Аватар (фільм, 2009)

(Пасля перасылкі з Аватар, фільм, 2009)

«Авата́р» (англ.: Avatar, МФА: [ˈæv.ə.tɑɹ]) — амерыканскі навукова-фантастычны фільм 2009 года аўтара сцэнарыя і рэжысёра Джэймса Кэмерана з Сэмам Уортынгтанам і Зоі Салдана ў галоўных ролях. Дзеянне фільма адбываецца ў 2154 годзе, калі чалавецтва здабывае каштоўны мінерал унабтаніум на планеце Пандора, заселеным спадарожніку газавай планеты ў зорнай сістэме Альфы Цэнтаўра[12][13][14]. Па сюжэце рэсурсаздабывальная карпарацыя пагражае існаванню мясцовага племені чалавекападобных разумных істот, на’ві. Назва фільма — назва генетычна спраектаваных целаў, гібрыдаў на’ві і людзей, якія выкарыстоўваюцца камандай даследчыкаў для вывучэння планеты і ўзаемадзеяння з туземнымі жыхарамі Пандоры[15].

АватарM:
англ.: Avatar
Постар фільма
Жанр навукова-фантастычны фільм[d], баявік, прыгодніцкі фільм, баявая фантастыка[d] і мультфільм з жывымі акцёрамі[d]
Рэжысёр
Прадзюсар
Сцэнарыст
У галоўных
ролях
Аператар
Кампазітар
Кінакампанія 20th Century Fox[1], Lightstorm Entertainment[1], RatPac-Dune Entertainment[d] і Ingenious Media[d]
Працягласць 162 хв.[1]
Бюджэт 237 000 000 $[10]
Зборы 2 847 379 794 $[11], 760 507 625 $ і 93 442 625 £
Краіна
Мова На’ві і англійская[1]
Год 18 снежня 2009[2], 18 снежня 2009[3], 17 снежня 2009[4][5], 17 снежня 2009[6], 16 снежня 2009 і 22 верасня 2022[7]
Наступны фільм Аватар: Шлях вады
IMDb ID 0499549
Афіцыйны сайт (англ.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стварэнне «Аватара» пачалося ў сярэдзіне 1990-х гадоў, калі Кэмеран напісаў 80-старонкавую канцэпцыю сцэнарыя фільма[16][17]. Меркавалася пачаць здымкі ў 1997 годзе і выпусціць «Аватар» у пракат ужо ў 1999 годзе, але, па словах Кэмерана, на той момант яшчэ не існавала тэхналогій, здольных увасобіць у жыццё яго бачанне карціны[18]. Праца над мовай на’ві пачалася ўлетку 2005 года, а напачатку 2006 года Кэмеран прыступіў да стварэння сцэнарыя і выдуманага сусвету[19][20]. Па афіцыйных даных, бюджэт «Аватара» складае каля 237 мільёнаў долараў[21], па іншых ацэнках, выдаткі на вытворчасць фільма вар'іруюцца ад $280 да $310 мільёнаў, а кошт рэкламнай кампаніі ацэньваецца ў $150 мільёнаў[22][23][24]. Пры здымках «Аватара» шырока выкарыстоўвалася тэхналогія захопу руху. Фільм выйшаў у пракат у традыцыйным фармаце, 3D-фармаце (RealD 3D, Dolby 3D, XpanD 3D і IMAX 3D) і ў «4D»-фармаце ў некаторых кінатэатрах Паўднёвай Карэі[25].

Прэм’ера «Аватара» адбылася ў Лондане 10 снежня 2009 года. У міжнародны пракат, уключаючы ЗША і Канаду, фільм выйшаў 16—18 снежня таго ж года. Карціна мела камерцыйны поспех[26][27][28] і была станоўча ўспрынята крытыкамі[29][30]. Яна пабіла некалькі рэкордаў па зборах, стаўшы самым касавым фільмам усіх часоў у Паўночнай Амерыцы і ва ўсім свеце, абагнаўшы «Тытанік», які ўтрымліваў рэкорд на працягу 12 гадоў[31]. «Аватар» таксама стаў першым фільмам у гісторыі кінематографа, чые касавыя зборы перавысілі адзнаку ў 2 мільярды долараў[32]. Фільм быў намінаваны на «Оскар» у дзевяці катэгорыях, уключаючы «Найлепшы фільм» і «Найлепшая рэжысура»[33], і перамог у трох з іх: «Найлепшая аператарская праца», «Найлепшыя візуальныя эфекты» і «Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка». DVD-рэліз фільма пабіў рэкорды продажаў, а Blu-ray-выданне стала адным з самых паспяховых у гісторыі. У 2015 годзе ці пазней выйдзе сіквел кінакарціны — «Аватар: Шлях вады». Адначасова здымаецца і трэцяя частка франшызы; таксама магчыма з’яўленне чацвёртага фільма[34].

