Вікіпедыя

Цецярук у Беларусі

Цецярук для Беларусі — абарыгенны від птушак, прадстаўнік атраду курападобныя. Паляўнічы від.

Цецярукі на паштовай марцы Беларусі

Гісторыя правіць

У Беларусі некаторае скарачэнне колькасці цецерука было адзначана ва ўсходніх раёнах яшчэ ў пачатку ХХ стагоддзя. Вынікі ўлікаў, якія праводзіліся М. С. Долбікам, паказалі, што да канца 1970-х гадоў шчыльнасць цецерука знізілася амаль удвая ў параўнанні з канцом 1950-х, паменшылася колькасць токаў, таксама як і колькасць самцоў, якія вылятаюць на адзін ток. Прычынай такога зніжэння колькасці паслужылі змяненні ўсяго комплексу месцапражыванняў гэтага віду ў выніку інтэнсіўнай меліярацыі і сельскагаспадарчага асваення натуральных угоддзяў з аптымальнымі для цецерукоў структурнымі паказчыкамі (спалучэннем адкрытых прастор з пэўным тыпам драўняна-хмызняковай расліннасці). Неабходна адзначыць, што навуковыя даследаванні гэтых гадоў не дазваляюць дакладна ацаніць колькасць цецерука, аднак яны паказваюць на тэндэнцыі змены колькасці ў той перыяд[1].

Да канца 1980-х гадоў у Беларусі былі адзначаны стабілізацыя колькасці і павышэнне шчыльнасці папуляцыі цецерука. Колькасць цецерука ў гэты перыяд вагалася ў межах 40-54 тысяч асобін. Па дадзеных вясновых улікаў у 1997 годзе было ўлічана 53525 птушак. Такім чынам, можна канстатаваць, што на працягу 1980-1990-х гадоў колькасць цецерука па дадзеных ведамасных улікаў практычна не змянялася[1].

З 2001 года назіралася сталае скарачэнне колькасці, і да 2008 года яна скарацілася на 21 %, а да 2012 — ужо на 30,4 %. У 2013 годзе вясновая колькасць гэтага віду на тэрыторыі Беларусі складала прыкладна 36 тысяч асобін[2].

Колькасць цецерука на тэрыторыі Беларусі за перыяд з 2010 па 2019 год вагалася ў межах 34,6-44,0 тысяч асобін[2].

Сучасная папуляцыя правіць

Па стане на 1 студзеня 2020 года колькасць склала 44017 асобін (пры аптымальных 138033). Па абласцях: Брэсцкая — 3716, Віцебская — 9816, Гомельская — 13862, Гродзенская — 763, Мінская — 7221, Магілёўская — 8639[2].

Дынаміка агульнай колькасці правіць

Дынаміка здабычы правіць

Штогадовая здабыча цецерука за 1992—1996 гадах вагалася па дадзеных БТПР у межах ад 1416 да 1998 птушак, што складала прыкладна 4-5 % ад іх вясновай колькасці. У 2005 годзе колькасць здабытых цецерукоў знізілася да 1179, а ў 2007—2008 гадах — да 247—332, у 2011 годзе склала ўсяго 205 птушак, а ў 2012 годзе — 163 цецерука[2].

Біялогія правіць

 
Пудзілы цецерукоў у Музеі прыроды і экалогіі Рэспублікі Беларусь

У Беларусі насяляе падвід паўночнаеўрапейскі цецярук (Lyrurus tetrix tetrix). У папуляцыях Беларускага Палесся некаторыя асобіны маюць адзінкавыя прыкметы паўночнаеўрапейскі цецярук (Lyrurus tetrix viridanus ) (пачатак зоны інтэрградацыі падвідаў)[2].

Звычайны нешматлікі гнездзіць аселы від. Распаўсюджаны шырока, але нераўнамерна. Часцей за ўсё сустракаецца ў паўночна-ўсходніх раёнах рэспублікі і ў цэнтральнай частцы Палесся[2].

Ахова правіць

Да неспрыяльных фактараў, якія выклікаюць скарачэнне колькасці цецерука, у першую чаргу адносяцца некаторыя віды гаспадарчай дзейнасці чалавека: рассейванне ядахімікатаў, механізаваная ўборка траў і інш. Адмоўна адбіваюцца таксама выпас жывёлы ў месцах гнездавання птушак, фактар ​​турботы, асабліва ў перыяд ранняга ўзросту птушанят, празмерны на токах. З чатырохногіх драпежнікаў на цецерукоў палююць і руйнуюць яго гнёзды лісы, янотападобны сабака, куніца; з птушак — ястраб-цецяроўнік, буйныя арлы; на птушанят і маладых птушак часам нападаюць малы арлец і канюк[2].

Паляванне правіць

Паляўнічы від[2].

Зноскі

  1. ↑ а б Современное состояние популяции тетерева в Беларуси (руск.)
  2. ↑ а б в г д е ё ж ТЕТЕРЕВ (Lyrix tetrix) (руск.)

Літаратура правіць

  • Гричик В. В., Бурко Л. Д. «Животный мир Беларуси. Позвоночные : учеб. пособие» Минск, 2013. −399 с.
  • Никифоров М. Е., Яминский Б. В., Шкляров Л. П. «Птицы Белоруссии: Справочник-определитель гнезд и яиц» Минск, 1989. −479 с.
  • Гричик В. В. «Географическая изменчивость птиц Беларуси (таксономический анализ)». Минск, 2005. −127 с.
  • «Охрана окружающей среды в Республике Беларусь, 2010—2014 гг. Статистический сборник», Национальный статистический комитет, 2015 г.
  • Гайдук В. Е., Абрамова И. В. «Экология птиц юго-запада Беларуси. Неворобьинообразные : монография». Брест, 2009. −300 с.
  • Федюшин А. В., Долбик М. С. «Птицы Белоруссии». Минск, 1967. −521 с.
  • Павлющик Т. Е. «Тетерев в Беларуси: Современное состояние популяции» / Экологическая культура и охрана окружающей среды: I Дорофеевские чтения : материалы междунар. науч.-практ. конференции, Витебск, 21-22 ноября 2013 г. Витебск, 2013. С.199-201
  • Никифоров М. Е., Козулин А. В., Сидорович В. Е. «Охотничьи птицы и звери Белоруссии». Минск, 1991. −240 с.
  • Национальный статистический комитет Республики Беларусь «Охрана окружающей среды в Республике Беларусь». Статистический сборник. Минск, 2020. — 203 с.
  • Министерство лесного хозяйства Республики Беларусь «Отчет о ведении охотничьего хозяйства за 2019 г.» Минск, 2020. — 6 с.
  • Михалевич Р. В., Бурак В. М., Дубенок С. А., Михан О. Н., Ботян Е. А., Захарова О. Л., Баутрель Е. В., Макаревич Н. В. «Состояние природной среды Беларуси: ежегодное информационно-аналитическое издание». Под общей редакцией к.г.н., доц. М. А. Ересько. Минск, 2020. — 101 с.

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Цецярук_у_Беларусі&oldid=4480286"