Іанасфера

Іанасфера, іонасфера — іанізаваны слой верхняй атмасферы Зямлі на вышыні ад 50—80 да некалькіх тысяч кіламетраў. Верхняя мяжа іанасферы — знешняя частка магнітасферы.

Будова атмасферы

Яна ўяўляе сабой іанізаваную плазму, якая валодае электраправоднасцю. Тут прысутнічаюць зараджаныя атамы кісларода, гелія і вадарода, а таксама свабодныя электроны. Атамы і малекулы паветра зараджаюцца ў выніку страты электрона, або набыцця свабоднага электрона пад уздзеяннем касмічнага і сонечнага выпрамянення.

Крыніцы іанізацыі высокіх слаёў атмасферы — ультрафіялетавае і рэнтгенаўскае выпрамяненні Сонца і патокі часцінак, што ўрываюцца ў атмасферу з калязямной касмічнай прасторы. Часцінкі іанасферы ўтвараюць вельмі разрэджанае і высок-электраправоднае асяродцзе. Iанасфера адыгрывае важную ролю ў радыёсувязі, у ёй адбываюцца палярныя ззянні і магнітныя буры.

Іанасфера складаецца з сумесі газу нейтральных атамаў і малекул (у асноўным азоту N₂ і кіслароду О₂) і квазінейтральнай плазмы (колькасць адмоўна зараджаных часціц толькі прыкладна роўная колькасці станоўча зараджаных). Ступень іанізацыі становіцца істотнай ужо на вышыні 60 кіламетраў і няўхільна павялічваецца з аддаленнем ад Зямлі.

Вылучаюць тры слаі з павышанай канцэнтрацыяй іонаў і электронаў: слой D — на вышынях 60 — 90 км; слой Е — на вышынях 105—160 км; слой F — вышэй 180 км.

Іонасфера валодае здольнасцю паглынаць, адбіваць і пераламляць радыёхвалі рознай даўжыні. У выніку адбіцця радыёхваляў ад іонасферы магчыма далёкая радыёсувязь на Зямлі.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1999. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2
• Каўрыга П. А. Метэаралогія і кліматалогія. Вуч. дапаможнік для студэнтаў геагр. фак. — Мн: БДУ, 2004. — 185 с.: іл.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Іанасфера