Ірма Пятроўна Яўнзем
Ірма Пятроўна Яўнзем (27 верасня 1897, г. Мінск — 17 красавіка 1975, г. Масква, СССР) — беларуская камерная спявачка (мецца-сапрана), педагог. Заслужаная артыстка БССР (1935). Народная артыстка РСФСР (1957). Член КПСС з 1954 года[3].
| Ірма Пятроўна Яўнзем | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Асноўная інфармацыя | |||
| Дата нараджэння | 27 верасня 1897 ці 15 верасня 1897[1] | ||
| Месца нараджэння | |||
| Дата смерці | 17 красавіка 1975[2] (77 гадоў) | ||
| Месца смерці | |||
| Месца пахавання | |||
| Краіна | |||
| Альма-матар | |||
| Музычная дзейнасць | |||
| Прафесіі | оперная спявачка, музычны педагог | ||
| Пеўчы голас | мецца-сапрана | ||
| Інструменты | вакал | ||
| Грамадская дзейнасць | |||
| Партыя | |||
| Член у | |||
| Узнагароды |
|
||
.svg){kind=small}
Біяграфія
правіцьІ. П. Яўнзем нарадзілася ў Мінску. З 1906 па 1914 гадах вучылася ў Мінскай Марыінскай гімназіі, затым у 1915—17 вучылася ў Пецярбургскай кансерваторыі[3]. Удзельнічала ў Грамадзянскай вайне ў Расіі.
У 1921—23 працавала ў Мінску, на канцэртах пела запісаныя ёю беларускія песні, выконвала іх на міжнароднай музычнай выстаўцы ў Франкфурце-на-Майне ў 1927[3][4] (разам з В. Кавалёвай, А. Даліва, Л. Александроўскай, М. Літвіненка-Вольгемут)[5].
У 1923—25 выкладала спевы і беларускую народную музыку ў Беларускай драматычнай студыі ў Маскве[3].
У час вайны выступала з канцэртамі на фронце, у тыле. У 1944 годзе агучыла ў фільме С. Эйзенштэйна «Іван Грозны» песні на музыку С. Пракоф'ева: калыханку «Акіян-мора» і «Песню пра бабра».
Прафесійная дзейнасць
правіцьІрма Яўнзем збірала і выконвала песні народаў свету, больш чым на 50 мовах, яна была першай у СССР, хто пачаў выконваць песні на розных народаў на іх мовах з сярэдзіны 1920-х. З 1950 года выкладала ў Маскоўскай музычнай школе імя М. М. Іпалітава-Іванова, яе вучнямі былі Вольга Варанец, Аляксандра Стрэльчанка, Жанна Бічэўская[6]. Выдала зборнік «Революционные песни народов» (1931). Аўтар кнігі «Человек идёт за песней» (1968).
І. П. Яўнзем памерла 17 кастрычніка 1975 года. Пахавана ў Маскве на новых Данскіх могілках.
Узнагароды і званні
правіць- Заслужаная артыстка БССР (1935)
- Народная артыстка РСФСР (1957)
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
- медалі
Памяць
правіць- Мемарыяльная дошка ў Мінску, па адрасе вуліца Карла Маркса, 29[7].
Зноскі
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 18 чэрвеня 2024.
- ↑ а б в Яунзем Ирма Петровна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б в г Яунзем Ирма Петрович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 721. — 737 с.
- ↑ Белоруссия на Франкфуртской выставке // Рабочий. — 1927. — 10 сентября. — С. 2.
- ↑ Краткая биография (руск.)
- ↑ Календарь: день 27 сентября (руск.)
- ↑ Твоя столица — Минск — Улица Карла Маркса (руск.)
Літаратура
правіць- Грошева Е. Ирма Яунзем. Издательство: М., Изд-во Фонда Ирины Архиповой, 2001, 496 c. ISBN 5-901180-04-6
- М. Коваль. Ирма Петровна Яунзем // Народное творчество : ежемесячный массовый журнал. — 1938, февраль. — № 2. — С. 24—27.
Спасылкі
правіць- Биографические сведения Архівавана 11 сакавіка 2009.
- Ирма Яунзем Архівавана 6 сакавіка 2016.
- Сайт, посвящённый И. П. Яунзем
- Ірма Пятроўна Яўнзем (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
- Есть просто песни… «Огонёк» № 3, 1970(недаступная спасылка)
- Артистка народная(недаступная спасылка)
- «Моё искусство сейчас никому не нужно!» К 100-летию со дня рождения певицы Ирмы Яунзем
- «Браво, Ирма! Или Песня на 63 языках»(недаступная спасылка) передача на радио Орфей