Вікіпедыя

Сцяг Малдовы

Сцяг Малдовы быў прыняты ў 1994 годзе. Уяўляе сабой трыкалор з роўнавялікімі палосамі, размешчанымі вертыкальна, у наступным парадку пачынальна ад тронка: блакітная, жоўтая, чырвоная. У цэнтры, на жоўтай паласе, размешчаны Дзяржаўны Герб Рэспублікі Малдовы. Герб Малдовы ўяўляе сабой перасечаны шчыт, у верхняй частцы якога — чырвонае поле, у ніжняй — сіняе. У цэнтры шчыта намаляваная галава зубра, паміж рогамі якога размешчаная васьміпрамянёвая зорка, справа ад галавы — пяціпялёсткавая ружа, злева — паўмесяц, звернуты і злёгку нахілены налева. Усе элементы на шчыце залацістыя (жоўтыя). Шчыт размешчаны на грудзі арла, які трымае ў дзюбе залаты крыж (арол-крыжак), у кіпцюрах: справа — зялёную аліўкавую галіну, злева — залаты скіпетар.

Малдова
Зацверджаны 3 лістапада 1990
Прапорцыя 1:2

Суадносіны паміж шырынёй герба і даўжынёй сцяга ўраўноўваецца 1:5, суадносіны паміж шырынёй і даўжынёй сцяга — 1:2.

Падобныя сцягі правіць

Сцяг Малдовы, нараўне з сцягам Парагвая і сцягам Саудаўскай Аравіі, з'яўляецца адным з нешматлікіх дзяржаўных сцягоў, якія выглядаюць па-рознаму спераду і ззаду. На сцягу Малдовы герб намаляваны толькі з франтальнага боку.

Гістарычныя сцягі Малдовы правіць

 
Сцяг Малдовы «Steagul cel mare» часоў кіравання Стэфана Вялікага 1457-1504 гг.[крыніца?] Сучасная рэканструкцыя

У Малдаўскім княстве галоўным сцягам краіны, быў гаспадарскі сцяг «Steagul cel mare». Колер сцяга быў пераважна чырвоны[крыніца?], з гербам Малдовы на ім — галавой тура (зубра). Галава тура з зоркай (якая мела ад 5 да 8 канцоў) паміж рогамі, з ружай (сонцам) і паўмесяцам па баках, адлюстроўвалася на пячатках, сцягах і манетах малдаўскіх гаспадароў з XIV стагоддзя. Часам, гаспадары мелі ўласныя сцягі, на якіх аб'ядноўваліся элементы радавога герба з гербам краіны. Вядомыя гэтак жа воінскія харугвы і баярскія сцягі.

Сцяг Малдовы ў часы кіравання Стэфана III Вялікага (1457-1504 гг.), быў чырвонага колеру з галавой тура, паміж рогамі якога была зорка, справа — сонца, злева — паўмесяц.

У венгерскай хроніцы[1] гэтага перыяду ўтрымліваецца гравюра, якая адлюстроўвае эпізод бітвы ў Баі (1467), на ёй намаляваны сцяг Стэфана III з вертыкальнымі палосамі (элемент радавога герба), які меў ля тронка, па ўсёй шырыні, герб Малдовы — галаву тура.

У 1500 годзе Стэфанам III Вялікім былі падораны кляштару Зограф, што на Святой гары Афон, два сцяга. На светла-чырвоным фоне першага сцяга вышытая постаць Святога Георгія, які сядзіць на троне з мячом у руках і папіраючы нагамі пераможанага змея. Два анёла адзін з мячом другі са шчытом у руках карануюць яго дзевяціпрамянёвым вянком з жамчужынамі. Вакол галовы святога вышыты надпіс на грэчаскай мове Святы Георгій з Кападокіі. Па баках сцяга таксама вышыты надпіс, на славянскай мове. Другі сцяг, падоранае Стэфанам Вялікім кляштару Зограф, нагадвае царкоўныя харугвы і яго фон таксама чырвонага колеру, на якім вышытая постаць Святога Георгія на белым каню, дзідай які дзівіць цмока. Па баках сцяга вышыты надпіс на славянскай мове.

  •  
    Малдаўскі сцяг у бітве ў Баі. 1467
  •  
    Сцяг Малдовы ў часы кіравання Стэфана III Вялікага
  •  
    Ваенная харугва 1500 года
  •  
    Малдаўскія сцягі ў бітве ля Абертына. 1531
  •  
    Сцяг Малдаўскага княства, апісаны А. Гваньіні каля 1574 г.
  •  
    Гаспадарскі сцяг Ерэмія Мовілэ 1601 года
  •  
    Знамя малдаўскай кавалерыі XVII ст.

Выява малдаўскіх сцягоў перададзеныя і ў гравюры польскага храніста М. Бельскага, якая адлюстроўвае Бітву ля Абертына 1531 года паміж малдаванамі на чале з гаспадаром Пятром IV Рарэшам і палякамі. На малдаўскім сцягу ў цэнтры палатна намаляваны герб Малдовы, галава зубра, справа — сонца, злева — паўмесяц. У 1574 годзе дэлегацыя малдаўскіх баяраў прысутнічала на каранаванні польскага караля Генрыха Валуа, пад сцягам сіняга колеру, на якім была намалявана галава тура з зоркай паміж рогамі.

