Іван Іванавіч Гольц-Мілер

Іван Іванавіч Гольц-Мілер (9 снежня (27 лістапада) 1842, Іяганішкеры, Панявежыскі павет, Ковенская губерня — 5 (17) жніўня 1871, Арол) — рускі паэт, перакладчык і тэатральны рэцэнзент, удзельнік рэвалюцыйнага руху 1860-х[4].

Іван Іванавіч Гольц-Мілер
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 27 лістапада (9 снежня) 1842[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 5 (17) жніўня 1871[1] (28 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Бацька Іван Іванавіч Гольц-Мілер[d]
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці паэт, перакладчык
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах

БіяграфіяПравіць

ПаходжаннеПравіць

Нарадзіўся ў сям'і чыноўніка. Бацька, Іван Іванавіч Гольц-Мілер (1806—1876), быў пазашлюбным сынам дзеда Л. М. Талстога — Ільі Андрэевіча(руск.) бел. і Кацярыны Якаўлеўны Пярфільевай, якая памерла родамі[5]. Прозвішча было ўзята ад павівальнай бабкі[6]. Такім чынам, Іван быў траюрадным братам пісьменніка, але хутчэй за ўсё нават не ведаў пра гэта.

Адукацыя і далейшае жыццёПравіць

Выдатна скончыў Мінскую гімназію ў 1860 годзе і адразу ж паступіў на юрыдычны факультэт(руск.) бел. Маскоўскага ўніверсітэта[7]. Разам з іншымі студэнтамі прымаў удзел у друкаванні і распаўсюджванні забароненых твораў А. І. Герцэна, М. П. Агарова(руск.) бел., Т. Р. Шаўчэнкі. У 1861 арыштаваны пасля даносу У. Д. Кастамарава(руск.) бел. як удзельнік рэвалюцыйнага гуртка П. Р. Заічнеўскага(руск.) бел.[4]. У турме ўдзельнічаў у складанні пракламацыі(руск.) бел. «Маладая Расія(руск.) бел.»[7].

З турмы Гольц-Мілер вярнуўся ў Мінск, адкуль неўзабаве быў высланы пад канвоем у заштатны гарадок Карсун(руск.) бел. Сімбірскай губерні[8][9], дзе бязвыезна правёў два гады пад наглядам паліцыі.

У 1865 годзе дзякуючы клопатам бацькі Івану было дазволена працягваць адукацыю ў адным з правінцыйных універсітэтаў. Ён выбраў Адэсу. Тут ён удзельнічаў у стварэнні рэвалюцыйнай арганізацыі. На сустрэчы новага, 1867 года ён агучыў гарачую прамову, якая прызывала да звяржэння самадзяржаўя, за што быў высланы з горада[7].

У 1867—1869 гадах жыў у Мінску, вандраваў па Расіі[9]. Улетку 1869 года Гольц-Мілер зноў прыехаў у Адэсу, дзе праходзілі гэты час студэнцкія хваляванні. Баючыся яго ўплыву на моладзь, наварасійскі генерал-губернатар П. А. Кацэбу(руск.) бел. дамогся высылкі Гольц-Мілера з Адэсы і забароны жыхарства і ў іншых універсітэцкіх гарадах[7].

Апошнія два гады жыцця Івана Іванавіча прайшлі ў Арле і Курску, дзе працаваў адвакатам, што прынесла яму вядомасць, але не прыбытак[7].

У 1870 здейсніў няўдалую спробу самагубства[7].

Памёр ад туберкулёзу ў Арле, дзе і быў пахаваны[9].

ТворчасцьПравіць

З 1959 года выступаў з артыкуламі пра тэатр у газеце «Минские губернские ведомости»[4]. Друкаваўся ў часопісах «Современннк», «Отечественные записки»[9]. Падчас жыцця ў Адэсе, дзе друкаваў у 1865-66 тэатральныя нататкі ў газеце «Одесский вестник(укр.) бел.»[4].

Перад смерцю пачаў рыхтаваць зборнік сваёй паэзіі, але публікацыя так і не адбылася[7].

Паэт некрасаўскай школы. У Мінску напісаў вершы «З верай за справу», «Сум раз'ядае мне сэрца» і інш[9]. Яго верш лепшы «Слу-шай!» («Как дело измены, как совесть тирана…»), пакладзены ў 1860-я на музыку кампазітарам П. П. Сакальскім(руск.) бел., стаў папулярнай рэвалюцыйнай песняй[4][9].

