Канстанцкі сабор: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: {{*|о}} → о{{subst:націск}} using AWB (7893)
др clean up using AWB (7893)
Радок 1:
{{Сусветны сабор
| імя_сабора = Канстанцскі сабор
| дата_сабора = [[1414]]-[[1418]]
| кім_прызнаецца = [[Каталіцызм]]
| папярэдні = [[В'енскі сабор]]
Радок 12:
}}
[[Выява:Richental Konzilssitzung Muenster.jpg|thumb|300px|Паседжанне ў кафедральным саборы Канстанца]]
{{вызн|1='''Канстанцкі сабо́р}}''' ([[1414]]-[[1418]]) — сабор [[каталіцкая царква|каталіцкай царквы]] (афіцыйна — 16-ты ўсяленскі) ў паўднёванямецкім горадзе [[Горад Канстанц|Канстанц]], скліканы з мэтай пакласці канец яе расколу.
 
== Агульная інфармацыя ==
Радок 26:
=== 1416 – 1417 ===
 
У [[1416]] годзе значная ўвага была ўдзеленая Канстанцкім саборам спрэчкам паміж ВКЛ і Ордэнам за Жамойць: [[13 лютага]] разглядалася скарга (''Proposіcіo Samaytarum'') ахрышчаных [[жамойты|жамойтаў]] на ўціск з боку немцаў, якія працягвалі свае рабаўнічыя наезды, апрацаваная польскім юрыстам [[Павал Уладковіч|Паўлам Уладковічам]], прафесарам [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]]. [[17 чэрвеня]] 1416 году сабор прыняў кампраміснае рашэнне па справе Жамойці, паводле якога ў адміністрацыйным дачыненні яна падпарадкоўвалася імператару Жыгімонту (гэта значыла фактычна Ордэну), а ў царкоўным — польскім і літоўскім біскупам (было вырашана стварыць асобную [[дыяцэзія|дыяцэзію]]). [[11 жніўня]] 1416 году [[львоў]]скі арцыбіскупархібіскуп [[Ян Жэшоўскі]] і [[Вільня|віленскі]] біскуп [[Пётр Ястрэмбец]] былі прызначаныя дэлегатамі Канстанцкага сабору, якія мусілі здзейсніць гэтыя рашэнні на месцы, працягнуць хрышчэнне жамойтаў, арганізаваць дыяцэзію і пачаць пабудову кафедральнага касцёлу. У 1417 годзе на Канстанцкім саборы прысутнічаў “герцаг Павел з сапраўднай Русі, падначалены герцагу Вітаўту” і гэтак далей.
 
=== 1418 ===
 
Асабліва прадстаўнічая дэлегацыя на чале з кіеўскім мітрапалітам [[Рыгор Цамблак|Рыгорам Цамблакам]] была накіраваная ў Канстанц у [[1418]] годзе. У яе ўваходзілі праваслаўныя епіскапы з розных епархій ВКЛ і [[Малдова|Малдовы]], а таксама свецкія прадстаўнікі [[Кіеў|Кіева]], [[Смаленск]]а, [[Ноўгарад|Вялікага Ноўгарада]] і іншых гарадоў. Яе мэтай было заключэнне ўніі паміж [[праваслаўная царква|праваслаўнай]] і каталіцкай цэрквамі на тэрыторыі ВКЛ, а таксама прызнанне сюзэрэнітэта Вітаўта над Малдовай і Вялікі Ноўгарадам. (У выніку гэтых захадаў Марцін V прызначыў яго генеральным вікарыем Ноўгарада). У [[люты]]м 1418 Цамблак прысягнуў Марціну V ад імя праваслаўнай царквы ВКЛ. Спроба уніі, аднак, засталася нерэалізаванай з-за супраціўлення праваслаўнага духавенства ВКЛ і пазіцыі [[канстантынопальскіканстанцінопальскі патрыярхат|канстантынопальскагаканстанцінопальскага патрыярхату]].
 
== Хроніка Канстанцскага сабору ==
 
Каштоўнай крыніцай для вывучэння гісторыі [[ВКЛ]] з'яуляецца “[[Хроніка Канстанцскага сабору]]” баварца [[Ульрых фон Рыхенталь|Ульрыха фон Рыхенталя]], у якой, у прыватнасці, неаднакратна згадваецца [[Белая Русь]]. Так, апісваючы ўрачысты ўезд дэлегацыі Цамблака [[19 лютага]] 1418 году, храніст занатаваў: “У суботу, на 19 дзень месяца лютага, прыехаў высакародны пан Георг, арцыбіскупархібіскуп Кіеўскі, з краіны Белай Русі, са Смаленска”. Пазбаўлены Вітаўтам улады апошні нашчадак вялікага смаленскага княжання [[Фёдар Юр'евіч]], у [[1404]]–[[1412]] гадах служылы князь Вялікага Ноўгарада, фігуруе ў хроніцы як “Фёдар, герцаг Белай Русі і гаспадар Смаленска”. Яшчэ ў адным месцы Рыхенталь вылучае тры “катэгорыі” рускіх: сапраўдныя рускія, чырвоныя рускія, белыя рускія; краіна і горад Вялікі Ноўгарад, якія ёсць хрысціянскімі”. Хроніка Рыхенталя пацвярджае разуменне Белай Русі як сіноніму Вялікага Ноўгарада, характэрнае перш за ўсё для нямецкамоўнай літаратуры [[XIII стагоддзе|XIII]] – [[XVI стагоддзе|XVI]] ст. У дададзеным да хронікі гербоўніку змешчаныя каляровыя выявы гербоў Фёдара і Вітаўта.
 
== Літаратура ==