Гаспадарскі сцяг Ерэмія Мовілэ, які адносіцца прыкладна да 1601 года, быў чырвоным з жоўтай аблямоўкай. У цэнтры адлюстроўвалася кальцо пад крыжам, усярэдзіне якога — галава тура. У кантоне сцяга на белым фоне змешчаная легенда — поўнае імя гаспадара. Паляк Крэстафор дэ Збараз пабываўшы ў 1622 годзе ў гаспадара Стэфана IX Томшы таксама апісвае чырвоны сцяг з галавой зубра.

У 1636 годзе Джэзі Красінскі ў сваіх запісах згадвае, што ён быў сустрэты гаспадаром Малдовы Васілём Лупу, якога суправаджалі некалькі баяраў з двума сцягамі, адзін быў — сіняга колеру з чырвоным крыжам, другі — белы з чырвонай паласой. Пасля гаспадар даслаў за ім некалькі дзясяткаў баяраў пад сінім сцягам. З дакументу 1813 года вядома, што чырвоны сцяг з галавой тура быў і ў гаспадара Малдовы Скарлата Калімакі (1812—1819).

У 1832 годзе для Малдовы быў уведзены Арганічны рэгламент, які прадугледжвае выкарыстанне чырвона-сініх сцягоў. Ужо, магчыма, з 1832 года выкарыстоўваўся сіні сцяг з галавой зубра і трыма зоркамі ў чырвоным кантоне. Сцяг Малдаўскага княства 1834—1859 гадоў адлюстроўвае (паводле Д. Чарнаводзяну) тры белыя зоркі ў чырвоным крыже, а ў вольнай часткі палотнішча — герб княства.

Таксама вядома выява малдаўскага ваеннага сцяга 1834—1849 гадоў. Гэта было квадратна сіняе палотнішча, у кутах якога на чырвоным фоне адлюстроўваліся залатыя васміканцовыя зоркі, у цэнтры — галава тура пад зоркай і над імі — карона. На абарачэнні сцяга — малюнак Святога Георгія, які дзівіць цмока, і чатыры манаграмы «М», што азначаюць: ваявода Міхаіл Стурдза. У кнізе Д.Чарнаводзяну гэты сцяг намалявана па-іншаму: вакол галовы тура вянок, зоркі ў кутах белыя. Штандар (1849) малдаўскага гаспадара Грыгорэ Алесандра Гіка - сіняе палотнішча, у чырвоных кутах жоўтыя шасціканцовыя зоркі, у цэнтры герб княства. Штандар 1856 года меў падобны дызайн, але герб адлюстроўваўся на фоне мантыі, а чырвоныя куты з прамавугольных сталі трохвугольнымі.

Выява сцяга малдаўскіх суднаў, прыпісаных да порта Галац, мы знаходзім у альбоме сцягоў і штандараў, выдадзеным у Санкт-Пецярбургу ў 1861 годзе. На сінім полі галава тура, у чырвоным кантоне тры белыя васміканцовыя зоркі. Праўда, апісанне сцяга чамусьці іншае: «Сцяг малдаўскіх міліцый мае дзве гарызантальныя палосы, чырвоную (верхнюю) і сінюю з зубрынай галавой на белым крыже, размешчаным у верхнім куце сцяга, каля шкатарыны».

  •  
    Гандлевы (камерцыйны) сцяг Малдаўскага княства 1834—1859 гадоў
  •  
    Гандлевы (камерцыйны) сцяг Малдаўскага княства 1834—1859 гадоў
  •  
    Знамя пяхотнага палка Малдаўскай арміі, 1834 г.
  •  
    Знамя пяхотнага батальёна Малдаўскага княства 1834 года. Аверс
  •  
    Малдаўскі ваенны сцяг 1848—1856 гадоў
  •  
    Штандар 1856-1859 гадоў
  •  
    Афіцыйны сцяг Малдаўскага княства (па Канстытуцыі) 1831—1861 гадоў
  •  
    Афіцыйны сцяг Малдаўскай Дэмакратычнай Рэспублікі. 1917
  •  
    Сцяг Малдаўскай Дэмакратычнай Рэспублікі. 1918

Вядомыя сцягі МДР 1917—1918 гадоў: трыкалор з сіняй, жоўтай і чырвонай гарызантальных палос з гербам у цэнтры жоўтай паласы, над гербам размяшчаўся надпіс: «REPUBLICA DEMOKRATICA MOLDOVENEASCA SI INDEPENDENTA». Другі сцяг аналагічных колераў з надпісам: «SFATUL TĂRII» і гербам.

