Абрам Аншэлавіч Маневіч

Абрам Аншэлавіч Маневіч (англ.: Abraham Manievich; 25 лістапада 1881(1881-11-25), Мсціслаў, Магілёўская губерня — 30 чэрвеня 1942(1942-06-30), Бронкс, штат Нью-Ёрк) — беларускі, украінскі і амерыканскі мастак яўрэйскага паходжання.

Абрам Аншэлавіч Маневіч
Дата нараджэння	25 лістапада 1881(1881-11-25)
Месца нараджэння	Мсціслаў, Мсціслаўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	30 чэрвеня 1942(1942-06-30) (60 гадоў)
Месца смерці	Бронкс, Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША
Грамадзянства	Расійская імперыя  ЗША
Род дзейнасці	мастак, дзеяч мастацтваў, графік, педагог
Вучоба	Кіеўскае мастацкае вучылішча[d] Мюнхенская акадэмія мастацтваў
Уплыў	Ота Зайц[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вучоба і ранняя творчасць

«Мой родны дом». 1906.

Нарадзіўся, вучыўся і пачаў працаваць у Мсціславе на Беларусі, рос у патрыярхальнай яўрэйскай сям’і. У 20-гадовым узросце Маневіч прыязджае ў Кіеў дзеля атрымання мастацкай адукацыі. Спачатку працуе на фабрыцы ложкаў — распісвае спінкі гатовых вырабаў пейзажамі і кветкамі.

З верасня 1901 года па май 1905 года вучыцца ў Кіеўскім мастацкім вучылішчы, якое акурат адкрылася ў верасні 1901 года. Пасля сканчэння паступіў у Акадэмію мастацтваў у Мюнхене, якую і скончыў у 1907 годзе. Першыя свае працы ён пісаў у духу мюнхенска-венскага мадэрнізму. А ў 1913 годзе Маневіч меў вельмі паспяховую персанальную выстаўку ў галерэі Дзюрана Руэля ў Парыжы. Затым захапіўся кубізмам, пасля прыйшоў да ўласнага стылю. Вядомы кубафутурыст Давід Бурлюк называў яго «магам і чарадзеем фарбаў». Штогод прыязджаў у родны Мсціслаў, пісаў тут багата эцюдаў, рабіў эскізы.

Абрам Маневіч піша найбольш прыроду. Трансфармуючы здабыткі імпрэсіянізму ў галіне пленэру, мастак піша свае самыя паэтычныя пейзажы. Адзін з самых знакамітых з іх — «Сімфонія вясны». У 1916 годзе ў Петраградзе, а потым — у Маскве, з вялікім інтарэсам публікі прайшлі выстаўкі твораў Маневіча. Жывучы ў Маскве, мастак піша пейзажы гораду — яго ваколіцы, фабрычныя кварталы.

Далёкі ад палітыкі, Маневіч спакойна сустрэў рэвалюцыйны час. Пад канец 1917 года яго абіраюць прафесарам пейзажнага жывапісу толькі створанай Украінскай акадэміі мастацтваў. Але ў 1919 годзе ў Трыполлі (вёска за 40 км ад Кіева) загінуў яго 17-гадовы сын Барыс — актыўны камсамолец.

• 
  Бярозы, 1911. Бруклінскі музей
• 
  Стары Віцебск, 1920-я. Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь
• 
  Знішчэнне гета, Кіеў, 1919
• 
  Гарадскі пейзаж, 1914. Нацыянальны мастацкі музей Украіны, Кіеў

Амерыканскі перыяд

Бронкс, 1924. Гістарычнае таварыства Нью-Ёрка

Цяжкія перажыванні, звязаныя са стратай сына, складаныя палітычныя і эканамічныя абставіны прымушаюць Маневіча выехаць за мяжу ў 1921 ці 1922 годзе. У гэтым яму дапамаглі Анатоль Луначарскі і Максім Горкі.

Маневіч з’язджае з Менска ў Лондан, дзе экспануе свае творы. З1922 года жыве ў Нью-Ёрку. Пасяліўся ў Бронксе, дзе жыло шмат эмігрантаў. Побач з ім жыў яго даўні знаёмы Давід Бурлюк. Амерыка дала новы імпульс творчасці мастака. Мянялася пластыка яго жывапіснай мовы, Маневіч пераацаніў сваю мастацкую дзейнасць, але нязменнай заставалася тэматыка яго пейзажаў — «пясняр правінцыі», ён малюе аднапавярховую Амерыку і Канаду.

У ЗША Маневіч стаў даволі знакамітым аўтарам. Штогод у вялікіх гарадах праходзілі выстаўкі яго твораў, а палотны набывалі музеі і прыватныя калекцыянеры. Да ліку людзей, якім падабаліся яго творы, належаў Альберт Эйнштэйн, які ў запісцы ўжо смяротна хвораму мастаку пісаў: «Мы абодва служым зоркам — вы, як мастак, я — як навуковец».

Памёр у 1942 годзе.

Памяць

У 1972 годзе ў Кіеў прыехала дачка мастака — Люся Маневіч. Выконваючы апошнюю волю майстра, яна праз 30 гадоў пасля смерці бацькі прывезла ў Музей украінскага мастацтва 48 яго мастацкіх палотнаў. Тады ж адбылася і выстаўка твораў Маневіча, але ў іншым музеі — Кіеўскім музеі заходняга і ўсходняга мастацтва.

Украінскі паэт Васіль Стус прысвяціў пейзажу «Сімфонія вясны» верш:

Життя симфонія, «Симфонія весни»

І сатанинський, зойками Маневич.

Єврей по горло і по горло — невір

По горло маячний і мудрий сніг

Пелюсточками пальцями, руками,

Як жалами співучими до віт

Березових, хистких, бузково-тканих

В його лірично-фосфоричний світ…

Творчая спадчына Маневіча належыць некалькім культурам: беларускай, яўрэйскай, украінскай, амерыканскай.

Літаратура

• Абрам Маневич. «Альбом репродукцій» / Упор. О.Жбанкова. — Київ, «Дух і Літера», 2003. — 28 с. ISBN 966-7888-48-7;
• «Who was who in American Art: 1564—1974» «Sound View Press» — 1999. ISBN 0-932087-57-4

Спасылкі

• Творы Абрама Маневіча Архівавана 27 кастрычніка 2005.
• Аналіз творчасці Маневіча Архівавана 18 кастрычніка 2007. (укр.)
• Украінскі мадэрн 1910—1920 гг. Архівавана 11 верасня 2007. (укр.)