Іван Сцяпанавіч Шмея
Іван Сцяпанавіч Шмея (29 чэрвеня 1922, Віцебск — 30 студзеня 1998, Дзяржынск, Мінская вобласць) — камандзір аддзялення ўзвода пешай разведкі 366-га стралковага палка 126-й стралковай дывізіі 43-й арміі 3-га Беларускага фронту, старшына — на момант прадстаўлення да ўзнагароджання ордэнам Славы 1-й ступені.
| Іван Сцяпанавіч Шмея | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэння | 29 чэрвеня 1922 | |||||
| Месца нараджэння | Віцебск | |||||
| Дата смерці | 30 студзеня 1998 (75 гадоў) | |||||
| Месца смерці | Дзяржынск | |||||
| Месца пахавання | ||||||
| Грамадзянства | ||||||
| Прыналежнасць |
 СССР |
|||||
| Гады службы | 1941—1946 | |||||
| Бітвы/войны | Вялікая Айчынная вайна | |||||
| Узнагароды і званні |
|
|||||
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 29 чэрвеня 1922 года ў горадзе Віцебску ў шматдзетнай сям’і служачага. У 1930-я гады сям’я пераехала ў горад Дзяржынск Мінскай вобласці, дзе бацька працаваў старшынёй сельскага савета. Скончыў 10 класаў у Дзяржынску. Працаваў у арцелі.
У Чырвонай Арміі з ліпеня 1941 года. Каб прызвалі ў войска, Іван Шмея змяніў год нараджэння з 1922 на 1921. На фронце ў Вялікую Айчынную вайну з ліпеня 1941 года. Ваяваў з нямецка-варожымі захопнікамі на Заходнім, 1-м Прыбалтыйскім, 3-м і 2-м Беларускіх франтах.
Камандзір аддзялення ўзвода пешай разведкі 366-га стралковага палка малодшы сяржант Іван Шмея 6 кастрычніка 1944 года на чале разведвальнай групы ў 25 кіламетрах на поўнач ад літоўскага горада Кельме выявіў групу праціўнікаў у засадзе. У ходзе ліквідацыі варожай засады разведчыкі знішчылі семярых варожых салдат.
10 кастрычніка 1944 года ў раёне чыгуначнай станцыі «Шамайткемен», размешчанай у 15 кіламетрах на паўднёвы захад ад літоўскага горада Швекшна, малодшы сяржант Іван Шмея гранатамі падарваў дзве варожыя аўтамашыны.
20 кастрычніка 1944 года Іван Шмея здабыў каштоўныя разведвальныя даныя аб сістэме абароны праціўніка ў раёне фальварка Адліг Грос-Плаўшварэн.
Загадам па 126-й стралковай дывізіі № 049 ад 15 лістапада 1944 года за мужнасць і адвагу, праяўленыя ў баях, малодшы сяржант Шмея Іван Сцяпанавіч узнагароджаны ордэнам Славы 3-й ступені[1].
25 студзеня 1945 г. камандзір аддзялення ўзвода пешай разведкі 366-га стралковага палка малодшы сяржант Іван Шмея ў раёне населенага пункта Пронітэнн, размешчанага ў 8 кіламетрах на паўднёвы захад ад цяперашняга горада Палеска Калінінградскай вобласці, з групай разведчыкаў з пяці чалавек пранік у размяшчэнне праціўніка, дзе знішчыў 11 праціўнікаў, паланіў варожага афіцэра і некалькіх салдат.
Загадам па 43-й арміі № 057 ад 6 сакавіка 1945 года за мужнасць і адвагу, праяўленыя ў баях, малодшы сяржант Шмея Іван Сцяпанавіч узнагароджаны ордэнам Славы 2-й ступені[1].
Пры штурме сталіцы Усходняй Прусіі горада Кёнігсберга камандзір аддзялення ўзвода пешай разведкі 366-га стралковага палка старшына Іван Шмея ноччу 8 красавіка 1945 г. з групай разведчыкаў тайком прабраўся ў тыл праціўніка. Нечакана напаўшы на ворага, разведвальная група знішчыла два кулямётныя разлікі, значную колькасць праціўнікаў узяла ў палон.
9 красавіка 1945 года старшына Іван Шмея разам з двума разведчыкамі закідаў гранатамі варожых аўтаматчыкаў, якія знаходзіліся ў доме, падрыхтаваным да абароны. Савецкае стралковае падраздзяленне, выкарыстоўваючы замяшанне праціўніка, авалодала гэтым домам.
Прадстаўленне да ўзнагароджання ордэнам Славы 1-й ступені падпісаў камандуючы 43-й арміяй генерал-палкоўнік А. П. Белабародаў.
Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 29 чэрвеня 1945 гады за ўзорнае выкананне заданняў камандавання ў баях з нямецка-варожымі захопнікамі старшына Шмея Іван Сцяпанавіч узнагароджаны ордэнам Славы 1-й ступені, стаўшы поўным кавалерам ордэна Славы[1].
24 чэрвеня 1945 г. удзельнічаў у гістарычным Парадзе Перамогі на Краснай плошчы ў Маскве.
У 1946 годзе І. С. Шмея дэмабілізаваны. Член ВКП(б) з 1950 года. Жыў у горадзе Дзяржынск Мінскай вобласці. Працаваў старшым інжынерам на заводзе, дырэктарам паляўнічай гаспадаркі. Памёр 30 студзеня 1998 года. Пахаваны на Дзягільнянскіх могілках у Дзяржынску.
Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны 1-й ступені, «Знак Пашаны», Славы 1-й, 2-й і 3-й ступені, медалямі. Ганаровы грамадзянін Дзяржынскага раёна[1].
Удзельнічаў у юбілейным Парадзе Перамогі ў Маскве ў 1985 годзе. Зняўся ў дакументальным фільме Канстанціна Сіманава «Ішоў салдат»[1].
У горадзе Дзяржынск Мінскай вобласці на Алеі Герояў усталяваны памятны знак І. С. Шмеі. Яго імем названая вуліца ў Дзяржынску[1].
Зноскі
- ↑ а б в г д е Іван Сцяпанавіч Шмея на сайце «Героі краіны»
Літаратура правіць
- …Там Беларуси выше всей земля Дзержинщины моей… — Минск, 1999.
- Андреев Г. И., Вакуров И. Д. Солдатская слава. — М., 1981. Кн. 5.
- Беляев И. Н., Сысоев А. Н. Хроника солдатской славы. — Минск, 1970.
- А. И. Валаханович, А. Н. Кулагин. Дзержинщина: прошлое и настоящее. — Минск: Наука и техника, 1986.
- Высоцкий Н. И. Ветераны. — Дзержинск, 2010.
- Дзержинск 860 лет / ред. Е. В. Филипчик. — Минск, 2006.
- Долготович Б. Д. Кавалеры ордена Славы. — Минск, 2006.
- Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — 703 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01883-9.
- Костенков А. Г. Славен их путь боевой. — Калининград, 1984.
- Навечно в сердце народном. 3-е изд., доп. и испр. — Минск, 1984.
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Дзяржынскага р-на. — Мн.: БелТА, 2004. — 704 c.: іл. — ISBN 985-6302-64-1.
Спасылкі правіць
Иван Степанович Шмея на сайце «Героі краіны»