Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў/Як напісаць добры артыкул пра горад
Прытрымлівайцеся структуры, паслядоўна адказвайце на пытанні ніжэй і стаўце зноскі!
Шаблон правіць
- Ці маецца калаж з найбольш значнымі і пазнавальнымі аб'ектам горада?
- Ці падпісаны кожны з іх?
- Ці запоўнены ўсе магчымыя палі?
- Ці карэктныя каардынаты? (каардынаты грамадскага цэнтра, а не ўскраіны)
Прэамбула правіць
- Як называецца горад?
- Дзе стаіць націск у назве?
- Ці ёсць крыніца на націск і напісанне?
- Ці ёсць састарэлыя варыянты напісання? (у зноскі)
- Ці ёсць файл, у якім прамаўляецца гэтая назва?
- Як выглядае назва, запісаная сродкамі міжнароднага фанетычнага алфавіта?
- Як называецца горад на іншых афіцыйных ці распаўсюджаных мовах рэгіёна?
- Ці ёсць гістарычная назва ў горада?
- Калі гістарычная назва была зменена?
- Ці ёсць традыцыйная беларуская назва ў горада?
- Які статус мае?
- У якой краіне знаходзіцца?
- У якія адміністрацыйныя адзінкі ўваходзіць?
- Якія асаблівасці маюцца ў статусе горада?
- Дзе размешчаны геаграфічна?
- На якіх водных аб'ектах?
- У якой частцы краіны/рэгіёна размешчаны?
- З якімі адміністрацыйнымі адзінкамі мяжуе?
- Колькасць насельніцтва?
- Ці маецца агламерацыя?
- Колькі чалавек у ёй пражывае?
- Якое месца яна займае ў краіне/частцы свету/свеце?
- Якія ўстановы нацыянальнага і наднацыянальнага ўзроўню размешчаны ў горадзе?
- Як можна агульна ахарактарызаваць культурную спадчыну горада?
- Ці маюцца сусветна вядомыя аб'екты ў горадзе?
- Якая структура кіравання?
- Хто цяпер з'яўляецца кіраўніком горада і з якога часу?
- Ці маюцца нейкія іншыя яркія асаблівасці, якія вылучаюць горад на фоне іншых у рэгіёне?
Этымалогія правіць
- Якія версіі паходжання назвы? (у тым ліку легендарныя)
- Калі гістарычна назва ўпершыню згадваецца?
- Якія формы назвы сустракаюцца ў гістарычных дакументах?
- Якія нефармальныя назвы горад мае?
- Ці быў перайменаваны?
- Калі і з якой нагоды?
Гісторыя правіць
- На перыяда ў гісторыя горада вы можаце вылучыць? (Дагістарычныя часы, Сярэднявечча, Вялікае Княства Літоўскае, пад уладай Расійскай імперыі і да тп.)
- Што адбывалася ў рэгіёне ў дагістарычныя часы?
- Які культуры і плямёны насялялі гэтую тэрыторыю?
- Які археалагічныя аб'екты выяўлены на яго месцы?
- Пра што яны сведчаць?
- Калі ўпершыю згаданы / заснаваны?
- Кім і пры якіх умовах заснаваны?
- Хто валодаў горадам?
- У якія адміністрацыйныя адзінкі і дзяржаўныя ўтварэнні ўваходзіў?
- Якія значныя падзеі адбываліся? (атрыманне гарадскіх правоў, аблогі, наданне герба)
- Які значныя аб'екты ўзводзіліся?
- Якую структуру і памеры горад меў у пэўны перыяд?
- Якія значныя аб'екты дзейнічалі?
- Якія асабліва выдатныя гістарычныя асобы адзначыліся?
Фізіка-геаграфічная характарыстыка правіць
Геаграфічнае становішча правіць
- Дзе размешчаны геаграфічна?
- У якой частцы краіны знаходзіцца?
- На якіх водных аб'ектах?
- Якая плошча?
- Якая вышыня над узроўнем мора?
- Якія значныя геаграфічныя аб'екты знаходзяцца ў межах горада?
- Ці маецца сейсмічная актыўнасць?
- Адлегласць да іншых гарадоў
Клімат правіць
- Кліматычная зона
- Тэмпературы
- Ападкі
- Рэкорды
- Іншыя фактары (напрыклад, затапленні)
- Кліматычная табліца
Прырода правіць
- Якія віды жывёл і раслін прысутнічаюць у горадзе?
Паркі правіць
- Колькі ў горадзе паркаў, сквераў, бульвараў і д.п.?
- Якую плошчу (і працэнт) займаюць зялёныя насаджэнні?
- Якія найбольш значныя паркі маюццца?
