Ян Каханоўскі з Чарналесся
Ян Каханоўскі (польск.: Jan Kochanowski; 6 чэрвеня 1530 — 22 жніўня 1584, Люблін) — польскі паэт, перакладчык і драматург эпохі Адраджэння.
| Ян Каханоўскі з Чарналесся | |
|---|---|
| польск.: Jan Kochanowski | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 1530 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 22 жніўня 1584[1][2][…] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Пётр Каханоўскі[d] |
| Маці | Ганна Бялачоўская[d] |
| Жонка | Дарота Падлядоўская[d] |
| Дзеці | Уршуля Каханоўская[d], Ганна Каханоўская[d] і Ян Каханоўскі[d] |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | паэт, пісьменнік, перакладчык, драматург |
| Жанр | песня[d], фрашка[d], драма, narrative poetry[d], лямант[d], эпітафія, ода[d], элегія, эпіграма і эпіталама |
| Мова твораў | польская і лацінская мова |
| Подпіс |
 |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Жыццё правіць
Паходзіць са шляхецкай сям'і, у якой было 12 дзяцей. З 1544 года вучыўся ў Кракаўскай акадэміі. З 1551 па 1552 у Кёнігсбергскім універсітэце. З сярэдзіны 1552 года ў Падуанскім універсітэце.
Памёр праз хваробу сэрца ў Любліне ў 1584 годзе. Быў пахаваны ў месцы бліз Чарналесся.
Творчасць правіць
Пісаў на польскай і лацінскай мовах.
Творчасць Яна Каханоўскага высока ацэньвалі Мацей Сарбеўскі (XVII ст.) і Мануіл Базілевіч (XVIII ст.). Яго вершаваны Псалтыр стаў непасрэдным штуршком для «Псалтыри рифмотворной» Сімяона Полацкага (1678). Паэзія Яна Каханоўскага яшчэ пры жыцці пісьменніка была вядомай у Вялікім княстве Літоўскім. Найбольш вядомы твор — гімн «Чаго хочаш ад нас, Пане…», надрукаваны ў Нясвіжскай друкарні. Жыццёвыя рэаліі ўзноўлены пісьменнікам у творы «Узяцце Полацка», а таксама ў вершах, прысвечаных вялікалітоўскім магнатам Мікалаю Радзівілу «Чорнаму», яго жонцы Эльжбеце, Крыштафу Радзівілу «Пяруну».
Творы правіць
- «Шахматы»: паэма («Szachy», 1562—1566)
- «Згода»: паэма («Zgoda», 1564)
- «Сатыр, або дзікі муж»: паэма («Satyr albo dziki mąż», 1564)
- «Святаянская песня пра Купалле» («Pieśń świętojańska o Sobótce», 1575)
- «Адказ грэчаскім паслам»: драма («Odprawa posłów greckich», 1578)
- «Псалтыр»: паэтычны пераклад «Псалмоў Давіда» («Psałterz Dawidów», выд. 1579), перакладаўся С. Полацкім
- «Трэны»: цыкл элегій («Treny», 1580)
- «Фрашкі»: зборнік паэзіі («Fraszki», 1584)
- «Песні»: зборнік паэзіі («Pieśni», выд. 1586)
Беларускія пераклады правіць
- Асобныя творы Яна Каханоўскага пераклаў Уладзімір Мархель (апублікаваныя ў зборніку «Раса нябёсаў на замлі тутэйшай»).
- «Трэны» / Перакл. А. Брусевіча (Тэрмапілы № 14, Беласток, 2010).
- «Выбранае» / Перакл. А. Хадановіча і Л. Баршчэўскага. Мн., 2017 (Серыя «Паэты планеты»).
Зноскі
- ↑ Jan Kochanowski // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Jan Kochanowski // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Кохановский Ян // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя. Т. 8. — Мн., 1999.
- Кавалёў Сяргей. Пратэй, брат сатыра // Спадчына. 1999. №2. С. 110-124. // на pawet.net
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Каханоўскі з Чарналесся