Паэтычная спадчына Гольц-Мілера невялікая па аб'ёме. Яна складае крыху больш за 80 вершаў. З іх менш за палову было надрукавана пры жыцці паэта. Гольц-Мілер быў таксама таленавітым перакладчыкам з французскай, англійскай, нямецкай і польскай моў. Ён пераклаў вершы А. Барб'е(руск.) бел., Д. Г. Байрана, Н. Ленау, А. Міцкевіча і іншых блізкіх яму па духу паэтаў[7].

СачыненніПравіць

  • Стихотворения // Поэт-революционер И. И. Гольц-Миллер / Сост. Б. Козьмин и Г. Лелевич.-- М., 1930
  • Неизданные стихотворения / Предисл. и примеч. И. Г. Ямпольского // Литературное наследство.-- 1936.-- Т. 25—26
  • Стихотворения / Поэты 1860-х годов.-- Л., 1968.-- С. 287—310
  • Неопубликованные стихи И. И. Гольц-Миллера / Предисл. и примеч. А. В. Корнеева // Русская литература.-- 1980.-- No 2.

Зноскі

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Коротков Ю. Н. Гольц-Миллер // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
  2. ↑ Большая советская энциклопедия / под ред. О. Ю. Шмидт — М.: Большая российская энциклопедия, 1926. — ISBN 978-5-85270-292-0, 978-5-85270-324-8
  3. ↑ 3,0 3,1 Гольц-Миллер Иван Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Гольц-Миллер Иван Иванович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 157. — 737 с.
  5. ↑ ПЕРФИЛЬЕВ АНДРЕЙ ЯКОВЛЕВИЧ Морской офицер. (руск.) 
  6. ↑ Корнеев А. В. «Произведен был в немцы». О происхождении И. И. Гольц-Миллера // Русская литература.-- 1985.-- No 1
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Гольц-Миллер Иван Иванович (руск.) 
  8. ↑ Цяпер ва Ульянаскай вобласці
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5), ISBN 985-11-0035-8.

ЛітаратураПравіць

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5), ISBN 985-11-0035-8.
  • Корнеев А. В. Гольц-Миллер Иван Иванович // Русские писатели. 1800—1917 : биогр. словарь. — М., 1989. — Т. 1. — С. 623.
  • Корнеев А. В. Гольц-Миллер Иван Иванович // Русские писатели : биобиблиогр. словарь. — М., 1989. — Т. 1 : А-Л. — С. 200—202.
  • Поэт и революционер И. И. Гольц-Миллер / сост. и предисл. Б. Козьмина и Г. Лелевича. — М., 1930.
  • Поэт-весельчак с трагической судьбой // Мономах. — 2015. — № 1. — С. 20 : фот.
  • Селиванов К. А. Карсун // Селиванов К. А. Литературные места Ульяновской области. — Саратов, 1969. — С. 122—126.
  • В 1863—1865 гг. в Карсуне отбывал ссылку поэт И. И. Гольц-Миллер.
  • Селиванов К. А. Поэт-революционер И. И. Гольц-Миллер в Карсуне // Селиванов К. А. Замечательные места Ульяновской области. — Ульяновск, 1946. — 63-68.
  • Утков В. Живое и минувшее // Альманах библиофила. — М., 1985. — Вып. 19. — С. 202—205.
  • Анина Г. Документы об И. И. Гольц-Миллере в Госархиве Ульяновской области // Отечественные архивы. — 2000. — № 1. — С. 74—75.
  • Гольц-Миллер? Нет, граф Толстой // Воздушный транспорт. — 1994. — № 15. — С. 14.
  • Факты биографии поэта И. И. Гольц-Миллера, подтверждающие, что он является родственником Л. Н. Толстого.
  • Кириллов В. Поэт и революционер // Ульяновская правда. — 1988. — 5 апреля.
  • Матыкина Л. Духом свободный… // Ульяновская неделя. — 1982. — 10 декабря.
  • Бас І. «…Не памерла слова яго!» // Бас І. Падарожжа ў літаратурнае мінулае. Мн., 1971;
  • Кісялёў Г. В. Яго помніць Мінск // Кісялёў Г. В. Героі і музы. — Мн., 1982.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Іван_Іванавіч_Гольц-Мілер&oldid=3699593"