- Ці маюцца батанічныя сады/дэндрарыі?
- Ці маюцца заапаркі?
Экалогія правіць
- Якая экалагічная сітуацыя?
- Што на яе ўплывае?
Адміністрацыйны падзел правіць
- На якія раёны падзелены горад?
- Што ўяўляюць сабой адміністрацыйныя адзінкі?
- Калі ўзніклі, які змяненні ў падзеле горада адбываліся?
Органы ўлады правіць
- Якія дзяржаўныя органы размешчаны?
Мясцовае самакіраванне правіць
- Якая структура кіравання?
- Як прызначаюцца прадстаўнікі заканадаўчай і выканаўчай улады?
- Хто цяпер з'яўляецца кіраўніком горада і з якога часу?
- Які партыі прадстаўлены ў мясцовым савеце?
Сімволіка правіць
- Герб
- Сцяг
- Гімн
- Дэвіз
- Лагатып
Насельніцтва правіць
- Як змянялася колькасць насельніцтва?
- Гістарычны экскурс
- Распісаць па гадах
- Зрабіць дыяграму
- Які полаўзроставы склад насельніцтва?
- Які ўзровень адукацыі?
- Наколькі пісьменнае насельніцтва?
- Які ўзровень занятасці?
- Які сярэдні даход?
- Якая дынаміка назіраецца ў апошні час?
- Ці маецца агламерацыя або ўзаемазвязанасць з іншымі гарадамі (парныя гарады, гарады-спадарожнікі)?
Этнічны склад правіць
- Які этнічны склад насельніцтва?
- Табліца
- Дыяграма
- Ці адрозніваецца этнічны склад горада ад рэгіёна?
- Ці маюцца мігранты?
- Якія раёны горада адрозніваюцца сваім этнічным складам?
Рэлігія правіць
- Які канфесійны склад насельніцтва?
- Гістарычны экскурс
- Цэнтрам якіх епархій з'яўляецца горад?
- Рэзідэнцыяй для якіх рэлігійных структур і асоб з'яўляецца горад?
- Якія найбольш значныя рэлігійныя аб'екты знаходзяцца ў горадзе? (больш падрабязны пералік у раздзеле Славутасці)
Мова правіць
- Якія мовы афіцыйныя?
- Якія мовы распаўсюджаны?
- Як склалася падобная моўная сітуацыя?
- Ці маецца мясцовы дыялект і што яго характарызуе?
Злачыннасць правіць
- Які ўзровень злачыннасці?
- Як змяняецца ўзровень злачыннасці?
- Якія раёны горада найбольш крымінагенныя?
- Якія праблемы стаяць перад органамі аховы парадку найбольш востра?
- Якія органы аховы парадку дзейнічаюць?
- Якія правыя абмежаванні існуюць у горадзе?
Эканоміка правіць
- Якія галіны прамысловасці развіты?
- Якія галіны развіваліся гістарычна?
- Якія буйныя прадпрыемствы маюцца?
- Якія буйныя кампаніі маюць свае штаб-кватэры?
Занятасць і ўзровень жыцця правіць
- У якіх галінах занята насельніцтва?
- Які ўзровень беспрацоўя?
- Чым ён выкліканы?
- Які даходы ў насельніцтва?
- Чым адрозніваецца ад іншых гарадоў рэгіёна?
Гандаль правіць
- Як гістарычна развіваўся гандаль у горадзе?
- Колькі насельніцтва цяпер занята ў ім?
- Якія буйныя гандлёвыя цэнтры і рынкі маюцца?
- Якія гандлёвыя раёны маюцца?
Транспарт правіць
- Якое значэнне мае горад у транспартнай інфраструктуры рэгіёна?
- Які дарогі праходзяць цераз горад?
- З якімі населенымі пунктамі ці рэгіёнамі яны звязваюць горад?
- Ці маюцца ў горадзе масты?
Грамадскі транспарт правіць
- Якімі відамі прадстаўлены грамадскі транспарт?
- Калі яны з'явіліся?
- Які ў іх пасажырапаток?
- Якія незвычайныя сродкі перасоўвання маюцца ў горадзе?
Аўтамабільны транспарт правіць
- Ці маюцца аўтавакзалы?
- Па якіх кірунках ажыцяўляюцца паездкі?
- Які пасажырапаток?
Чыгуначны транспарт правіць
- Ці маюцца чыгуначныя станцыі і вакзалы?
- Па якіх кірунках ажыцяўляюцца паездкі?
- Які пасажырапаток?
Водны транспарт правіць
- Ці развіты водны транспарт?
- Па якіх кірунках ажыцяўляюцца паездкі?
- Які пасажырапаток?
