Сцяпан Гаўрылавіч Малыгін

Сцяпан Гаўрылавіч Малыгін
Сцяпан Гаўрылавіч Малыгін
Род дзейнасці	падарожнік-даследчык, ваенны
Дата нараджэння	каля 1702
Месца нараджэння	невядома;
Дата смерці	1 (12) жніўня 1764
Месца смерці	Казань, Казанскі павет[d], Kazan Province[d], Kazan Governorate[d], Расійская імперыя;
Грамадзянства	Расійская імперыя;
Альма-матар	Naval Guard Academy[d];
Прыналежнасць	Расійская імперыя
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сцяпан Гаўрылавіч Малыгін (руск.: Степа́н Гаври́лович Малы́гин; ? — 1 жніўня (12 жніўня) 1764) — адзін з першых рускіх даследчыкаў Арктыкі, аўтар першага даведніка па навігацыі на рускай мове. Начальнік заходняга атрада Вялікай Паўночнай экспедыцыі.

Біяграфія правіць

З дваран Пераслаўль-Залескага павета. У 1711—1717 гадах вучыўся ў «Школе матэматычных і навігацкіх навук» ў Маскве. У 1717 годзе пачаў службу на Балтыйскім флоце ў званні гардэмарына, праз чатыры гады (у 1721 годзе) — лейтэнант. У 1731 годзе прадставіў у Акадэмію навук і ў 1733 годзе выдаў першы даведнік па навігацыі на рускай мове «скарочаны рух па карце дэ-Рэдукцыён». У пачатку 1736 года быў прызначаны начальнікам заходняга атрада Вялікай Паўночнай экспедыцыі. Улетку 1736 года на двух ботах «Першы» (пад камандаваннем Малыгіна) і «Другі» (пад камандаваннем лейтэнанта А. І. Скуратава) прайшоў ад Доўгага Вострава ў Баранцавым моры праз праліў Югорскі Шар да нізоўяў ракі Кара, дзе пакінуў караблі на зімоўку. Улетку 1737 года разам са Скуратавым правёў абодва боты ад ракі Кара ў вусце Обі праз праліў паміж паўвостравам Ямал і Белым востравам (цяпер — праліў Малыгіна).

У выніку плаванняў атрада Малыгіна былі ўпершыню складзеныя апісанне і карта ўзбярэжжа Паўночнага Ледавітага акіяна ад ракі Пячоры да Обі. У 1738 годзе здзяйсняў плаванні ў Балтыйскім і Паўночным морах. У 1739 годзе прызначаны капітанам фрэгата «Амстэрдам-Галей». У 1740 годзе «Амстэрдам-Галей» падчас шторму пацярпеў крушэнне ля вострава Борнхальм. C 1741 па 1748 год кіраваў Кранштацкай штурманскай ротай. У 1741—1743 гадах камандаваў 54-гарматным караблём «Горад Архангельск». У 1744 годзе камандаваў 54-гарматным караблём «Азоў». У 1746 годзе камандаваў 66-гарматным караблём «Паўночны арол». У 1748 годзе камандаваў 66-гарматным караблём «Святы Сергій». У 1750 годзе Малыгін прызначаны цэйхмайстрам, а ў 1751 годзе атрымаў камандаванне над лінейным караблём «Архангел Рафаіл».

З 1752 па 1762 год — капітан Рыжскага порта. На гэтай пасадзе з 1756 года ўдзельнічаў у Сямігадовай вайне.

Літаратура правіць

Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. — М.: научное издательство «Большая Российская Энциклопедия». 1992. — 687 с.; ил. ISBN 5-85270-037-1