Сексуальны фетышызм

Сексуальны фетышызм (ад секс і фетыш — ідалізм, сексуальны сімвалізм, сексуальны парцыялізм) — разнавіднасць сексуальных паводзін, пры якой крыніцай і стымулам для палавой цягі становяцца неадушаўлёныя прадметы: адзежа, абутак, рэчы, зробленыя з пэўнага матэрыялу і г.д.

Сексуальны фетышызм
МКХ-10	F65.0
МКБ-10-КМ	F65.0
МКХ-9	302.81
МКБ-9-КМ	302.81
MeSH	D005329
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фетышызм у сексалогіі

Фетышызм заўсёды быў досыць распаўсюджанай з'явай. З прычыны гэтага неабходна адрозніваць выпадкі, калі фетышызм з'яўляецца прымальным з сацыяльнага і медыцынскага пункту гледжання, і калі ён з'яўляецца паталогіяй.

З пункту гледжання сучаснай медыцыны, захворваннем (якое адносіцца да катэгорыі расстройстваў сексуальнай перавагі — парафілій, код МКБ-10 F65.0) лічацца толькі выпадкі, калі фантазіі, звязаныя з фетышызмам, выклікаюць у чалавека неадольнае імкненне здзяйсняць непрымальныя для яго дзеянні, становяцца перашкодай для звычайнага палавога жыцця і прычыняюць пакуты.

Звычайна лічыцца, што ад фетышызму пакутуюць галоўным чынам мужчыны, аднак Г. Б. Дзярагін указвае на досыць вялікую частату праяў фетышызму ў жанчын, завучы такія распаўсюджаныя жаночыя фетышы, як развітая мускулатура, аваласенне на целе мужчыны.

Фетышызм сексуальны цесна звязаны з фетышызмам рэлігійным ці забабонным, хоць і мае ад яго пэўныя адрозненні. І сексуальны, і рэлігійны фетышызм у некаторых выпадках могуць прыводзіць да здзяйснення жорсткіх, нярэдка супрацьпраўных дзеянняў.

Вядомыя таксама выпадкі адваротнай фетышызму з'явы: антыфетышызму, калі пэўны элемент знешнасці, паводзін або рэч становіцца прыгнятальным фактарам для сексуальнай цягі.

Фетышы

Бялізнавы фетышызм

У якасці сексуальных фетышаў могуць выступаць аб'екты самага рознага характару: гэта могуць быць прадметы адзежы, часткі чалавечага цела, рэчы і жывёлы, асаблівасці паводзін і знешнасці і г.д.; можна сказаць, што ў кожнага фетышыста ёсць свой, унікальны любімы ім прадмет, часам нечаканы і арыгінальны. Найбольш часта ролю фетыша выконваюць наступныя аб'екты:

Нацельная бялізна

Як правіла, фетышызуюцца рэчы, якія маюць дачыненне да асоб процілеглага полу, звычайнымі фетышамі мужчын з'яўляюцца жаночыя трусікі, панчохі, калготкі, бюстгальтары, жаночы абутак. Нярэдка гэты від фетышызму суправаджаецца перапрананнем і нашэннем названых прадметаў адзежы, у гэтым выпадку мае месца фетышысцкі трансвестызм. У Японіі фетышызм стаў формай заробку, звязанай з секс-індустрыяй; маладымі дзяўчынамі практыкуецца продаж ношанай, не мытай бялізны, якая пакуецца ў герметычныя пакеты і адпраўляецца ў спецыяльныя крамы, дзе яе купляюць фетышысты. Паводле даных даследаванняў Г. Б. Дзярагіна, бялізнавы фетышызм быў выяўлены ў 3,5% студэнтаў і 2,4% студэнтак вышэйшых навучальных устаноў.

Часткі целы

Часам асаблівай прывабнасцю для фетышыста маюць часткі чалавечага цела, такія як валасы, малочныя залозы, ногі, ступні i ягадзіцы. Фетышызавацца могуць асаблівасці будовы палавых органаў, дэталі знешнасці, анамаліі чалавечага цела, стан цяжарнасці. У ролі фетыша можа выступаць таксама фатаграфія аб'ектаў, якія цікавяць фетышыста.

Аб'екты жывой прыроды

Некаторымі сексолагамі (Г. Б. Дзярагін) адносяцца да разнавіднасцей фетышызму цягі да прадметаў жывёльнага (заафілія; аднак гл. зоасексуальнасць) або расліннага свету (дэндрафілія), да непалаваспелага цела і дзіцячага характару паводзін (педафілія). У МКБ-10 гэтыя расстройствы вылучаны ў самастойныя класіфікацыйныя адзінкі.

Фетышыст звычайна адчувае моцнае памкненне да ўладання тым прадметам, да якога адчувае цягу. Калі цяга дасягае паталагічнага ўзроўню, то могуць выкарыстоўвацца і неправамерныя спосабы завалодання ім, у тым ліку крадзяжы і нават забойствы, якія суправаджаюцца выняткам прадметаў адзежы і частак цела ахвяры. Нярэдка ў фетышыста збіраюцца цэлыя калекцыі падобных прадметаў, якія ён выкарыстоўвае для атрымання сексуальнай разрадкі.

Прадметы фетышызму могуць выкарыстоўвацца рознымі спосабамі: фетышыст можа іх разглядаць, кранаць, нюхаць, апранацца ў іх, выкарыстоўваць у якасці «ўпрыгожання» інтэр'ера, прыкладваць да палавых органаў, мастурбіраваць на іх, укладваць з сабой у пасцелю, есці, цалаваць, аблізваць і г.д.

Тэрапія

Лячэнне ажыццяўляецца па жаданні пацыента, звычайна з дапамогай псіхааналізу ці кагнітыўнай псіхатэрапіі.

Разнавіднасці фетышызму

Асноўны артыкул: Спіс сексуальных адхіленняў

Разнавіднасцей фетышызму вядома вельмі шмат, паколькі, як было сказана вышэй, кола аб'ектаў, якія фетышызуюцца, практычна невычэрпнае. Аднак толькі нешматлікія з іх здольныя даходзіць да ўзроўню сексуальнай паталогіі.

Некаторыя віды фетышызму могуць мець судова-медыцынскае і прававое значэнне, паколькі спалучаны з небяспекай для здароўя асобы ці магчымасцю здзяйснення ім супрацьпраўных дзеянняў. Да іх ліку можна аднесці, напрыклад, нарцысізм, апатэмнафілію і некрафілію.

Іншыя, як правіла, адносна бяскрыўдныя, умяшанне псіхолагаў і псіхіятраў для іх карэкцыі патрабуецца толькі ў выпадку, калі сам пацыент лічыць свае цягі ненармальнымі і яны прычыняюць яму пакуты.

Гл. таксама

• Медыцынскі фетышызм
• Фетыш сілы
• Фут-фетыш
• Фетыш мехаватай адзежы
• WAM-фетыш
• Wetlook-фетыш

Літаратура

• Бине А. О фетишизме в любви (1887)
• Фрейд З. Три очерка по теории сексуальности (1905)
• Фрейд З. Фетишизм (1927)

Спасылкі

• Што такое фетышызм Архівавана 8 жніўня 2013.