Люксембург: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др робат дадаў: lez:Люксембург |
шаблон |
||
Радок 1:
{{Дзяржава
|Арыгінальная назва ={{lang-lb|Groussherzogtum Lëtzebuerg}}<br />{{lang-fr|Grand-Duché de Luxembourg}}<br />{{lang-de|Großherzogtum Luxemburg}}
|Родны склон =Люксембурга
|Сцяг =Flag of
|Герб
|Замест герба =
|Назва гімна =Ons Hémécht (Наша Айчына)
|Аўдыё =
Сталіца = [[Горад Люксембург|Люксембург]] |▼
|Форма праўлення =[[канстытуцыйная манархія]]
|Дзяржаўная рэлігія =
|lat_dir =N |lat_deg =49 |lat_min =49 |lat_sec =0
|lon_dir =E |lon_deg =6 |lon_min =6 |lon_sec = 0
|CoordScale =500000
|На карце =EU-Luxembourg.svg
|На карце2 =
|Мова/Мовы =[[люксембургская мова|люксембургская]], [[французская мова|французская]], [[нямецкая мова|немецкая]]
|Заснавана =
Насельніцтва = 468 571 |▼
|Дата незалежнасці =[[9 чэрвеня]] [[1815]] г.
|Незалежнасць ад =[[Першая французская імперыя|Францыі]]
|Найбуйнейшыя гарады =[[Горад Люксембург|Люксембург]]
|Пасады кіраўнікоў =[[Спіс Вялікіх герцагаў Люксембурга|Вялікі Герцаг]] <br /> [[Спіс прэм'ер-міністраў Люксембурга|Прэм'ер-міністр]]
|Кіраўнікі =[[Анры, вялікі герцаг Люксембурга]]<br/>[[Жан-Клод Юнкер]]
Валюта = Еўра |▼
|Плошча =2 586,4
|Працэнт вады =няма
|Этнахаронім =
|Месца па насельніцтву =168
|Год ацэнкі =
|Насельніцтва па перапісу=502 207
|Год перапісу =2010
|Шчыльнасць насельніцтва =171
|Месца па шчыльнасці =
|ВУП (ППЗ) = 64,306 млрд<ref name="IMF">[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=67&pr.y=17&sy=2010&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=137&s=NGDPD%2CNGDPDPC&grp=0&a=1 Международный валютный фонд (2010)]</ref>
Дадаткі = ▼
|Год разліку ВУП (ППЗ) = 2010
|Месца па ВУП (ППЗ) =98
|ВУП (ППЗ) на душу насельніцтва=
|Месца па ВУП (ППЗ) на душу насельніцтва= 128 806<ref name="IMF"/>
|ВУП (намінал) =
|Год разліку ВУП (намінал)=
|Месца па ВУП (намінал) =
|ВУП (намінал) на душу насельніцтва=
|Месца па ВУП (намінал) на душу насельніцтва=
|ІРЧП =
|Год разліку ІРЧП =
|Месца па ІРЧП =
|Узровень ІРЧП =
|Авіякампанія =
|Дамен/Дамены =[[.lu]], [[.eu]]
|Тэлефонны код =352
|Часавы пояс =+1
|Заўвагі = <references />
<!-- |Без сцяга і герба=* -->
<!-- |Без гімна=* -->
}}
'''Люксембург'''
== Гісторыя ==
У канцы VII ст. насельніцтва тэрыторыі сучаснага Люксембурга было хрышчона дзякуюча прападобнаму Віліброрду, які заснаваў там манастыр бенедыктаўцаў. У Сярэднявечча зямля ўваходзіць спачатку ў склад франкскага каралеўства [[Аўстразія|Аўстразіі]], потым у [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэнную Рымскую імперию]], а пасля
У [[1477]] Люксембург перайшоў дынастыі Габсбургаў, а пад час падзела імперыі [[Карл V Габсбург|Карла V]] тэрыторыя апынулася пад уладай [[Іспанія|Іспаніі]]. Калі [[Нідэрландская буржуазная рэвалюцыя|Нідэрланды пачалі паўстанне]] супраць [[Філіп II, кароль Іспаніі|Філіпа II, караля Іспаніі]], Люксембург захоўваў нейтралітэт. У выніку гэтай рэвалюцыі герцагства перайшло пад уладу паўстаўшай краіны. Пачатак [[Трыццацігадовая вайна|Трыдцацігадовай войны]] ([[1618]]
