Абаранкі
Абара́нкі — хлебабулачныя вырабы з абварнога цеста ў выглядзе кольцаў рознай велічыні. Называлі і абваранкамі (ад «абварыць»).
 | |
| Аўтарства | |
|---|---|
| Краіна паходжання | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Варыяцыі правіць
Абаранак правіць
Упершыню пачалі рабіць абаранкі ў Смаргоні (цяпер Беларусь)[1][2], потым яны сталі вядомыя ў многіх (пераважна славянскіх) народаў. Напрыклад, вядомы кракаўскія абаранкі, якія былі мяккімі ўнутры, што адрознівала іх ад звычайных абаранкаў Славіліся янаўскія, бешанковіцкія, полацкія, мірскія і іншыя абаранкі. Аб смаргонскіх абаранках пісаў у другой палове XIX ст. Адам Кіркор.[3] У 1930-х гг. у Смаргоні налічалася 60 пекараў. Вытворчасць апошніх былі традыцыйным пачастункам на фэсце Святога Казіміра ў Вільні.[4]
Абаранкі ўжываліся і для гатавання кануна.
Бэйгл правіць
Разам з тым, існуе і габрэйскі варыянт — бейгл (ідыш בייגל)[5] На сённяшні дзень, сусветна вядомымі з'яўляюцца варыянты з Нью-Ёрка і Манрэаля.
Манрэальскі варыянт утрымлівае солад і цукар без солі. Варыцца ён у падсалоджанай мёдам вадзе, а выпякаецца ў печы на дровах. Таксама выкарыстоўваюцца зерне мака або кунжута для «чорнага» і «белага» варыянтаў. Нью-ёркскі варыянт утрымлівае соль і солад. Варыцца ў звычайнай вадзе перад выпяканнем у звычайнай печы. У выніку, гэты варыянт робіцца мяккім з вільготнай коркай, а манрэальскі — меншы па памеру, з вялікай дзіркай, але хрумсткі і салодкі.[6]
Існуюць варыянты:
- чыкагскі: варыцца на пару перад выпяканнем;
- лонданскі: больш грубы і з пузыркамі ад воздуху.
Сушкі правіць
У якасці інгрэдыентаў для сухіх мальенькіх сушак выкарыстоўваецца мука (звычайна, пшанічная), яйка, соль ,вада, а таксама дабаўкі ў залежнасці ад рэцэпту. Пасля, цеста наразаюць на тонкія (не болей 1 см.) палоскі, скручваюць у кола і кідаюць у кіпяток. Праз 5 хвілін выраб дастаюць і пакідаюць у духоўку запякацца, пры гэтым, сушкі высушваюцца больш чым абаранкі.[7][8] Пры прыгатаванні сушкі можна дадаць мак, кунжут, ванілін ці арэхавую муку.
Кракаўскія абаранкі правіць
Вядомы з часоў кіравання Ягайлы. У запісах прыдворных за 2 сакавіка 1394 г. напісана:
«Dla królowej pani pro circulis obrzanky 1 grosz» (з польск. — «Для каралевы на абаранкі 1 грош»).[9]
Кракаўскі абаранак мае форму авала ці кола і складаецца з двух ці трох палосак дражджавога цеста, скручаных у спіраль. Традыцыйна, мае дыяметр 12-17 см. і таўшчыню 2-4 см. Мае вагу 80-120 грам. Паверхня абаранка можа быць як гладкай, так і шарахаватай.
Абаранак пасыпаецца рознымі дабаўкамі — зеляніна, папрыка, сыр, цыбуля, мак, кунжут, кмен, лён.[10]
Ужыванне правіць
Абаранак, праз цвёрдасць, звычайна ўжываецца з напоем. У Расіі абаранкі прынята есці з гарбатай. Існуе варыянт ужывання з малаком. Напрыклад у Літве і на тэрыторыі Беларусі абаранкі ламалі на кавалкі і кідалі ў малако. Змочаныя кавалкі абаранка змякчаліся, што спрашчала ўжыванне цвёрдых абаранкаў.
Літаратура правіць
- Абаранкі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — С. 13. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
- Абаранкі // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2010. — Т. 1. — 704 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0496-9.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Абаранкі
- ↑ Похлебкин В. В. О кулинарии от А до Я. — Мінск: Полымя, 1988. — 224 c. — ISBN 5-345-00218-5. — C. 36.
- ↑ Да смаргонцаў на абаранкі. - СБ Беларусь Сёння (14 лютага 2012 г.)
- ↑ А. Киркор. Белорусское Полесье // Живописная Россия. — СПб., 1882. — Т. 3.
- ↑ Слава абаранкаў са Смургоняў
- ↑ Михаэль Дорфман. Бублики с мороженым. Независимый Бостонский Альманах «Лебедь», № 372 (25 апреля 2004)
- ↑ The Hole Truth | Seven Days.
- ↑ Смирнов В. Товароведение продовольственных товаров. — Гос. изд-во торговой лит-ры. — 1954. — С. 226. — 688 с.
- ↑ И. М. Скирухин, М. Н. Волгарев. Химический состав пищевых продуктов. — 2-е. — М.: Агропромиздат, 1987. — Т. 1. — С. 32—35. — 224 с. — ISBN 9785458391078. Архіўная копія ад 16 снежня 2018 на Wayback Machine
- ↑ Maria Dembińska. Food and Drink in Medieval Poland: Rediscovering a Cuisine of the Past (англ.) / William Woys Weaver. — Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1999. — P. 115. — ISBN 0-8122-3224-0.
- ↑ Obwarzanek krakowski (англ.). EUR-Lex