Спадарожнікі Нептуна

Спадарожнікі Нептуна — натуральныя спадарожнікі планеты Нептун. У наш час вядома 13 спадарожнікаў.

Трытон правіць

Найбуйнейшы спадарожнік Нептуна Трытон быў адкрыты англійскім астраномам Уільямам Ласелам у 1846 годзе, усяго праз 17 дзён пасля адкрыцця планеты. Назва Трытон была прапанавана Камілем Фламарыёнам у 1880, аднак аж да сярэдзіны XX стагоддзя больш ужывальным была проста «спадарожнік Нептуна» (другі спадарожнік Нептуна быў адкрыты толькі ў 1949). Трытон — бог мора ў грэчаскай міфалогіі.

Нерэіда правіць

У 1949 годзе амерыканска-галандскі астраном Джэрард Койпер адкрыў другі спадарожнік Нептуна — Нерэіду. Спадарожнік мае самую выцягнутую арбіту з усіх «нядробных» спадарожнікаў планет. Яе адлегласць да Нептуна змяняецца ад 1,4 да 9,7 млн км. Перыяд абароту — 360 сутак. Перыяд вярчэння вакол сваёй восі — 11,5 гадзіны. «Вояджэр-2» у 1989 вызначыў дыяметр Нерэіды — 340 км і яе адбівальную здольнасць — 12 %. Маса спадарожніка складае 3,1×10¹⁹ кг. Спадарожнік названы ў гонар нерэід — марскіх німф з грэчаскай міфалогіі.

Астатнія спадарожнікі правіць

У 1989 «Вояджэр-2» адкрыў шэсць спадарожнікаў Нептуна. Усе яны рухаюцца па кругавых арбітах у прамым кірунку практычна ў плоскасці экватара планеты. Пяць з іх маюць перыяды абароту меншы за перыяд вярчэння планеты, і таму на нептуніянскім небе ўзыходзяць на захадзе і заходзяць на ўсходзе; гэта таксама азначае, што з-за гравітацыйнага трэння яны рана ці позна зваляцца на Нептун. Самы буйны з гэтых спадарожнікаў — Пратэй — няправільнай формы з сярэднім дыяметрам каля 420 км. Ён цямней Нерэіды, і адбівае ўсяго 6 % падаючага святла. Пратэй мае шэры колер; на яго паверхні бачныя кратарападобныя ўтварэнні і трэшчыны. Яшчэ адзін спадарожнік, Ларыса, цёмны аб'ект няправільнай формы памерам 210x180 км, які адбівае 5 % святла. На ім бачныя некалькі кратараў памерамі 30—50 км. Няправільная форма Пратэя і Ларысы ўказвае на тое, што на працягу ўсёй сваёй гісторыі яны заставаліся халоднымі грудамі лёду. Радыусы арбіт спадарожнікаў 117,6 тыс. км і 74 тыс. км адпаведна. Пра астатнія спадарожнікі вядома яшчэ менш. Дэспіна і Галатэя абарочваецца на адлегласцях 62 тыс. км і 52 тыс. км, адпаведна. Таласа абарочваецца вакол Нептуна за 7,5 гадзіны на адлегласці 50 тыс. км. Наяда, з перыядам абароту 7,1 гадзіны, мае арбіту, прыметна нахіленую да плоскасці экватара Нептуна — на 4,5°.

У 2002—2003 адкрыты яшчэ пяць спадарожнікаў Нептуна. Кожны з наваадкрытых аб'ектаў мае дыяметр 30-60 км і нерэгулярную, выцягнутую арбіту з вялікім нахілам. Перыяд іх абароту вакол Нептуна складае ад 5 да 26 зямных гадоў.

Некаторыя параметры правіць

Умоўныя абазначэнні ў табліцы
№	Канчатковы нумар спадарожніка
Назва	Уласнае імя
Час.	Часовае абазначэнне
a	Вялікая паўвось у км
e	Эксцэнтрысітэт
i	Лад да экватара ў градусах
T	Перыяд абароту ў днях
D	(Сярэдні) дыяметр у км
M	Маса ў кг
Фота	Фотаздымак (градацыя паводле памеру спадарожнікаў)

Умоўныя колеры ў табліцы (градацыя паводле памеру спадарожнікаў)
< 10 км	10–30 км	30–100 км	101–300 км	301–1000 км	>1000 км

№	Назва	Час.	a	e	i	T	D	M	адкрыццё
I	Трытон		354 800	0,0	156,834	5,877	2707	2,1×10²²	1846
II	Нерэіда		5 513 400	0,7512	7,232	360,14	340	3,1×10¹⁹	1949
III	Наяда	S/1989 N 6	48 227	0,0004	4,746	0,294	67 (96 × 60 × 52)	1,9×10¹⁷	1989
IV	Таласа	S/1989 N 5	50 075	0,0002	0,209	0,311	81 (104 × 100 × 52)	3,5×10¹⁷	1989
V	Дэспіна	S/1989 N 3	52 526	0,0002	0,064	0,335	150 (180 × 148 × 128)	2,1×10¹⁸	1989
VI	Галатэя	S/1989 N 4	61 953	0,0000	0,062	0,429	175 (204 × 184 × 144)	2,1×10¹⁸	1989
VII	Ларыса	S/1981 N 1 S/1989 N 2	73 548	0,0014	0,205	0,555	195 (216 × 204 × 168)	4,9×10¹⁸	1981
VIII	Пратэй	S/1989 N 1	117 647	0,0005	0,026	1,122	420 (440 × 416 × 404)	5,0×10¹⁹	1989
IX	Галімеда	S/2002 N 1	15 728 000	0,5711	134,101	1879,71	48	9,0×10¹⁶	2002
X	Псамафа	S/2003 N 1	46 695 000	0,4499	137,39	9115,9	28	1,5×10¹⁶	2003
XI	Сао	S/2002 N 2	22 422 000	0,2931	48,511	2914,0	44	6,7×10¹⁶	2002
XII	Лаамедэя	S/2002 N 3	23 571 000	0,4237	34,741	3167,85	42	5,8×10¹⁶	2002
XIII	Неса	S/2002 N 4	48 387 000	0,4945	132,585	9374	60	1,7×10¹⁷	2002

Гл. таксама правіць

Спасылкі правіць

Параметры спадарожнікаў Нептуна