Абарона Варшавы (1939)
Абарона Варшавы (8—28 верасня 1939) — абарона польскімі войскамі сталіцы краіны, горада Варшава, ад нямецкай арміі падчас Польскай кампаніі ў перыяд Другой сусветнай вайны.
| Абарона Варшавы | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Вераснёвая вайна | |||
.jpg) Абаронцы Варшавы, 1939 | |||
| Дата | 8—28 верасня 1939 | ||
| Месца | Варшава, Польшча | ||
| Вынік | Капітуляцыя варшаўскага гарнізона | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
.svg){kind=small}
Падрыхтоўка да абароны правіць
3 верасня ваенным міністрам Польшчы быў выдадзены ўказ у сувязі з прарывам нямецкай арміі ў Чэнстаховы. У пісьмовых указаннях гаварылася аб падрыхтоўцы абароны Варшавы з поўдня з-за прарыву нямецкіх танкаў, аб арганізацыі абароны мастоў і аб іх падрыве ў выпадку прарыву немцаў. На той час абарону Варшавы ўзначаліў генерал брыгады Валяр'ян Чума. 5 верасня ён атрымаў загад абараняць варшаўскія масты да прыбыцця генералаў Кутшэбы і Бартноўскага. Было перакінута пяць батальёнаў з артылерыяй, а таксама авіяцыйная брыгада.
У гэты ж дзень, 5 верасня 1939 года ў Варшаве пачалося фармаванне з добраахвотнікаў атрадаў Чырвонага крыжа, пажарных атрадаў і працоўных батальёнаў[1]. Некалькі атрадаў было сфарміравана з рэзервістаў 36-га пяхотнага палка.
Аднак 6 верасня авіябрыгада была перакінута ў Брэст разам з часткай СПА горада, страціўшы 38 самалётаў (70% матчнасці) і заявіўшы 43 перамогі [2].
Раніцай 7 верасня 1939 года кіраўнік аддзела прапаганды галоўнага вайсковага камандавання польскага войска падпалкоўнік Р. Умястоўскі заклікаў усіх жыхароў сталіцы, якія жадалі са зброяй у руках змагацца супраць нямецкіх войскаў, пакінуць Варшаву, эвакуіравацца на ўсходні бераг Віслы і ўступаць у падраздзяленні польскага войска, якія знаходзіліся ва ўсходніх ваяводствах Польшчы. У выніку многія добраахвотнікі пакінулі Варшаву, гэта зменшыла колькасць чалавечых рэзерваў, якія засталіся ў распараджэнні ваеннага камандавання сталіцы[3].
Баі за Варшаву правіць
Баі за Варшаву пачаліся 8 верасня. У гэты дзень войскі 4-й танкавай дывізіі 10-й арміі немцаў каля 17 гадзін уварваліся ў паўднёвую частку горада. Аднак сіламі польскіх атрадаў іх атакі былі адбіты. Спробы штурму былі паўтораны 9 і 10 верасьня. Ацаніўшы сілу абароны горада, нямецкае камандаванне 12 верасня адмовілася браць Варшаву з ходу і з мэтай яе аблогі замяніла 4-ю танкавую дывізію 31-й пяхотнай дывізіяй. 14 верасня ў выніку прасоўвання 3-й арміі немцаў кальцо акружэння вакол абаронцаў Варшавы замкнулася.
15 верасня немцы прапанавалі палякам у 12-гадзінны тэрмін здаць горад. 16 верасня быў пасланы нямецкі парламенцёр, але ён не быў прыняты, што азначала адмову ад здачы горада. 17 верасня польскае камандаванне звярнулася да немцаў з просьбай дазволіць эвакуяваць з горада мірнае насельніцтва. У сувязі з гэтым нямецкае камандаванне атрымала асабістую інструкцыю Гітлера.
Эвакуацыю адхіліць, тэрмін прайшоў. Весці прапаганду па радыё, у выпадку намеру капітуляваць паведаміць пра гатовасць прыняць парламенцёраў.
19 верасня камандуючы 8-й нямецкай арміі аддаў загад аб генеральным штурме. 22 верасня пачаўся штурм пры падтрымцы з паветра. 25 верасня ў налёце ўдзельнічала 1150 самалётаў люфтвафэ[4].
28 верасня польскае камандаванне было вымушана падпісаць акт аб капітуляцыі. Яшчэ праз тыдзень баявыя дзеянні ў Польшчы завяршыліся.
Зноскі
- ↑ Гісторыя Другой Сусветнай вайны 1939—1945. У 12 тт. Т. 3. / Рэдкал., гал. рэд. А. А. Грэчка. — М.: Ваенвыдат, 1974. — З. 30.
- ↑ obrona-warszawy-1939
- ↑ Польскі працоўны рух у гады вайны і гітлераўскай акупацыі (верасень 1939 — студзень 1945) / М. Маліноўскі, Е. Паўловіч, У. Патэранскі, А. Пшэгонскі, М. Вілюш. — М.: Палітвыд, 1968. — З. 23.
- ↑ Zaloga, S.J., 2002, Poland 1939, Oxford: Osprey Publishing Ltd., ISBN 9781841764085 — p.75