Акцёры правіць

Акцёр Роля
Сэм Уортынгтан Джэйк Салі Джэйк Салі
Сігурні Уівер Грэйс Агустын доктар Грэйс Агустын глава праграмы «Аватар»
Джавані Рыбізі Паркер Селфрыдж адміністратар Паркер Селфрыдж
Стывен Лэнг Майлз Куарытч палкоўнік Майлз Куарытч
Мішэль Радрыгес Трудзі Чакан пілот Трудзі Чакан
Джоэль Мур Норм Спелман вучоны Норм Спелман
Дыліп Раа[en] Макс Патэль доктар Макс Патэль
Акцёр Роля
Зоі Салдана Нейціры Нейціры
Сі Сі Эйч Паўндэр Мо’ат Мо’ат духоўны лідар Амацікая і маці Нейціры
Лаз Алонса Цу’тэй Цу’тэй воін Амацікая
Уэс Сцьюдзі Эйтукан Эйтукан правадыр Амацікая і бацька Нейціры
Пітэр Менса Аквей Аквей правадыр клана Вершнікаў Раўніны

Узнагароды і намінацыі правіць

«Аватар» быў намінаваны на прэмію «Оскар» у дзевяці катэгорыях, уключаючы «Найлепшы фільм» і «Найлепшую рэжысуру», але перамог толькі ў трох з іх: «Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка», «Найлепшая аператарская праца» і «Найлепшыя візуальныя эфекты»[33]. На 67-й цырымоніі «Залаты глобус» з чатырох намінацый «Аватар» перамог у дзвюх: «Найлепшы фільм-драма» і «Найлепшая рэжысёрская праца»[35]. Фільм стаў «Найлепшай карцінай» па меркаванні New York Film Critics Online[36] і «Самым арыгінальным, інавацыйным або крэатыўным фільмам» па версіі St. Louis Film Critics, дзе таксама выйграў у намінацыі «Найлепшыя візуальныя эфекты»[37]. «Аватар» быў намінаваны ў дзевяці катэгорыях на прэміі BAFTA і стаў пераможцам у дзвюх з іх: «Найлепшы прадакшн-дызайн» і «Найлепшыя спецэфекты»[38]. Фільм — уладальнік мноства іншых розных узнагарод і намінацый.