 
Сцяг Малдаўскай АССР

У Канстытуцыі АМССР (23.04.1925) гаварылася (артыкул 48): «Аўтаномная Малдаўская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка мае свае дзяржаўныя герб і сцяг, усталяваныя Малдаўскім Цэнтральным Выканаўчым Камітэтам і якія зацвярджаюцца Усеўкраінскім Цэнтральным Выканаўчым Камітэтам» 4 верасня 1925 года на паседжанні Прэзідыума ЦВК АМССР было заслухана пытанне «Аб конкурсе на праект дзяржаўных герба і сцяга АМССР», уся праца па разглядзе праектаў была ўскладзена на адмыслова створаную камісію. 21 верасня Малы Прэзідыум ЦВК АМССР разгледзеў на сваім паседжанні атрымалыя найбольшую падтрымку праекты герба і сцяга. На чырвоным палотнішчы сцяга прадугледжвалася адлюстраваць катах кукурузы і пшанічны колас, перавітыя вінаграднай лазой, абрэвіятуру «Р.А.С.С.М.» з сярпом і молатам. Малы Прэзідыум ЦВК ухваліў праекты, але занёс змены. У прыватнасці, у праект сцяга прапаноўвалася занесці наступныя папраўкі: а) сярпу і молату надаць выгляд, аналагічны прынятаму на саюзным гербе; б) літары Р.А.С.С.М. змясціць дугой у левым верхнім куце канцамі ўніз; в) кукурузу і колас абвіць вінаграднай лазой так, каб лісце вінаграда звешвалася па баках і ў сярэдзіне.

19 кастрычніка 1925 года ЦВК АМССР на сваім паседжанні зацвердзіў вышэйапісаныя праекты дзяржаўнага герба і сцяга АМССР на падставе пастановы Малога Прэзідыума ЦВК АМССР ад 21.09.1925.

31 студзеня 1937 года была прынята новая Канстытуцыя Украінскай ССР, на падставе якой ВУЦВК 21 красавіка 1937 года ўдакладніў малюнак Дзяржаўнага герба УССР і ў маі 1937 — змяніў малюнак Дзяржаўнага сцяга УССР. Гэтыя новыя ўкраінскія герб і сцяг склалі аснову новых герба і сцяга Малдаўскай АССР, апісанне якіх было дадзена ў артыкулах 111 (герб) і 112 (сцяг) новай Канстытуцыі МАССР, прынятай 6 студзеня 1938 года. З дапамогай аналізу раўналежных тэкстаў гэтай Канстытуцыі на малдаўскай мове ў лацінскай графіцы і на ўкраінскай мове можна ўсталяваць украінскія і малдаўскія надпісы на сцягу: украінскія — «УРСР» і «Молдавська АРСР», малдаўскія — «RSSU» і «RASS Moldovenească».

27 лютага 1938 года (усяго праз 52 дня пасля сцвярджэння Канстытуцыі) Бюро Малдаўскага абкама КП(б) Украіны прыняло пастанову, аб перакладзе малдаўскай пісменнасці на азбуку, у адпаведнасці з якім, па-за сумневам, у 1938 годзе былі прыняты заканадаўчыя акты Малдаўскай АССР, якія зацвердзілі надпісы на гербе і сцягу на малдаўскай мове, як «РССУ» і «РАСС Молдовеняскэ».

 
Першы сцяг Малдаўскай ССР

Паводле артыкула 123 10-ы разздзелы Канстытуцыі МССР, прынятай 10 лютага 1941 года: «Дзяржаўны сцяг Малдаўскай ССР складаецца з чырвонага палотнішча, з малюнак у левым куце ў тронка зверху, залатых сярпа і молата і залатых літар „РССМ“. Суадносіны шырыні да даўжыні 1:2».

 
Сцяг Малдаўскай ССР

Сцяг Малдаўскай ССР быў зацверджаны ўказам Прэзідыума ВС МССР ад 31 студзеня 1952 года. Ён складаўся з чырвонага палотнішча, перасечанага зялёнай гарызантальнай паласой, шырыня якой роўная 1/4 часткі шырыні палотнішча сцяга. У верхнім куце ў тронка, як і ў астатніх савецкіх сцягоў, змяшчаліся залатыя серп і молат і чырвоная зорка, апраўленая залатой аблямоўкай. Суадносіны шырыні да даўжыні — 1:2. Сцяг апісваўся ў артыкуле 168 Канстытуцыі МССР 1978 года.

Іншыя сцягі Малдовы правіць

 
Сцяг узброеных сіл Малдовы

Сцяг узброеных сіл Малдовы быў зацверджаны ў жніўні 1998 года. Гэты сцяг уяўляе сабой сіняе палотнішча з чырвоным прамым крыжам, мелым жоўтую акантоўку. У цэнтры знаходзіцца эмблема малдаўскага войска. Суадносіны бакоў 3:2. Эмблема ўяўляе сабой залатога арла з срэбнымі крыжам у дзюбе, мячом і булавой у кіпцюрах; на грудзі малдаўскі шчыток.

Зноскі

  1. ↑ І. Кюкюла 1488 г.

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сцяг_Малдовы&oldid=4459419"