Уільям Генры Гарысан

Уільям Генры Гарысан (Ха́рысан; англ.: William Henry Harrison, 9 лютага 1773, акруга Чарлз Сіці, штат Віргінія — 4 красавіка 1841) — амерыканскі военачальнік, палітык і дзявяты прэзідэнт Злучаных Штатаў (з 4 сакавіка па 4 красавіка 1841 г.). Гарысан знаходзіўся на пасадзе самы непрацяглы час з усіх прэзідэнтаў ЗША: захварэў падчас інаўгурацыйнай прамовы, памёр роўна праз месяц пасля прыняцця прысягі.

Уільям Генры Гарысан
англ.: William Henry Harrison
9-ы Прэзідэнт ЗША 4 сакавіка 1841 — 4 красавіка 1841
Папярэднік	Марцін Ван Бюран
Пераемнік	Джэймс Тайлер
non-voting member of the U.S. House of Representatives[d] 8 кастрычніка 1816 — 3 сакавіка 1819
Папярэднік	John McLean[d]
Пераемнік	Thomas R. Ross[d]
United States Ambassador to Colombia[d] 24 мая 1828 — 26 верасня 1829
Пераемнік	Thomas Patrick Moore[d]
губернатар Індыяны[d] 10 студзеня 1801 — 28 снежня 1812
Пераемнік	Thomas Posey[d]
Сенатар ЗША 4 сакавіка 1825 — 4 сакавіка 1827
Папярэднік	Ethan Allen Brown[d]
Сенатар ЗША 4 сакавіка 1827 — 20 мая 1828
Пераемнік	Jacob Burnet[d]
9-ы абраны прэзідэнт ЗША[d] снежань 1840 — 4 сакавіка 1841
Папярэднік	Марцін Ван Бюран
Пераемнік	Джэймс Нокс Полк
Нараджэнне	9 лютага 1773(1773-02-09)[…] Чарлз-Сіці[d], Colony of Virginia[d], Трынаццаць калоній, Каралеўства Вялікабрытанія
Смерць	4 красавіка 1841(1841-04-04)[…] (68 гадоў) Белы дом, Вашынгтон, акруга Калумбія, ЗША
Месца пахавання	Мемарыял грабніцы Уільям Генры Гарысана[d]
Бацька	Benjamin Harrison V[d]
Маці	Elizabeth Bassett[d]
Жонка	Ганна Гарысан
Дзеці	Джон Скот Гарысан[d], Carter Bassett Harrison[d], Elizabeth Bassett Harrison[d], John Cleves Symmes Harrison[d], Lucy Singleton Harrison[d], William Henry Harrison[d], Benjamin Harrison[d], Mary Symmes Harrison[d], Anna Tuthill Harrison[d], James Findlay Harrison[d] і Marie Harrison[d]
Веравызнанне	Епіскапальная царква
Партыя	Партыя вігаў
Адукацыя	Hampden–Sydney College[d] Пенсільванскі ўніверсітэт
Дзейнасць	палітык, дыпламат, афіцэр, дзяржаўны дзеяч
Аўтограф
Род войскаў	Армія ЗША
Званне	генерал
Бітвы	Англа-амерыканская вайна 1812-1814
Узнагароды	Залаты медаль Кангрэса ЗША медаль Гувера[d] (1945)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гарысан быў апошнім прэзідэнтам, які нарадзіўся да Вайны за незалежнасць і быў у вялікабрытанскім падданстве.

Біяграфія

Бацька Гарысана быў віргінскім плантатарам, актыўна ўдзельнічаў у амерыканскай палітыцы, у прыватнасці, падпісаў Дэкларацыю незалежнасці ў 1776 годзе, а ў 1781—1784 гадах быў губернатарам свайго штата.

Сам Уільям Генры з 1791 служыў у арміі, ваяваў на мяжы з індзейцамі і быў ад’ютантам у генерала Уэйна. Удзельнічаў у вайне за Агая ў 1795 годзе. У 1798 годзе выйшаў у адстаўку і заняўся палітыкай. Быў першым губернатарам Індыяны (тады яшчэ не штата, а тэрыторыі, 1800—1813). На гэтай пасадзе займаўся пашырэннем паселішчаў англа-амерыканцаў і пакупкай зямель у індзейцаў, гэта выклікала пратэст апошніх і антыамерыканскі вайсковы выступ на чале з правадыром Тэкумсе.

Гарысан праславіўся як нацыянальны герой у 1811 годзе, разграміўшы індзейцаў у бітве пры Тыпекану, за што быў сам празваны «Тыпекану» або «Стары Тыпекану». У 1812 годзе ён камандаваў усімі сіламі дзяржавы супраць канфедэрацыі Тэкумсе (якога падтрымлівалі англічане падчас англа-амерыканскай вайны 1812—1814 гадоў) і разбіў яго на рэчцы Тэмзе на тэрыторыі Канады; Тэкумсе загінуў у гэтай бітве.