Зноскі правіць

  1. а б в г д е ё ж AVATAR // Australian Classification database
  2. Box Office Mojo — 1999.
  3. http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?itemid=68935&type=MOVIE&iv=Basic
  4. Internet Movie Database — 1990. Праверана 14 красавіка 2017.
  5. http://nmhh.hu/dokumentum/158984/2009_filmbemutatok_osszes.xls
  6. http://www.zelluloid.de/filme/index.php3?id=7614 Праверана 13 лістапада 2017.
  7. Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartásaNMHH. Праверана 24 верасня 2022.
  8. а б в г д е ё ж з і к https://james-camerons-avatar.fandom.com/wiki/Avatar_(film)
  9. а б в г Česko-Slovenská filmová databáze — 2001.
  10. http://www.webcitation.org/5m4EySibe
  11. Box Office Mojo — 1999. Праверана 26 сакавіка 2022.
  12. Choi, Charles Q.. Moons like Avatar's Pandora could be found (англ.). MSNBC (28 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  13. Wilhelm, Maria (2009). James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora. HarperCollins. p. 4. ISBN 0-0618-9675-6. {{cite book}}: Невядомы параметр |coauthors= ігнараваны (прапануецца |author=) (даведка); Невядомы параметр |month= ігнараваны (даведка)
  14. Horwitz, Jane. Family Filmgoer. The Boston Globe. The New York Times Company (24 снежня 2009). Праверана 10 сакавіка 2012.
  15. Winters Keegan, Rebecca. Q&A with James Cameron (англ.)(недаступная спасылка). Time (11 студзеня 2007). Архівавана з першакрыніцы 19 сакавіка 2012. Праверана 19 сакавіка 2012.
  16. Jensen, Jeff. Great Expectations(недаступная спасылка — гісторыя ). Entertainment Weekly. Time Warner (10 студзеня 2007). Праверана 8 сакавіка 2012.(недаступная спасылка)
  17. Marquardt, Alexander. Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels? (англ.). ABC News (14 студзеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2012. Праверана 16 сакавіка 2012.
  18. Hevrdejs, Judy; Conklin, Mike Channel 2 has Monday morning team in place(англ.) // Chicago Tribune. — 1996.
  19. Crafting an Alien Language, Hollywood-Style: Professor's Work to Hit the Big Screen in Upcoming Blockbuster Avatar (англ.)(недаступная спасылка). USC Marshall. University of Southern California Marshall School of Business. Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 31 мая 2011.
  20. "Avatar Language". Nine to Noon. December 15, 2009.
  21. Patten, D.. 'Avatar's' True Cost — and Consequences (англ.). The Wrap (3 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2009. Праверана 12 снежня 2009.
  22. Barnes, Brooks. 'Avatar' Is No. 1 but Without a Record (англ.). The New York Times. The New York Times Company (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  23. Fritz, Ben. Could 'Avatar' hit $1 billion? (англ.). Los Angeles Times. Tribune Company (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  24. Keegan, R.. How Much Did Avatar Really Cost? (англ.)(недаступная спасылка). Vanity Fair (3 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 18 сакавіка 2012. Праверана 18 сакавіка 2012.
  25. Sunhee, Han. 'Avatar' goes 4D in Korea (англ.). Variety (5 лютага 2010). Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2012. Праверана 28 красавіка 2012.
  26. D'Alessandro, Anthony. 'Avatar' takes $27 million in its first day (англ.). Variety. Reed Business Information (19 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  27. Douglas, Edward. Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms (англ.). ComingSoon.net. CraveOnline (21 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  28. Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle. «Avatar» leads box office, despite blizzard (англ.). Thomson Reuters (20 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  29. Germain, David. «Avatar» wins Golden Globes (англ.)(недаступная спасылка). Chicago Sun-Times. Rogerebert.com (17 студзеня 2010). — «...[Cameron] has become king of an alien landscape, elevating space fantasy to enormous critical acclaim.»  Архівавана з першакрыніцы 11 кастрычніка 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  30. D. E. Williams. «Avatar» director James Cameron back in spotlight (англ.) (18 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  31. All Time Worldwide Box Office Grosses (англ.). Box Office Mojo. Архівавана з першакрыніцы 31 мая 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  32. 'Avatar' Wins Box Office, Nears Domestic Record (англ.). ABC News. Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  33. а б List of Academy Award nominations (англ.). CNN (2 лютага 2009). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2012. Праверана 8 сакавіка 2012.
  34. Выхад фільма "Аватар 2" Джэймса Кэмерана пераносіцца на 2015 год (руск.). ІТАР-ТАСС (2 жніўня 2012). Архівавана з першакрыніцы 5 кастрычніка 2012. Праверана 5 кастрычніка 2012.
  35. Golden Globe 2010 Winners (англ.). Moviefone (17 студзеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  36. N.Y. Online Critics like 'Basterds' (англ.). Variety (14 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  37. Robinson, Anna. St. Louis Film Critics Awards 2009 (англ.). Alt Film Guide (21 снежня 2009). Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.
  38. 2010 BAFTA Awards (англ.). Chiff.com. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 11 чэрвеня 2012.

Літаратура правіць

На англійскай правіць

  • Duncan, Jody; Fitzpatrick, Lisa. The Making of Avatar. — Abrams Books, 2010. — P. 52. — ISBN 0-8109-9706-1.
  • Duncan, Jody; Cameron, James. The Winston Effect. — Titan Books, 2006. — ISBN 1845761502.

Спасылкі правіць