Неўры: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{вызнч|1=Неўры}}({{lang-grc|νευρο}}, {{lang-la|Neuri}}) - народ, які ў часы [[антычнасць|антычнасці]] жыў на тэрыторыі Ўсходняй Еўропы, магчыма на землях Беларусі.
 
'''Неўры''' упершыню ўзгадваюцца ў 4-й кнізе «Гісторыі» [[Герадот]]а, як народ, што жыве «вышэй за [[скіфы|скіфаў]]»,: і мае «скіфскіянеўраў звычаі»; неўры, быццам,скіфскія. змушаныя былі «заЗа адно пакаленне да паходапаходу [[Дарый|Дарыя]]» ім прыйшлося пакінуць сваесваю землікраіну з-за «мноствазмеяў. змеў,Таму якіхшто нарадзілане толькі іх краіна»асабістая зямля нарадзіла шмат змеяў, іале пасяліццаяшчэ «разамбольш іх напала з пустыні знутры краіны. Вось чаму неўры былі вымушаны пакінуць сваю зямлю і пасяліцца сярод [[будзіны|будзінамібудзінаў]]». ГерадотавыГэтыя неўрылюдзі, былімагчыма, «можначараўнікі. думаць,Бо чараўнікамі»,скіфы і эліны, паводлеякія словаўжывуць скіфаўсярод іапошніх, элінаўсцвярджаюць, што жылікожны ўнеўр скіфаў,штогод пана некалькі разоўдзён заператвараецца годў прыймаліваўка, [[ваўкалак|воўчаеа потым зноў прымае чалавечае аблічча]]. Мяне гэтыя байкі, канешне, не могуць упэўніць; тым не менш пра тое кажуць і нават клятвенна сцвярджаюць гэта". Калі скіфы звярнуліся да неўраў па дапамогу супраць персідскага цара Дарыя, то тыя адмовіліся, тлумачачы адмову тым, што не маюць спрэчак з персамі, і не дапамогуць скіфам, якія самі спрычынілі вайну.
 
== Гістарыяграфія ==
Старажытнарымскія аўтары 1—5 ст. ([[Пампоній Мела]], [[Гай Пліній Секунд]], [[Марцін Капела]]) звязвалі тэрыторыю герадотавых неўраў з рэкамі Гіпаніс ([[Паўднёвы Буг]]), Тырас ([[Днестр]]) і Барысфен ([[Дняпро]]).
 
У новы час шведскі гісторык Олаф фон Далін (19XVIII ст.) вызначыў неўраў як "сумясь рас" і лакалізаваў іх месца знаходжання ў Скандынавіі. У XIX ст. чэшскі гісторык [[П. Й. Шафарык]] памяшчаў неўраў у басейне р. Нараў (сучасная Усходняя [[Польшча]]), аі расійскілічыў іх славянамі. Беларускі этнограф і краявед [[П. М. Шпілеўскі]] меркаваў, што неўры нанасялялі тэрыторыітэрыторыю Беларусі, бо лічыў, што тут найбольш былі пашыраныя ўяўленні аб [[ваўкалак|ваўках-пярэваратнях]]. Савецкі археолаг [[В. М. Мельнікоўская]] (1950-я—1960-я гг.) лічыла неўраў насельніцтвам [[мілаградская культура|мілаградскай археалагічнай культуры]], якое ў 8—3 ст. да н.э. займала паўднёвы ўсход Беларусі. Яна меркавала, што плямёны мілаградскай археалагічнай культуры прыйшлі на тэрыторыю Беларусі з заходняй часткі Валыні. Гэтую думку падтрымаў акадэмік [[Б. А. Рыбакоў]] на падставе таго, што будзіны<!--носьбіты юхнаўскай археалагічнай культуры-->, да якіх перасяліліся неўры, жылі на тэрыторыі сучаснай Бранскай вобласці, побач з Гомельшчынай.
 
Беларускі археолаг [[Сяргей Рассадзін|С. Я. Рассадзін]] удакладніў лакалізацыю неўраў у басейне р. Гарынь (заходняя частка мілаградскага арэала). На яго думку, адтуль неўры рушылі да Паўднёвага Буга — да скіфаў, а ўзгаданне будзінаў — памылка перапісчыка. З ім згодны даследчык скіфскай культуры [[А. І. Цераножкін]]. Змеі Герадота<ref>Змяя — [[міф]]алагічны сімвал дажджу.</ref>, на думку Рассадзіна, азначаюць змену клімату —паніжэнне сярэдніх тэмператур і ўзрастанне вільготнасці (шмат дажджоў, паводкі, забалочванне нізінаў), якія мелі месца ў сяр. 6 ст. да н.э., і якія прымусілі неўраў перасяліцца на сушэйшыя месцы. Паводле Рассадзіна, і на падставе таго, што неўраў па дапамогу звярталіся скіфы, неўры былі даволі шматлікімі, і даволі моцнымі; не былі дзікунамі, а мелі палітычную арганізацыю — «норавы скіфскія»<ref>У тагачаснай Скіфіі ўжо склалася рабаўладальніцкая дзяржава.</ref>
 
Аднак агульна прынятай лакалізацыі і этнічнага вызначэння неўраў у гістарыяграфіі да сёй пары няма.
Паводле Рассадзіна, і на падставе таго, што неўраў па дапамогу звярталіся скіфы, неўры былі даволі шматлікімі, і даволі моцнымі; не былі дзікунамі, а мелі палітычную арганізацыю — «норавы скіфскія»<ref>У тагачаснай Скіфіі ўжо склалася рабаўладальніцкая дзяржава.</ref>
 
{{зноскі}}