) качэння, што паказана на малюнку. Толькі ў гэтым выпадку хуткасць пункту М будзе ў 2 разы больш хуткасці пункту С і накіравана ў той жа бок.
У агульным выпадку іх суадносіны можа быць любым не толькі па велічыні, але і па кірунку.[3].
Заўвага правіць
У выпадку адсутнасці праслізгвання трэнне датыкальнай з апорай часткі колы ёсць трэнне спакою, а каэфіцыент трэння спакою, як правіла, больш каэфіцыента трэння слізгання. Таму не мэтазгодна даводзіць тармажэнне да стану, калі колы ідуць «юзам».
Зноскі
- ↑ Основной курс теоретической механики (часть первая) Н. Н. Бухгольц, изд-во «Наука», Главная редакция физико-математической литературы, Москва, 1972, 468 стр.
- ↑ Тарг С. М. Краткий курс теоретической механики. Учеб. для втузов.— 10-е изд., перераб. и доп. — М.: Высш. шк., 1986.— 416 с, ил.
- ↑ Физический энциклопедический словарь/ Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред.кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич,А. С. Боровик-Романов и др. -М.: Сов.энциклопедия, 1983.-323 с.,ил, 2 л.цв.ил. -- С. 282.