Уайт Уотсан: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
MystBot (размовы | уклад)
др r2.7.1) (робат дадаў: it:White Watson
др clean up using AWB (7893)
Радок 27:
}}
[[Выява:White Watson Geology of Derbyshire.jpg|thumb|left|Выява гары ў сячэнні, выкананая Уайтам; выстаўлена ў калекцыі [[Музей і мастацкая галерэя Дэрбі|Музея і мастацкай галерэі Дэрбі]]]]
'''Уайт Уотсан''' ({{lang-en|White Watson}}) — англійскі геолаг, скульптар, муляр, разьбяр і прадавец мінералаў. Меў зносіны са шматлікімі адукаванымі людзьмі таго часу, быў дасведчаны ў некалькіх мастацкіх і навуковых сферах, што давала яму магчымасць быць адначасова пісьменнікам, паэтам, журналістам, настаўнікам, батанікам, садоўнікам, геолагам і мінералазнаўцам. Вёў дзённікі і кнігі з уласнымі замалёўкамі на тэмы геалогіі, выкапняў і мінералаў, флоры і фауныфаўны. Апублікаваў шэраг невялікіх, але значных навуковых прац у гэтай вобласці. У якасці мастака быў першым чынам вядомы сваімі сілуэтнымі карцінамі, як на паперы, так і на мармуры.
 
Уотсан нарадзіўся ў Уайтлі Вуд Хол (''Whitely Wood Hall'')<ref name ="Ford">Ford, Trevor D., 'White Watson’s Tablets', ''Geology Today'' 14:1 (1998), 21-25</ref> 10 красавіка 1760 года. Яго бацькам быў Самуэль Уотсан (''Samuel Watson''), маці — Марфа Уайт (''Martha White''). Дзед і прадзед Уотсана (абодвух іх звалі Самуэль Уотсан) былі скульптарамі і мулярамі, якія ўдзельнічалі ў перабудове [[Чатсуорт-хаўс]]а ў 1687—1706 гады.
 
Уайт з дзяцінства зацікавіўся камянямі і мінераламі, і стаў збіраць уласную калекцыю з узораў з крамы бацькі. Яго дзядзька, Генры Уотсан (''Henry Watson''), быў разьбяромразбяром па мармуры ў Бейквелі і Эшфардзе-ан-зе-Уотэр напачатку 1750х, і ў Эшфардзе-ан-зе-Уотэр ён пабудаваў уласную вадзяную мармуровую фабрыку<ref name=cooper>{{cite journal|last=Cooper|first=Michael P.|title=The Devonshire Mineral Collection of Chatsworth House|journal=Mineralogical Record|date=30 April 2005|url=http://www.blnz.com/news/2008/04/23/DEVONSHIRE_MINERAL_COLLECTION_Chatsworth_House_8972.html}}</ref>. Шмат у чым менавіта Генры Уотсан наладзіў мясцовы гандаль [[флюарыт]]ам і [[Эшфардскі чорны мармур|эшфардскім чорным мармурам]], у тым ліку для аздаблення Чартсуорт-Хаўса ў 1779 годзе<ref name=cooper/>. Скончыўшы Шэфілдскую школу ва ўзросце 14 гадоў, Уайт Уотсан пайшоў жыць да дзядзькі, і вучыўся ў яго з 31 мая 1774 года. Паводле яго ўласнага каталога, цяпер выстаўленаму ў Шэфілдскай бібліятэцы, ён афіцыйна пачаў сваю калекцыю закамянеласцяў і мінералаў у тым жа годзе. У 1872 годзе ён стаў рэкламаваць сябе як скульптара і гравёра, і дапамагаў дзядзьку весці бізнес.
 
Верагодна, уразіўшыся дыяграмамі [[Джон Уайтхёрст|Джона Уайтхёрста]] 1782 года, у 1785 годзе ЎайтУайт прадставіў Уайтхёрсту свае дыяграмы «секцыя гары Дэрбішыра» (''A Section of a Mountain in Derbyshire'') і «планшэт» (''Tablet''), вырабленыя непасрэдна з камянёў. Гэты інавацыйны метад адлюстравання не толькі паказаў ранняе разуменне новай навукі пра геалагічныя пласты, але і з'явіўся першай спробай дакументавання стратиграфической структуры Дэрбішыра ў цэлым у адрозненне ад структуры, уласцівай пэўным населеным пунктам, як то рабіў Уайтхёрст. На працягу свайго жыцця Уотсан зрабіў каля 100 такіх планшэтаў, якія суправаджаліся тлумачальнымі запіскамі, і яго запісы ўтрымліваюць эскізы значна большай колькасці. Месцазнаходжанне большасці з іх у цяперашні час невядома, хоць іх захавалася не меней пятнаццаці. Верагодна, такія дошкі рабіў таксама [[Джон Мэйв]]<ref name=torrens>{{cite journal|last=Torrens|first=Hugh S.|title=Early life ... of John Mawe|journal=Buttetin of the Peak District Mines Society|date=Winter 1992|year=1992|volume=11|issue=6|pages=5|url=http://www.pdmhs.com/PDFs/ScannedBulletinArticles/Bulletin%2011-6%20-%20The%20Early%20Life%20and%20geological%20Work%20of%20John%20.pdf|accessdate=6 May 2011}}</ref>.
 
Генры Уотсан памёр у 1786 годзе, і яго бізнэсбізнес быў прададзены. З гэтага часу важнай часткай дзейнасці Уайта становіцца выраб надмагілляў<ref>Gunnis, R., ''[[Dictionary of British Sculptors 1660-1851]]'', 1953</ref>.
 
У 1795 годзе Уотсан быў абраны ў члены [[Месяцовае таварыства|Месяцовага таварыства]]<ref name ="Ford" />, дзе знаходзіўся аж да сваёй смерці. Акрамя таго, ён быў членам [[Філасофскае таварыства Дэрбі|Філасофскага таварыства Дэрбі]] з 1800 года.