Абарачальныя рэакцыі

Абарачальныя рэакцыі — хімічныя рэакцыі, якія праходзяць адначасова ў двух процілеглых кірунках (прамым і зваротным), напрыклад:

3H₂ + N₂ ⇌ 2NH₃.

Напрамак абарачальных рэакцый залежыць ад канцэнтрацый рэчываў — удзельнікаў рэакцыі. Так у прыведзенай рэакцыі, пры малой канцэнтрацыі аміяку ў газавай сумесі і вялікіх канцэнтрацыях азоту і вадароду адбываецца ўтварэнне аміяку; наадварот, пры вялікай канцэнтрацыі аміяку ён раскладаецца, рэакцыя ідзе ў зваротным напрамку. Па завяршэнні абарачальнай рэакцыі, г. зн. пры дасягненні хімічнай раўнавагі, сістэма змяшчае як зыходныя рэчывы, так і прадукты рэакцыі.

Простая (аднастадыйная) абарачальная рэакцыя складаецца з двух падзей, якія адначасовых элементарных рэакцый, якія адрозніваюцца адна ад адной толькі напрамкам хімічнага ператварэння. Напрамак даступнай непасрэднаму назіранню выніковай рэакцыі вызначаецца тым, якая з гэтых ўзаемна-адваротных рэакцый мае вялікую хуткасць. Напрыклад, простая рэакцыя:

N₂O₄ ⇌ 2NO₂

складаецца з элементарных рэакцый

N₂O₄ ⇌ 2NO₂ и 2NO₂ ⇌ N₂O₄.

Для абарачальнасці складанай (шматстадыйнай) рэакцыі, напрыклад ўжо згаданай рэакцыі сінтэзу аміяку, неабходна, каб былі абарачальнымі ўсе складнікі яе стадыі.

Літаратура

• Хімічны слоўнік навучэнца. — Мн.: «Народная асвета», 2004. — С. 4.