Рурык Пятровіч Лонін
Рурык Пятровіч Лонін (вепск.: Rürik Petrovič Lonin, руск.: Рюрик Петрович Лонин; нар. 22 верасня 1930 года, вёска Каскесручэй, Вепсская воласць, Аўтаномная Карэльская ССР — 17 ліпеня 2009 года, Шалтозера, Рэспубліка Карэлія) — краязнаўца, збіральнік вепсскага фальклору, пісьменнік (пісаў на вепскай і рускай мовах), заслужаны работнік культуры Рэспублікі Карэлія, заснавальнік Шэлтазерскага вепскага этнаграфічнага музея.
| Рурык Пятровіч Лонін | |
|---|---|
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 22 верасня 1930 |
| Месца нараджэння | вёска Каскесручэй, Вепсская воласць, Аўтаномная Карэльская ССР |
| Дата смерці | 17 ліпеня 2009 (78 гадоў) |
| Месца смерці | Шалтозера, Рэспубліка Карэлія |
| Грамадзянства | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | краязнаўца, празаік, этнограф |
| Мова твораў | руская, вепская |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў вёсцы Каскесручэй[1] (Карэлія), у вэпскай сям'і. Як успамінаў Лонін, бацька назваў яго Рурыкам, паколькі быў перакананы ў вепскім паходжанні Наўгародскага князя Рурыка.[2]
У канцы 1930-х гадоў Рурык Лонін пайшоў у Каскескую школу. Яму было 11 гадоў, калі ў 1941 годзе ў яго родныя краі прыйшло фінскае войска. Рурык працягнуў сярэднюю адукацыю ў заснаванай акупацыйнымі ўладамі фінскай школе. Па сведчанні Лоніна, з жыхароў яго вёскі ўсяго два чалавекі эвакуіраваліся ўглыб СССР перад уступленнем фінскіх войскаў. Гэта былі старшыня калгаса і настаўніца Марыя Іванаўна Пепшына (1915 г. н.). Толькі яны двое з усіх вяскоўцаў былі ў ВКП(б). У 1944 г. Пепшына вярнулася ў Каскесручэй, і Лонін давучваўся ў яе. Больш за паўстагоддзя праз Рурык Лонін апісаў тыя часы ў кнізе «Дзяцінства, апаленае вайной» (Петразаводск: Версо, 2004).
У 1946 годзе скончыў школу і паступіў у Петразаводскае рамеснае вучылішча №2, дзе вучыўся па спецыяльнасці «слесар-інструментальшчык». Пасля заканчэння вучылішча ў 1948 годзе быў накіраваны на працу на Анежскі машынабудаўнічы завод у Петразаводск. У гэтыя гады Рурык пачаў пісаць вершы на вепскай. У 1952—1955 гадах служыў у войску, затым працаваў на Петразаводскім аўтарамонтным заводзе. У 1956 годзе пазнаёміўся з загадчыкам сектара мовазнаўства Інстытута мовы, літаратуры і гісторыі КарНЦ РАН навукоўцам-філолагам Н. І. Богданавым, даследчыкам вепскай і карэльскай моў.
У 1957 годзе вярнуўся ў Шалтозера, працаваў слесарам у саўгасе «Шалтозерскі».
З 1956 па 1993 год займаўся, па радзе Н. І. Багданава, зборам вепскага фальклору ў Карэліі, Ленінградскай і Валагодскай абласцях (у вольны ад асноўнай працы час). Сабраныя матэрыялы па этнаграфіі вепсаў Р.П.Лонін публікаваў у рэспубліканскіх зборніках па фальклоры і гісторыі. У 1967 годзе арганізаваў Вепскі этнаграфічны музей, адзіны музей у Расіі, прысвечаны вепскай культуры.
У 1977—1979 гадах — кіраўнік мемарыяльнага Музея шаўтозерскага партызанскага падполля. У 1980—2001 гадах працаваў навуковым супрацоўнікам створанага з яго ініцыятывы этнаграфічнага музея.
З 1957 па 2001 год удзельнічаў у вэпскім народным хоры. Як актыўны член таварыства вэпскай культуры, з канца 1980-х гадоў браў удзел у працы па адраджэньні вэпскай мовы і пісьменства, вэпскай культуры. На працягу двух гадоў (з 1987 па 1989 год) выкладаў вепсскую мову ў Шэлтазерскай сярэдняй школе.
У 1999 годзе рэжысёрам А.І.І.Сурікавай быў зняты дакументальны фільм «Рурык і яго Шалтозера» (першы ў цыкле «Правінцыйныя музеі Расіі») пра краязнаўчую дзейнасць Рурыка Лоніна.
Узнагароды правіць
Узнагароджаны медалямі "За доблесную працу" (1970), "Лаўрэат Усесаюзнага агляду самадзейнай мастацкай творчасці" (1985), "Лаўрэат II Усесаюзнага фестывалю народнай творчасці" (1987), "Ветэран працы" (1987), медалём і дыпломам. Т. Г. Рабініна «За асветніцкую дзейнасць у галіне культуры Рускай Поўначы» (1995), прэміяй «За падзвіжніцтва» Інстытута «Адкрытае грамадства» (фонд Сораса). У 1992 годзе Р. П. Лоніну было прысвоена званне заслужанага работніка культуры Рэспублікі Карэлія.
Памяць правіць
Імя Рурыка Пятровіча Лоніна прысвоена Шалтозерскаму вепскаму этнаграфічнаму музею.
Літаратура правіць
- Карелия: энциклопедия: в 3 т. / гл. ред. А. Ф. Титов. Т. 2: К — П. — Петрозаводск: ИД «ПетроПресс», 2009. — 464 с.: ил., карт. ISBN 978-5-8430-0125-4 (т. 2) — С. 175
- Kaталог личногo архива Рюрика Петровича Лонина. — Петрозаводск: Шелтозерский вепсский этнографический музей и Карельский государственный краеведческий музей, 2000. Тираж: 50 экз.
Спасылкі правіць
- На родине Рюрика Лонина
- Биография Рюрика Петровича Лонина на сайте Общества вепсской культуры
- Хранитель вепсских традиций
- Этнография и фольклор. Лонин Рюрик Петрович(недаступная спасылка)
- Тайны ивового сундука
- Карелия простилась с известным краеведом и фольклористом Р. П. Лониным
Нататкі правіць