«Эпічны тэатр» (ням.: episches Theater) — тэатральная тэорыя драматурга і рэжысёра Бертольта Брэхта, якая аказала значны ўплыў на развіццё сусветнага драматычнага тэатра[1].

Бертольт Брэхт, 1954 год

Тэарэтычна распрацаваныя Брэхтам метады пабудовы п'ес і спектакляў: злучэнне драматычнага дзеяння з эпічнай апавядальнасцю, уключэнне ў спектакль самога аўтара, «эфект ачужэння» як спосаб прадставіць з'яву з нечаканага боку, а таксама прынцып «дыстанцавання», які дазваляе акцёру выказаць сваё стаўленне да персанажа, разбурэнне так званай «чацвёртай сцяны», што адлучае сцэну ад глядзельнай залы, і магчымасць непасрэдных зносін акцёра з гледачом — трывала ўвайшлі ў еўрапейскую тэатральную культуру[2][3][4]

Сваю тэорыю, якая абапіраецца на традыцыі заходнееўрапейскага «тэатра прадстаўлення», Брэхт супрацьпастаўляў «псіхалагічнаму» тэатру («тэатру перажывання»), які звязваюць звычайна з імем К. С. Станіслаўскага, які менавіта для гэтага тэатра распрацаваў сістэму працы акцёра над роляй. Пры гэтым сам Брэхт, як рэжысёр, падчас працы ахвотна карыстаўся і метадамі Станіслаўскага і карэннае адрозненне бачыў у прынцыпах узаемаадносін паміж сцэнай і глядзельнай залай, у той «звышзадачы», дзеля якой ставіцца спектакль[5].

Ідэі Брэхта захапілі найбуйнейшых тэатральных рэжысёраў другой паловы XX стагоддзя, Жан-Люк Гадар перанёс іх і ў кінематограф[6]; але сфармуляваныя драматургам прынцыпы былі разлічаны на тых, хто, па яго словах, «заслугоўвае звання мастака», і найменш прадуктыўным апынулася літаральнае прытрымліванне яго тэарэтычных эсэ[7][8].

Зноскі

  1. Фрадкин. Творческий путь 1963, с. 5.
  2. Кораллов М. М. Бертольт Брехт // История зарубежной литературы ХХ века: 1917-1945. — М.: Просвещение, 1984. — С. 111. Архівавана з першакрыніцы 11 мая 2013.
  3. Сурков 1965, с. 34.
  4. Барбой Ю. М. К теории театра. — СПб: СПбГАТИ, 2008. — С. 4. — 238 с.
  5. Брехт Б. Дополнительные замечания к теории театра, изложенной в «Покупке меди» // Брехт Б. Театр: Пьесы. Статьи. Высказывания: В 5 т.. — М.: Искусство, 1965. — Т. 5/2. — С. 471—472.
  6. Брук. Пустое пространство 1976, с. 137.
  7. Брехт Б. Модель "Кураж" // Театр: Пьесы. Статьи. Высказывания: В 5 т.. — М.: Искусство, 1965. — Т. 5/2. — С. 383.
  8. Брук. Пустое пространство 1976, с. 131—132.