Эрых Марыя Рэмарк
Эрых Марыя Рэмарк (ням.: Erich Maria Remarque; імя пры нараджэнні: Эрых Паўль Рэмарк, ням.: Erich Paul Remark; 22 чэрвеня 1898, Оснабрук, Прусія, Германія — 25 чэрвеня 1970, Лакарна, Тычына, Швейцарыя) — нямецкі пісьменнік.
| Эрых Марыя Рэмарк | |
|---|---|
| ням.: Erich Maria Remarque | |
 Эрых Марыя Рэмарк | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | ням.: Erich Paul Remark |
| Дата нараджэння | 22 чэрвеня 1898[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 25 верасня 1970[3][1][…] (72 гады) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Жонка | Палет Гадар, Ilse Jutta Zambona[d] і Ilse Jutta Zambona[d] |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, раманіст, драматург, сцэнарыст |
| Гады творчасці | 1920[4] — 1970[4] |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
| Узнагароды | |
| Подпіс |
 |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфічныя звесткі правіць
Удзельнік І сусветнай вайны. Працаваў настаўнікам, журналістам, рэдактарам. 3 1932 у эміграцыі (Швейцарыя, ЗША).
Рэмарк быў двойчы жанаты, 14 кастрычніка 1925 — 4 студзеня 1930 і 22 студзеня 1938 — 20 мая 1957, з танцоўшчыцай Ютай Ільзе Цамбона (ням.: Jutta Ilse Zambona) (25 жніўня 1901 — 25 чэрвеня 1975). Тым часам у яго былі раманы з Марлен Дзітрых, Грэтай Гарба і іншымі жанчынамі. 25 лютага 1958 ён ажаніўся з кінаактрысай Палет Гадар, былой жонкай Чарлі Чапліна, з ёй Рэмарк пражыў да сваёй смерці.
Адна з сёстраў Рэмарка — Эльфрыда Шольц, якая працавала краўчыхай у Дрэздэне, была паводле данясення пакупніцы абвінавачана ў «дзеяннях, скіраваных на падрыў ваеннай моцы» і прыгаворана народным судом да смяротнага пакарання — гільяціны.
Рэмарк пахаваны на могілках Ронка-сопра-Асуона.
Творчасць правіць
Сусветную вядомасць пісьменніку прынёс раман «На заходнім фронце без перамен» (1929), які разам з раманамі «Вяртанне» (1931) і «Тры таварышы» (1938) склалі своеасаблівую трылогію пра Сусветную вайну і яе трагічныя наступствы ў лёсах франтавікоў, т.зв. страчанага пакалення. У раманах «Палюбі бліжняга свайго» (1940), «Трыўмфальная арка» (1946) «Ноч У Лісабоне» (1962) тэма нямецкай эміграцыі, у рамане «Іскра жыцця» (1952) — ныцысцкіх канцлагераў, у сатырычным рамане «Чорны абеліск» (1956) — сацыяльна-эканамічных і псіхалагічных вытокаў нацызму. Раман «Час жыць і час паміраць» (1954) і драма «Апошні прыпынак» (1956) пра падзеі на савецка-германскім фронце ў II сусветную вайну. Аўтар сацыяльна-псіхалагічных раманаў «Жыццё ў пазыку» (1959), «Цені ў раі» (выд. 1971), «Зямля запаветная» (выд. 1998, незавершаны). Рэалістычныя раманы Рэмарка адметныя прысутнасцю ў іх паэтыцы элементаў натуралізму, імпрэсіянізму і экспрэсіянізму, глыбокім псіхалагізмам, лаканізмам мовы ў спалучэнні з яе вобразнасцю. Яго творчасць паўплывала на развіццё сусветнай пасляваеннай літаратуры
Раманы правіць
- «На Заходнім фронце нічога новага» / «Im Westen nichts Neues». Propyläen, Берлін 1929
- «Дарога назад» / «Der Weg zurück». Propyläen, Берлін 1931
- «Тры таварышы» / «Drei Kameraden». Querido, Амстэрдам 1938
- «Любі бліжняга свайго» / «Liebe Deinen Nächsten». Querido/Bermann-Fischer, Амстэрдам/Стакгольм 1941
- «Трыўмфальная арка» / «Arc de Triomphe». Micha, Цюрых 1946
- «Іскра — жыццё» / «Der Funke Leben». Kiepenheuer & Witsch, Кёльн 1952
- «Час жыць і час паміраць» / «Zeit zu leben und Zeit zu sterben». Kiepenheuer & Witsch, Кёльн 1954
- «Чорны абеліск» / «Der schwarze Obelisk». Kiepenheuer & Witsch, Кёльн 1956
- «Ноч у Лісабоне» / «Die Nacht von Lissabon». Kiepenheuer & Witsch, Кёльн 1962
- «Шаты ў раі» / «Schatten im Paradies», 1971
Беларускія выданні правіць
Першым перакладчыкам твораў Рэмарка быў Хвядос Шынклер, у перакладзе якога ў 1931 выйшаў раман «На Заходнім фронце нічога новага». Раман «Тры таварышы» у 1995 выйшаў у выдавецтве «Мастацкая літаратура» ў перакладзе Уладзіміра Папковіча.
Апавяданне «Дзіўны лёс Ёгана Бартка» ў перакладзе Арцёма Арашонка друкавалася ў Наша Ніве №48/2004. Некалькі навел Архівавана 20 чэрвеня 2013. было змешчана ў «Дзеяслове».
У 2023 годзе выйшаў пераклад рамана «Чорны абеліск»[5].
Зноскі
- ↑ а б Erich Maria Remarque // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Erich Maria Remarque // RKDartists Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в Ремарк Эрих Мария // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б RKDartists Праверана 8 верасня 2022.
- ↑ 100 найлепшых кніг 2023 года: выбар Bellit.info
Літаратура правіць
- Лявонава Е. Рэмарк // БЭ. У 18 т. — Т. 14. — Мн., 2002.