Іван Захаравіч Сурта

Іван Захаравіч Сурта
Іван Захаравіч Сурта
прэзідэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі[d]
	люты 1936 — снежань 1937
Папярэднік	Павел Восіпавіч Горын
Пераемнік	Канстанцін Васілевіч Гораў
народны камісар аховы здароўя БССР[d]
	1933 — 1936
Папярэднік	Рыгор Міхайлавіч Шпектараў[d]
Пераемнік	Павел Паўлавіч Бурачэўскі
Нараджэнне	10 (22) лістапада 1893; Бяседавічы, Клімавіцкі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя;
Смерць	20 снежня 1937 (44 гады); Менск, БССР, СССР;
Партыя	КПСС;
Член у	КПСС; Цэнтральны выканаўчы камітэт БССР; Бюро Цэнтральнага камітэта КПБ;
Адукацыя	Другі Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт[d]; Інстытут чырвонай прафесуры[d];
Дзейнасць	дзяржаўны дзеяч, педагог, палітык, медыцынскі адміністратар
Месца працы	Усерасійская надзвычайная камісія па барацьбе з контррэвалюцыяй і сабатажам; Народны камісарыят унутраных спраў СССР; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; Народны камісарыят аховы здароўя БССР;
Род войскаў	Руская імператарская армія
Бітвы	Першая сусветная вайна;

Іван Захаравіч Сурта́^[1] (10 (22) лістапада 1893, в. Бяседавічы, Хоцімскі раён, Магілёўская вобласць — 20 снежня 1937) — дзяржаўны дзеяч БССР. Прэзідэнт Акадэміі навук Беларускай ССР (люты 1936 — снежань 1937; віцэ-прэзідэнт 1932—1936). Акадэмік АН БССР (1936).

Біяграфія правіць

Скончыў медыцынскі факультэт 2-га Маскоўскага ўніверсітэта (1918). Член РКП(б) з 1918 года. У сакавіку 1918 года прызначаны старшынёй Клімавіцкага павятовага выканкама. У 1919 годзе — старшыня Гомельскага губвыканкама, член Савета абароны Гомельскага ўмацаванага раёна.

З 1920 года — штатны супрацоўнік ВЧК і ДПУ.

Скончыў Інстытут чырвонай прафесуры (1932). У 1933—1936 гадах наркам аховы здароўя БССР, у 1936—1937 прэзідэнт АН БССР. У 1935—1937 гадах член ЦВК БССР, у 1936—1937 гадахмкандыдат у члены, член Прэзідыума ЦВК БССР. Арыштаваны 27.8.1937 ў Мінску як «член антысавецкай арганізацыі пpавых». 19.12.1937 Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР прыгавораны за «шкодніцтва ў галіне аховы здароўя» да вышэйшай меры пакарання з канфіскацыяй маёмасці. Расстраляны ў адну ноч з Якавам Афанасьевым, Васілём Дружчыцам, Аркадзіем Ляшчынскім, Маркам Матусевічам, Фёдарам Сулкоўскім, Іосіфам Валадзько, Дорай Турбовіч і іншымі (усяго больш за 200 чалавек)

Рэабілітаваны ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР у 1956 годзе.

Бібліяграфія правіць

За павышэнне ўраджайнасці сацыялістычных палёў: (да сесіі БАН) / І. З. Сурта // Савецкая краіна. — 1932. — № 12. — С. 3-17.
Натуральна-гістарычны матэрыялізм (манізм) у святле марксізма-ленінізма / І. З Сурта, Г. П. Брыхнічоў // Запіскі Беларускай Акадэміі навук. 1934. Кн.3. — С. 113—132.
Аб плане работ Акадэміі навук БССР на 1936 г. і аб умовах яго выканання / І. З. Сурта // Запіскі Акадэміі навук БССР. — 1936. — Кн. 6. — С. 30-38.
I. П. Паўлаў i яго вучэнне / І. З. Сурта // Запіскі Акадэміі навук БССР. 1936. — Кн. 5. — С. 1-5.
Ампер / І. З. Сурта, Г. П. Брыхнічоў // Запіскі Акадэміі навук БССР. 1936. — Кн. 6. — С. 39-54.
Право на образование / И. Сурта, В. Андреева // Под знаменем марксизма. — 1937. — № 2. — С. 40-55.

Зноскі

↑ БелЭн 2002.

Літаратура правіць

Сурта́ Іван Захаравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 283. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 449. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). / Укладальнік Л. У. Маракоў.

Спасылкі правіць

СУРТА Іван Захаравіч 3-і прэзідэнт Акадэміі навук Беларускай ССР
Іван Захаравіч Сурта у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
СУРТА Иван Захарович Архівавана 31 жніўня 2021. // Возвращенные имена: Сотрудники АН Беларуси, пострадавшие в период сталин. репрессий / сост. и авт. предисл. Н. В. Токарев; под ред. А. С. Махнача. — Мн .: Навука i тэхнiка, 1992. — С. 102. — 120 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-343-01246-9.
Сурта Иван Захарович Архівавана 17 студзеня 2020. на сайце «Открытый текст»
Памяці вучонага: СУРТА Іван Захаравіч // НАН Беларусі
Сурта Іван Захаравіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»
Человек своего времени (руск.)

[FOOTNOTEБелЭн2002-1] БелЭн 2002.

[1]