С падзеннем Напалеона французскае ўладарства ў Люксембургу скончылася, яго лёс быў вырашаны Венскім Кангрэсам [[1815]] году: Люксембургу быў дараваны статус Вялікага герцогства з Вільямам I (прадстаўніком [[Аранская дынастыя|дынастыі Аранскіх-Насау]], каралём Нідэрландаў) на чале. Люксембург захоўваў аўтаномію, а сувязь з Нідэрландамі была хутчэй намінальная
У [[1842]] [[Вільям II]] падпісаў дамову з Прусіей, па якой Люксембург стаў удзельнікам Мытнага Саюзу. Гэты крок значна палепшыў эканамічнае і сельскагаспадарчае развіцце герцагства, былі вастаноўлена інфраструктура, з'явілася [[чыгунка]]. У [[1841]] Люксембургу была дарована [[канстытуцыя]], якая ўсёж не суадносілася з жаданнямі насельніцтва. Моцна паўплывала на аўтаномію французская рэвалюцыя 1848 году. Под яе ўплавам Вільям дараваў больш ліберальную канстытуцыю, у якой былі ўнесены змены ў [[1856]] годзе. З распадам канфедэрацыі ў [[1866]] Люксембург стаў поўносцью суверэнай дзяржавай. Афіцыйна гэта адбылося [[9 верасня]] [[1867]] году. Крыху раней, [[29 красавіка]] [[1867]], на міжнароднай канферэнцыі ў [[Лондан]]е паміж Расіей, Вялікабрытаніей, Францыей, Прусіей і шэрагам іншых дзяржаў была падпісана дамова аб статусе Люксембурга. Па Дамове карона Вялікага герцагства Люксембург празнавалася спадчыным уладаннем дома Насау, а само герцагства вызначалася як нейтральная дзяржава.
Пасля смерці [[Вільям III|Вільяма III]] ў [[1890]] годзе Нідэрланды засталіся без спадчыніка мужчынскага полу, таму Вялікае герцагства перайшло Адольфу, герцагу Насау, а затым і яго сыну Вільяму, які памёр у [[1912]] годзе. Яны за годы праўлення мала цікавіліся пытаннямі кіравання дзяржавай, затое Марыя Адэлаіда, дачка Вільяма, развіла там вялікую дзейнасць, што не было ацэніна насельніцтвам. У гады [[Першая Сусветная вайна|Першай Сусветнай войны]] Люксембург захоўваў нейтралітэт, але ўсё ж у [[1914]] годзе Германія яго акупавала. Па [[Версальскі мір|Версальскаму міру]] Марыя Адэлаіда была вымушана адаць кіраванне краінай сястрэ Шарлоце. У [[1940]] Германія другі раз акупавала Люксембург. Урад адмовіўся ісці на кампраміс з фашыстамі, таму ўвесь двор быў вымушаны эміграваць і жыць у выгнанні. Герцагства ўвайло ў склад [[Трэці Рэйх|Трэцяга Рэйха]]. У верасні [[1944]] адбылося вызваленне краіны. У тым жа годзе Люксембург увайшоў у Эканамічны Саюз з Бельгіей і Нідэрландамі ([[Бенілюкс]]). З уступам у [[НАТА]] ў [[1949]] годзе Вялікае герцагства Люксембург парушыла свой ваены нейтралітэт. У [[1964]] на прастол Люксембурга ўзышоў прынц Жан. У кастрычніку [[2000]] Жан адрокся ад прастолу, з-за старога ўзросту; на прастол узышоў яго сын Анры.
Радок 56 ⟶ 78:
== Геаграфія ==
== Насельніцтва ==
== Эканоміка ==
== Гл. таксама ==
|