Іван Аляксеевіч Бунін: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.7.1) (робат дадаў: lv:Ivans Buņins
др вікіфікацыя
Радок 1:
[[Выява:Buninturzhansky.jpg|thumb|right|Іван Аляксеевіч Бунін]]
{{вызнч|1=Іван Аляксеевіч}} {{вызн|1=Бунін}} ([[22 кастрычніка|10 (22) кастрычніка]] [[1870]], [[Варонеж]]  — [[8 лістапада]] [[1953]], [[Парыж]])  — выбітны рускі пісьменнік, паэт, ганаровы акадэмік Пецярбургскай Акадэміі навук ([[1909]]), лаўрэат [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскай прэміі]] па літаратуры [[1933]] года.
 
Да 11 гадоў выхоўваўся дома, у [[1881]] паступае ў Ялецкую ўездную гімназію, у [[1885]] вяртаецца дахаты і працягвае адукацыю пад кіраўніцтвам старэйшага брата Юлія. У 17-гадовым узросце пачынае пісаць вершы, у [[1887]]  — дэбют у друку. У [[1889]] ідзе працаваць карэктарам у мясцовую газету «Арлоўскі веснік». Да гэтага часу адносіцца яго працяглая сувязь з супрацоўніцай гэтай газеты Варварай Пашчанка, з якой яны насуперак жаданню сям'і пераязджаюць у Палтаву ([[1892]]). Зборнікі «Вершы» (Арол, [[1891]]), «Пад адчыненым небам» ([[1898]]), «Лістапад» ([[1901]]; Пушкінская прэмія).
 
У [[1895]]  — асабіста пазнаёміўся з [[Антон Паўлавіч Чэхаў|Чэхавым]], да гэтага перапісваліся. У 1890-х падарожнічаў на параходзе «Чайка» («''[[барк]] з дровамі''») па Дняпру і наведаў магілу [[Тарас Шаўчэнка|Тараса Шаўчэнкі]], якога любіў і шмат потым перакладаў. Праз некалькі гадоў напісаў нарыс «На „Чайке“», які быў апублікаваны ў дзіцячым ілюстраваным часопісе «Усходы» ([[1898]], №  21, 1 лістапада). У [[1899]] уступае ў шлюб з Ганнай Мікалаеўнай Цакні (Какні), дачкой грэчаскага рэвалюцыянера. Шлюб быў недоўгачасовым, адзінае дзіця памёрла ў 5-гадовым узросце ([[1905]]). У [[1906]] Бунін уступае ў грамадзянскі шлюб (у [[1922]] афіцыйна аформлены) з Верай Мікалаеўнай Мурамцавай, пляменніцай З.  А.  Мурамцава, першага старшыні Першай Дзяржаўнай Думы.
 
У аповядах і аповесцях паказаў (часам з настальгічным настроем)
* Высіленне дваранскіх сядзіб («Антонаўскія яблыкі», 1900)
* Жорсткае аблічча вёскі («Вёска», 1910, «Сухадол», 1911)
* Згубнае забыццё маральных асноў жыцця («Спадар з Сан-Францыска», 1915).
* Рэзкае непрыманне [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] і бальшавіцкага рэжыму ў дзённікавай кнізе «Акаянныя дні» (1918, апублікаваная ў 1925).
* У аўтабіяграфічным рамане «Жыццё Арсеньева» (1930)  — узнаўленне мінулага Расіі, дзяцінства і юнацтва пісьменніка.
* Трагічнасць чалавечага існавання ў навэлах аб каханні («Міціна каханне»], 1925; зборнік апавяданняў «Цёмныя алеі», 1943.
* Перавёў «Песню аб Гаяваце» амерыканскага паэта [[Генры Лангфела|Г. Лангфела]]. Упершыню была надрукаваная ў газеце «Арлоўскі Веснік» у [[1896]]  г. У канцы таго жа года друкарня газеты выдала яе асобнай кнігай.
 
Буніну тройчы прысуджалася Пушкінская прэмія; у 1909 году ён быў абраны акадэмікам па разрадзе зграбнай славеснасці, стаўшы самым маладым акадэмікам Расійскай акадэміі.
 
Летам [[1918]] года Бунін перабіраецца з бальшавіцкай [[Горад Масква|Масквы]] у занятую германскімі войскамі [[Адэса|Адэсу]]. З набліжэннем у красавіку [[1919]] года да горада [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]] не эмігруе, а застаецца ў [[Адэса|Адэсе]]. Вітае заняцце горада [[Дабраахвотніцкая армія|Дабраахвотніцкай арміяй]] у жніўні [[1919]] года, асабіста дзякуе прыбыўшага [[7 кастрычніка]] ў горад [[Антон Іванавіч Дзянікін|генерала А. І.  Дзянікіна]], актыўна супрацоўнічае з ОСВАГ (прапагандысцка-інфармацыйны орган) пры [[Узброеныя сілы Поўдні Расіі|УЗПР]]. У лютым [[1920]] пры падыходзе бальшавікоў пакідае Расію. Эмігруе ва [[Францыя|Францыю]].
 
У эміграцыі вёў актыўную грамадска-палітычную дзейнасць: выступаў з лекцыямі, супрацоўнічаў з рускімі палітычнымі партыямі і арганізацыямі (кансерватыўнага і нацыяналістычнага накірунку), рэгулярна друкаваў публіцыстычныя артыкулы. Выступіў з вядомым маніфестам аб задачах Рускага Замежжа адносна Расіі і бальшавізму: «Місія Рускай эміграцыі». Шмат і плённа займаўся літаратурнай дзейнасцю, стаўшы адной з галоўных фігур Рускага Замежжа.
 
Бунін стварае свае лепшыя рэчы: «Міціна каханне» (1924), «Сонечны ўдар» (1925), «Справа карнета Елагіна»] (1925) і, нарэшце, «Жыццё Арсеньева» (1927—1929, 1933). Гэтыя творы сталі новым словам і ў бунинском творчасці, і ў рускай літаратуры ў цэлым. А па словах К.  Г.  Паўстоўскага, «Жыццё Арсеньева»  — гэты не толькі вяршынны твор рускай літаратуры, але і «адно з замечательнейших з'яў сусветнай літаратуры». [[Нобелеўская прэмія па літаратуры|Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры]] у [[1933]] годзе.
 
Памёр у сне ў два гадзіны ночы з 7 на 8 лістапада [[1953]] года ў [[Парыж]]ы. Пахаваны на могілкі [[Могілкі Сент-Жэнеўеваў-дэ-Буа|Сент-Жэнеўеваў-дэ-Буа]].
 
У 1929—1954 творы Буніна ў [[СССР]] не выдаваліся. З 1955 года  — найбольш выдаваемы у [[СССР]] пісьменнік «першай хвалі» (некалькі зборнікаў твораў, мноства аднатомнікаў). Некаторыя творы («Акаянныя дні» і інш.) у СССР надрукаваныя толькі ў [[перабудова|перабудову]].
{{Нобелеўская прэмія/літаратура}}