Этымалогія назвы
правіць
Пандора — «надзеленая ўсімі дарамі», жанчына, створаная Гефестам з гліны. Нягледзячы на забарону, адкрыла посуд, адкуль разляцеліся бедствы, ад якіх да гэтага часу пакутуе чалавецтва. На дне пасудзіны засталася адна толькі Надзея.
Даўжыня пярэдняга крыла 32-40 мм, размах крылаў 60-75 мм. Верхні бок крылаў памяранцава-вохрысты з чорнымі круглявымі плямамі і адрозным зеленаватым адценнем. Ніжні бок пярэдніх крылаў большай часткай афарбаваны ў персікавы колер і нясе на сабе чорныя плямы, ніжні бок задніх крылаў — светла-зялёны з тонкімі серабрыстымі перавязкамі, якія больш выяўленыя ў самак.
Лёт у чэрвені-ліпені. Вусені жывуць на фіялках.
Паўночная мяжа арэала праходзіць па Цэнтральнай Еўропе (праз Аўстрыю, Венгрыю).
Ва Усходняй Еўропе Argynnis pandora прадстаўлена шырока распаўсюджаным намінатыўным падвідам. Таксама апісана дзесяць індывідуальных формаў і дзесяць геаграфічных рас. Да ліку найбольш яркіх ставяцца падвіды seitzi з Алжыра і pasargades з Цэнтральнай Азіі.
Арэал і месцапражыванне
правіць
Распаўсюджаны ў Паўднёвай Еўропе, Паўночнай Афрыцы і Азіі. Паўночная мяжа арэала праходзіць па Цэнтральнай Еўропе (праз Аўстрыю і Венгрыю), еўрапейскай часткі Расіі, Казахстана, гарах Алтая (рэспубліка Алтай і Усходне-Казахстанская вобласць). У Азіі арэал ахоплівае поўнач Пакістана і Індыі, краіны Пярэдняй, Сярэдняй і Цэнтральнай Азіі.
Ва Усходняй Еўропе від асела жыве ў Венгерскай нізіне, на поўдні Украіны, у Крыму, а таксама а ў Перадкаўказзі, у Краснадарскім краі — на ўсім чарнаморскім узбярэжжы і на захадзе стэпавай частцы, у Адыгеі, на поўдні Стаўрапольскага краю і на Паўночным Каўказе. Асобіны, якія сустракаюцца ў паўночных раёнах Украіны, паўднёва-заходняй частцы Беларусі, Сярэдняй і Паўднёвай Расіі, у паўднёвай Польшчы (Закапанэ), з’яўляюцца мігрантамі.
Засяляе лугі, лясныя ўзлескі, стэпы, паляны, берагі рэк, абочыны дарог, горныя схілы. Мігруючыя асобіны часта прымеркаваны да антрапагенным біятопаў і поймаў буйных рэк. У Азіі паднімаецца высока ў горы — да вышынь 3000-4500 м над узроўнем мора.
Argynnis pandora развіваецца ў двух, радзей у адным пакаленні. Лёт матылёў адзначаецца з пачатку чэрвеня па пачатак верасня. Матылёк валодае хуткім палётам. Імага начуюць на дрэвах.
Харчаванне імага матылькоў адзначана на раслінах з родаў бадзяк (Cirsium) і чартапалох (Carduus), на суквеццях якіх матылі нярэдка збіраюцца ў вялікіх колькасцях.
Самкі адкладаюць яйкі на сцёблы травы побач з кармавой раслінай вусеняў або на саму кармавую расліну (розныя віды фіялак). Яйка жаўтлява-карычневага колеру з 20-24 падоўжнымі баразёнкамі. Вусень чырванавата-бурага колеру з чорнай галавой. Зімуе малады вусень. Кукалка з бліскучымі меткамі на спіне, агульная яе афарбоўка вар’іруе ад шэра-бурай да зелянява-шэрай.
- Львовский А. Л., Моргун Д. В. — Булавоусые чешуекрылые Восточной Европы (Определители по флоре и фауне России), М.: КМК, 2007
- Некрутенко Ю. П. (руск.) (бел., Чиколовець В.В. Денні метелики України. — Київ: Видавництво Раєвського, 2005. — 232 с. — (Природа України). — ISBN 966-7016-17-X. (укр.).
- Плющ И. Г. Исправления и дополнения к систематической части в книге Ю.Некрутенко и В.Чиколовца «Денні метелики України» Архівавана 22 ліпеня 2015. — К.: Вид-во В.Раєвського, 2005. — 232 с., 156 іл., 198 карт, 62 кольор. табл.". — Известия Харьковского энтомологического общества, том XIV, выпуск 1-2. 2007 (2006).
- Моргун Д. В., Довгайло К. Е., Рубин Н. И., Солодовников И. А., Плющ И. Г. Дневные бабочки (Hesperioidea и Papilionoidea, Lepidoptera) Восточной Европы. CD определитель, база данных и пакет программ «Lysandra». — Минск, Киев, М.: 2005.
♂
♂ △
♀
♀ △
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Argynnis pandora