Іван Пятровіч Фурман
Іван (Яніс) Пятровіч Фурман (30 ліпеня 1889, Сенненскі павет, Магілёўская губерня — 19 студзеня 1934, Віцебск) — беларускі мастацтвазнавец і краязнавец.
| Іван Пятровіч Фурман | |
|---|---|
 Зіновій Гарбавец. Партрэт І. Фурмана (1927) | |
| Дата нараджэння | 1890 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 19 студзеня 1934 |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | навуковец |
| Навуковая сфера | мастацтвазнаўства і этнаграфія |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся на фальварку Леонтава ў лютэранскай сям’і землеўладальніка з латышскіх сялян.
З 1909 па 1913 навучаўся ў Пскоўскай землямернай вучэльні, адразу пасля заканчэння вучобы пачаў працаваць у Віцебскай губернскай землеўпарадкавальнай камісіі. Калежскі сакратар (19 красавіка 1914). Пасля кароткай службы ў 100-м пяхотным Астроўскім палку — старшы землямер (1917), з сакавіка 1919 землямер-інструктар па Віцебскім павеце, з 1920 — кіраўнік работ у тым жа павеце, з 1922 загадчык землямерна-тэхнічнай часткай Віцебскага губернскага зямельнага ўпраўлення. Адначасова з 1923 землямер-рэвізор у Невельскім павеце, з 1926 раённы землеўпарадчык у Гарадоцкім раёне.
Скончыў Віцебскае мастацкае вучылішча, затым Віцебскае аддзяленне Маскоўскага археалагічнага інстытута (1918).
Член Камісіі па ахове помнікаў гісторыі і культуры Віцебскага акруговага таварыства краязнаўства. З 1931 года супрацоўнік Віцебскага краязнаўчага музея.
Памёр у Віцебску пасля цяжкай хваробы.
Навуковая дзейнасць правіць
Займаўся даследаваннямі беларускага народнага мастацтва[1], творчасці віцебскіх мастакоў-гравёраў[2][3][4]. Каб абараніць таленавітых мастакоў ад палітычнай дыскрэдытаціі з боку «змагароў» за «пралетарскае рэвалюцыйнае» мастацтва, якія набывалі моц у сярэдзіне 20-х — пачатку 30-х гадоў, Іван Фурман падкрэсліваў у іх творах краязнаўчыя і этнаграфічныя матывы. Ён піша:
Ксілаграфіі Мініна, Юдовіна, Гарбаўца маюць вялікае значэнне ў жыцці мастацтва нашага краю. Да гэтых гравюр будуць звяртацца не толькі знаўцы мастацтва, але і ўсякі, хто вывучае мясцовы край, і асабліва той, хто вывучае архітэктуру і быт краю, бо ў гравюрах памянёных мастакоў даволі поўна адлюстраваны знешні від горада Віцебска і яго ўнутранае жыццё[5].
Зноскі
- ↑ І. П. Фурман. Крашаніна: матэрыялы да гісторыі яе ў Віцебшчыне. — Віцебскае акруговае таварыства краязнаўства. — Віцебск, 1925. — 63 с. — 1 500 экз.
- ↑ І. П. Фурман. Віцебскія мастакі-гравёры. — Віцебскае акруговае таварыства краязнаўства. — Віцебск, 1928. — 28 с. — 60 экз.
- ↑ І. П. Фурман. Віцебск у гравюрах Саламона Юдовіна. — Віцебскае акруговае таварыства краязнаўства. — Віцебск, 1926. — 46 с. — 400 экз.
- ↑ И. П. Фурман. З. И. Горбовец. Гравюры на дереве. — 1927. Архівавана 16 студзеня 2021.
- ↑ Віцебшчына: Зборнік артыкулаў. — Віцебск, 1928. — Т. 2.
Літаратура правіць
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Т. 5. Скамарохі — Яшчур. — 703 с. — 10 000 экз.
Спасылкі правіць
- Баринов И. Иван Фурман: ревнитель или гонитель белорусского искусства? // Запісы беларусаведа, 1.2.2023.