Сойм: Розніца паміж версіямі

'''Сойм''', '''сейм ''' — назва заканадаўчых органаў у [[Вялікае княства Літоўскае|Вялікім княстве Літоўскім]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], [[Карпацкая Украіна|Карпацкай Украіне]] (1939), [[Польшча|Польшчы]] (1945-19901945—1990), [[Літва|Літве]] і [[Латвія|Латвіі]] (пасля 1920  г.); ніжняя палата парламента ў Польшчы ў 1921 - 19391921—1939 і пасля 1990  г. у [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгрыі]] існавалі краявыя Соймы ГалічыныГаліччыны і Букавіны.

Сойм у ВКЛ як цэнтральная установа прадстаўнічага і саслоўнага характару існаваў з канца 15 стагоддзя, канчаткова аформіўся, як прадстаўніцтва аднаго шляхецкага стану ў сярэдзіне 16 ст; яго кампетэнцыі сутыкаліся з кампетэнцыямі паноў-рады, прычым галоўнай функцыяй сойма былі справы заканадаўства і дзяржаўных падаткаў.

Пасля Люблінскай уніі (1569) сойм Вялікага княства і сойм Польскага Каралеўства аб'ядналіся ў агульны сойм усёй Рэчы Паспалітай. Гэта быў вышэйшы заканадаўчы орган, які складаўся з караля, Сената і Палаты паслоў (яна мела вырашальны ўплыў), абраных шляхтай на сейміках. На сойме быў прыняты прынцып аднадумнасці, даведзены з часам да права аднаго пасла сарваць сваёй нязгодай ([[ліберум вета|liberum veto]]) усякія справы сойма, прывёў у 18 ст. да паралічу дзяржавы. Звычайна сойм збіраўся раз на 2 гады на змену ў Варшаве (двойчы) і Гродна (адзін раз). Акрамя таго існавалі яшчэ надзвычайныя (экстраардынарныя) соймы: канвакацыйны (падчас безкаралеўя), елекцыйныэлекцыйны для выбарувыбараў караля і каранацыйная (у Кракаве).

З уводзінамі аўтаноміі ў адзінкавых краях Аўстрыі, з 1861  г. да 1918 дзейнічалі краявыя соймы ў ГалічынеГаліччыне і ў Букавіне; да іх дзейнасці ставіліся справы адукацыі, сельскай гаспадаркі і інш., якія ім перадаў венскі парламент. Удзел украінскіх паслоў у краявых соймах быў абмежаваны.

{{літ|1=|* Енциклопедія українознавства (у 10 томах) / Головний редактор Володимир Кубійович.  — Париж, Нью-Йорк: «Молоде Життя», 1954—1989.|Від=Б}}