Вікіпедыя

Пітэр Хігс

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Хігс.

Пітэр Уэйр Хігс (англ.: Peter Ware Higgs; 29 мая 1929, Ньюкасл-апан-Тайн, Англія — 8 красавіка 2024) — брытанскі фізік-тэарэтык, член Каралеўскага Таварыства Эдынбурга, член Лонданскага каралеўскага таварыства, прафесар у Эдынбургскім універсітэце. Навучаўся ў Каралеўскім каледжы Лондана, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы за 2013 сумесна з Франсуа Энглерам за адкрыццё базона Хігса.

Пітэр Хігс
англ.: Peter Ware Higgs
Дата нараджэння 29 мая 1929(1929-05-29)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 8 красавіка 2024(2024-04-08)[3] (94 гады)
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці фізік-тэарэтык, даследчык, particle physicist, фізік
Навуковая сфера тэарэтычная фізіка, Малекулярная фізіка[5] і Базон Хігса[5]
Месца працы
Альма-матар
Навуковы кіраўнік Charles Coulson[d][8] і H. Christopher Longuet-Higgins[d][8]
Член у
Узнагароды

член Каралеўскага таварыства Эдынбурга[d] (1974)

медаль Х’юза (1981)

член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1983)

Rutherford Medal and Prize[d] (1984)

Fellow of the Institute of Physics[d] (1991)

James Scott Prize Lectureship[d] (1993)

прэмія ў вобласці фізікі часціц і фізікі высокіх энергій[d] (1997)

медаль і прэмія Дзірака[d] (1997)

honorary doctor of the University of Bristol[d] (1997)

ганаровы доктар Эдынбургскага ўніверсітэта[d] (1998)

Honorary Fellow of the Institute of Physics[d] (1999)

ганаровы доктар Універсітэта Глазга[d] (2002)

прэмія Вольфа па фізіцы (2004)

медаль Оскара Клейна[d] (2009)

Прэмія Сакураі[d] (2010)

honorary doctor of University College London[d] (2010)

ганаровы доктар Кембрыджскага ўніверсітэта[d] (2012)

ганаровы доктар Універсітэта імя Херыёта і Вата[d] (2012)

 Companion of Honour

Clarivate Citation Laureate[d] (2013)

Edinburgh Medal[d] (2013)

прэмія прынцэсы Астурыйскай за дасягненні ў навуковых і тэхнічных даследаваннях[d] (2013)

 Нобелеўская прэмія па фізіцы

ганаровы доктар Дарэмскага ўніверсітэта[d] (2013)

ганаровы доктар Манчэстэрскага ўніверсітэта[d] (2013)

грамадзянін Эдынбурга[d] (2014)

honorary doctor of the University of St Andrews[d] (2014)

ганаровы доктар Брусельскага вольнага ўніверсітэта[d] (2014)

 медаль Коплі

honorary doctor of Queen's University Belfast[d] (2015)

honorary doctorate of Trinity College, Dublin[d] (2016)
Сайт ph.ed.ac.uk/higgs (англ.)
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

П. Хігс найбольш вядомы дзякуючы прапанаваным ім у 1960-х гадах механізмам спантанага парушэння электрослабой сіметрыі, які тлумачаць паходжанне масы элементарных часціц, у прыватнасці мас вектарных W і Z-базонаў. Механізм Хігса прадказвае існаванне новай часціцы, хігсаўскага базона. Аб адкрыцці часціцы было абвешчана 4 ліпеня 2012 года на прэс-канферэнцыі ЦЕРН (сам Хігс заявіў з гэтай нагоды, што не чакаў эксперыментальнага пацверджання яго тэорыі пры сваім жыцці). Механізм Хігса лічыцца супольнасцю фізікаў адным з асноўных кампанентаў Стандартнай Мадэлі. П. Хігс прыдумаў механізм Хігса падчас горнай прагулкі ў раёне Эдынбурга і, вярнуўшыся ў лабараторыю, заявіў, што ў яго ўзнікла «грандыёзная ідэя».

За дасягненні ў галіне тэарэтычнай фізікі П. Хігс быў узнагароджаны шэрагам прэмій і медалёў. У прыватнасці, ён лаўрэат медаля Дзірака, які прысуджаецца Інстытутам фізікі (Лондан) і прэміі 1997 года ў галіне фізікі часціц і фізікі высокіх энергій, якая прысуджаецца Еўрапейскім фізічным таварыствам.

Адкрыццё базона Хігса прызнана навуковым прарывам 2012 года.

Зноскі

  1. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э Peter Higgs: Curriculum Vitae — University of Edinburgh, 2019. Праверана 9 красавіка 2024.
  2. ↑ Peter Higgs // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Peter Higgs, who proposed existence of Higgs boson particle, has died at 94, university says — Washington Post. Праверана 9 красавіка 2024.
  4. ↑ а б в Catalog of the German National Library Праверана 9 красавіка 2024.
  5. ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 14 красавіка 2024.
  6. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1 Праверана 10 лістапада 2023.
  7. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1 Праверана 10 лістапада 2023.
  8. ↑ а б Peter Higgs: Curriculum Vitae — 2019. Праверана 9 красавіка 2024.

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Пітэр_Хігс&oldid=4711187"