Эфект Сюняева — Зяльдовіча

Эфект Сюняева — Зяльдовіча — змена інтэнсіўнасці радыёвыпраменьвання рэліктавага фону з-за зваротнага эфекту Комптана на гарачых электронах міжзоркавага і міжгалактычнага газу. Эфект названы ў гонар навукоўцаў, якія яго адкрылі: Р. А. Сюняева і Я. Б. Зяльдовіча.

Змена радыёвыпраменьвання даецца наступным выразам:

$\Delta I_{\nu }=2{\frac {(kT_{cmb})^{3}}{(hc)^{2}}}yg(x)$

дзе $T_{cmb}$ — тэмпература рэліктавага выпраменьвання, а $x={\tfrac {h\nu }{kT_{cmb}}}$, $g(x)$ — спектральная форма такога эфекту, $y$ — параметр комптамізацыі.

$g(x)=x^{4}e^{x}{\frac {x\cdot \mathrm {coth} (x/2)-4}{e^{x}-1}},$

$y=\int {\frac {kT_{e}}{mc^{2}}}n_{e}\sigma _{t}\,dl,$

дзе $n_{e}$ і $T_{e}$ — канцэнтрацыя і тэмпература электронаў, $\sigma _{t}$ — томпсанаўскае сячэнне.

Літаратура

• О. В. Верходанов, Ю. Н. Парийский. Радиогалактики и космология — М.: Физматлит, 2009.

Спасылкі

• Букварь расстояний, Метод Y: Эффект Сюняева-Зельдовича
• Эффект Сюняева – Зельдовича Архівавана 5 сакавіка 2016.