Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім у 1430-х гадах: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EmausBot (размовы | уклад)
др clean up, replaced: е у → е ў, , → ,, {{вызн2|1=паўстанне Свідрыгайлы}} → '''паўстанне Свідрыгайлы''', {{вызнч|1=Грамадзянская вайна ў В using AWB (7794)
Радок 1:
{{вызнч|1='''Грамадзянская вайна ў ВКЛ}}''', {{вызн2|1='''паўстанне Свідрыгайлы}}''' ([[1432]] – [[1439]]): [[грамадзянская вайна]], якую вялі паміж сабою феадалы Польшчы і [[ВКЛ]] (тады аб'яднаных у саюзную дзяржаву) і іх саюзнікі; на чале галоўных бакоў канфлікту былі, з аднаго боку, польскія каралі Ягайла і , потым Жыгімонт, [[вялікі князь літоўскі]]), а з іншага боку — [[Свідрыгайла]], [[вялікі князь літоўскі]], потым [[вялікі князь рускі]]. Прадметам вайны стала палітычнае ўладкаванне ВКЛ ва ўмовах крызісу палітычнай сістэмы, утворанай Востраўскім пагадненнем (1392) і Гарадзельскім актам (1413).
 
Вайна прывяла да тымчасовага фактычнага падзелу ВКЛ на дзве дзяржавы — уласна [[Вялікае княства Літоўскае]] і [[Вялікае княства Рускае]]. Вынікам вайны, пасля канчатковага ваеннага разгрому партыі Свідрыгайлы, стала кампраміснае развязанне праблемы вярхоўнай улады ў ВКЛ.
Радок 13:
У 2-й пал. лютага 1431 на сойме польскай шляхты ў Сандаміры Ягайла радзіў памяркоўнае развязанне, але сойм пастанавіў пачаць вайну супраць ВКЛ летам 1432, а найперш здабыць Луцк. Наогул, Ягайла ў гэтым канфлікце займаў прымірэнчую пазіцыю, але ўжо не быў дастатковага ўплыву. Так, мірнае пасольства з удзелам Станіслава Цёлка (епіск. познанскі) і Яна (епіск. хелмскі), Сендзівоя з Астрога (ваявода познанскі) і Яна з Ліхіна (ваявода брэсцкі) не мела, відаць, задачы сапраўды дасягнуць міру, бо дамагалася безумоўнае здачы Падолля і безумоўнага выканання Гарадзельскай уніі — г.зн. зрачэння вялікакняскага тытулу ў рукі Кароны. Свідрыгайла адмовіўся, але сам выслаў пасольства на чале з князем Васілём Красным, якое прывезла ў красавіку 1431 адмову па ўсіх пунктах.
 
Такім чынам, польскія паны хацелі вайны, кароль спрабаваў дасягнуць міру, але Свідрыгайла выставіў такія непрыймальныя для Польшчы патрабаванні пачатку перамоваў (вяртанне узятыхўзятых падольскіх замкаў), чым фактычна адмовіўся ад магчымасці дасягнення міру.
 
Кіраўніцтва Нямецкага Ордэна, якое спачатку абяцала Польшчы нейтральнасць, схілілася да падтрымкі Свідрыгайлы, і склала з ім абаронна-наступальны саюз 19.6.1431 у Хрыстмемелі.