Паветраны транспарт правіць
- Якія аэрапорты абслугоўваюц горад?
- Па якіх кірунках ажыцяўляюцца паездкі?
- Які пасажырапаток?
Веласіпеды правіць
- Ці развіта веласіпедная інфратруктура?
- Які існуюць ініцыятывы па яе пашырэнні?
Культура правіць
Музеі правіць
- Колькі ў горадзе музеяў?
- Ці маюцца музейныя кварталы?
- Які музеі маюць найбольшае значэнне?
- Што яны сабой уяўляюць?
Тэатры і канцэртныя залы правіць
- Колькі ў горадзе тэатраў?
- Калі яны былі заснаваныя?
- Колькі ў горадзе кінатэатраў?
- Калі яны былі заснаваныя?
- Якія канцэртныя пляцоўкі існуюць у горадзе?
- Чым яны характэрныя?
- Калі яны былі заснаваныя?
Бібліятэкі правіць
- Колькі ў горадзе бібліятэк?
- Якімі фондамі валодаюць?
- Які паслугі прапаноўваюць?
Народная творчасць правіць
- Які ансамблі дзейнічаюць?
- Чым гістарычна славіўся горад?
- Які рамёствы развіваюцца цяпер?
Фестывалі і святы правіць
- Якія фестывалі праходзяць?
- Якія святы адзначаюцца?
Рэстараны, бары, кафэ правіць
- Ці маюцца ў горадзе вядомыя сеткі ўстаноў харчавання?
- Дзе сканцэнтраваны рэстараны, бары, кафэ?
СМІ правіць
- Якія газеты выдаюцца?
- Калі з'явіліся найбольш значныя з іх?
- Якія радыёстанцыі дзейнічаюць?
- Якія тэлеканалы дзейнічаюць?
- Калі асобных тэлеканалаў няма, які рэгіянальныя перадачы транслюцца?
- Ці маецца тэлевежа/тэлевышка?
- Калі была ўзведзена?
Адукацыя і навука правіць
- Колькі ў горадзе навучальных устаноў рознага ўзроўню?
- Колькі чалавек атрымліваюць адукацыю ў іх?
- Якія найбольш значныя навучальныя ўстановы размешчаны?
- Калі яны з'явіліся?
- Чым характэрныя?
- Які навуковыя ўстановы размешчаны ў горадзе?
Ахова здароўя і медыцына правіць
- Колькі медыцынскіх устаноў размешчана ў горадзе?
- Якія найбольш значныя медыцынскія ўстановы размешчаны ў горадзе?
- Які ўзровень захворвання рознымі хваробамі ў горадзе?
- Што паўплывала на гэта?
Спорт правіць
- Які від спорту найбольш развіты?
- Якімі камандамі гэты від спорту прадстаўлены?
- Якія дасягенні яны маюць?
- Якія яшчэ віды спорту прадстаўлены ў горадзе?
- Якія спартыўныя аб'екты маюцца ў горадзе?
- Якія міжнародныя спаборніцтвы праходзілі ў горадзе?
Архітэктура правіць
Планіроўка правіць
- Што з'яўляецца гістарычным планіровачным ядром горада?
- Як гістарычна развіваўся горад?
- Якія найбольш значныя аб'екты і калі ўзводзіліся?
- Калі мэтанакіравана змянялася планіроўка горада?
- Што паўплывала на планіровачную структуру горада?
- Які раёны і калі ўзнікалі?
- Якія генпланы былі распрацаваны і што яны прадугледжвалі?
- Што было рэалізавана?
- Якую планіровачную структуру горад мае цяпер?
- Якая забудова прадстаўлена?
- Якія населеныя пункты ўвайшлі ў межы горада?
Помнікі архітэктуры правіць
- Колькасць аб'ектаў пад аховай дзяржавы?
- Наколькі поўны ахоп?
- Якая ступень захаванасці гістарычнай спадчыны?
- Што на гэта паўплывала?
- Што і калі было знішчана?
- Якія тэндэнцыі назіраюцца ў галіне захавання гістарычнай спадчыны?
- Якія гістарычныя раёны захаваліся?
- Якія значныя аб'екты захаваліся?
Помнікі правіць
- Які помнікі ўстаноўлены ў горадзе?
Горад у культуры правіць
- У якіх выдатных творах/творах выдатных аўтараў згадваецца горад?
- Якія фільмы здымаліся ў гоардзе?
Гарады-пабрацімы правіць
Зноскі правіць
- Ці ў кожнага абзаца ёсць зноска?
Літаратура правіць
- У якіх беларускіх выданнях ёсць артыкулы пра горад?
Спасылкі правіць
- Ці ёсць афіцыйны сайт у горада?