Пра цырымоніі
Пра цырымоніі (лац.: De Ceremoniis Aulæ Byzantinæ, «Пра цырымоніі візантыйскага двара») — традыцыйная назва зборніка апісанняў цырыманіяльнага пратакола візантыйскага імператарскага двара. Кнігу часта пазначаюць яе скарочанай лацінскай назвай De Ceremoniis. Яе арыгінальная назва — стар.-грэч.: Περί τῆς Βασιλείου Τάξεως.
Кніга была складзена для імператара Канстанціна VII Парфірароднага (913 — 959), і часткова абноўлена ці дапоўнена пры Нікіфары II Фоку (963 — 969), магчыма пад наглядам Васіля Лекапена, імператарскага паракімомена.
Кніга цалкам апісвае прыдворныя рытуалы, часта са штохвіліннай дэталізацыяй, з пункту гледжання распарадчыкаў двара, апісваючы, як яны павінны праводзіць іх, выкладаючы астатнія пытанні пастолькі, паколькі яны маюць дачыненне да паўсядзённых спраў палаца. Такім чынам, гэта быў навучальны дапаможнік, які змяшчаў кансультацыі і ўказанні для вышэйшых візантыйскіх чыноўнікаў і прыдворных.
Кніга ўключае шэраг дадаткаў, якія маюць самастойную каштоўнасць. Адзін з іх — «Тры трактаты пра імператарскія ваенныя экспедыцыі», падручнік ваеннага мастацтва, напісаны Канстанцінам VII для свайго сына і спадчынніка Рамана II.
Выданні правіць
- Constantini Porphyrogeniti libri II. de ceremoniis aulae Byzant. (Leipzig, 1751-66, ed. J. J. Reiske), vol. iii. (Bonn, 1829)
Літаратура правіць
- Беляев Д. Ф. BYZANTINA: Очерки, материалы и заметки по византийским древностям.
- Кн. I: Обзор главных частей Большого дворца византийских царей (с приложением: Материалы и заметки по истории византийских чинов). СПб., 1891.
- Кн. II: Ежедневные и воскресные приемы византийских царей и праздничные выходы их в храм Св. Софии в IX–X вв. СПб., 1893.
- Кн. III: Богомольные выходы византийских царей в городские и пригородные храмы Константинополя / Посмертное издание. СПб., 1906.