Жыгімонт II Аўгуст: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: я у → я ў, анфэ → анфе, — 7 ліпеня 1572 → — {{ДС|7|7|1572}}, ўнія → унія using AWB (7893)
Радок 1:
[[File:Sigismund II Augustus.jpg|thumb|Прыжыццёвая гравюра-партрэт Жыгімонта Аўгуста (1554)]]
[[File:Zygmunt II August.jpg|thumb|Жыгімонт Аўгуст. Малюнак [[Ян Матэйка|Яна Матэйкі]]]]
'''Жыгімонт Аўгуст''' ([[1 жніўня]] [[1520]] — [[{{ДС|7 ліпеня]] [[|7|1572]]}}, Кнышын) — [[Вялікія князі літоўскія|вялікі князь літоўскі]] ([[1544]]-1572), [[Каралі Польшчы|кароль польскі]] ([[1548]]-1572). Сын [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]] і [[Бона Сфорца|Боны Сфорца]].
 
У [[1522]] [[сойм ВКЛ]] даў гарантыю Жыгімонту Старому, што пасля яго смерці Жыгімонт Аўгуст будзе абраны вялікім князем. У [[1526]] пасля смерці апошніх мазавецкіх князёў Бона Сфорца намагалася перадаць [[Мазавецкае княства]] Жыгімонту Аўгусту, але яно было далучана проста да Польшчы. На сойме ВКЛ у кастрычніку [[1529]] году Жыгімонт Аўгуст абраны вялікім князем пры жыцці бацькі, а [[18 снежня]] на польскім сойме Жыгімонт Стары дамогся абрання сына польскім каралём. Каранаваны ў Кракаве [[20 лютага]] [[1530]], але рэальная ўлада ў Польшчы і ВКЛ засталася ў Жыгімонта Старога.
Радок 15:
Знешняя палітыка Жыгімонта Аўгуста была накіравана на захаванне мірных стасункаў з суседнімі дзяржавамі. [[Герцагства Прусія]] заставалася [[васал]]ам Польшчы. Стасункі з [[Швецыя]]й палепшыліся, калі ў [[1568]] сталец там заняў [[Юхан III]], швагр Жыгімонта Аўгуста. Але адносіны з [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавай]] былі кепскія, [[Іван IV]] пачаў [[Лівонская вайна, 1558-1583|Лівонскую вайну]] (1558—1582), якая падштурхнула ВКЛ да заключэння [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ([[1569]]).
 
Унутраная палітыка Жыгімонта Аўгуста была накіраваная на паляпшэнне становішча і павялічэнне ўплыву сярэдняй [[шляхта|шляхты]]. На сойме [[1562]]—[[1563]] гг. падтрымаў рэформу скарбу, судоў і войска. Вяртаў сабе землі раздадзеныя магнатам з [[1504]]. У выніку рэформ былі павялічаныя прыбыткі дзяржаўнага скарбу. Садзейнічаў правядзенню [[Валочная памера|Валочнай памеры]] ў ВКЛ. Пачаў стварэнне ваенна-марскога флоту Польшчы, стварыў Марскую камісію. У час яго праўлення пашырылася [[рэфармацыя]] розных плыняў. Праводзіў палітыку талерантнасці ў адносінах да ўсіх канфэсійканфесій. [[Віленскі прывілей 1563|Віленскім прывілеем (1563)]] пацвердзіў роўнасць правоў праваслаўнага і каталіцкага баярства ВКЛ. Зацвердзіў [[Статут 1566|Статут Вялікага княства Літоўскага (1566)]]. У апошнія гады свайго ўладарання пад ціскам [[Каталіцкая царква|каталіцкай царквы]] дазволіў дзейнасць [[Езуіты|езуітаў]] у Польшчы (з [[1564]]) і ў ВКЛ (з [[1569]]), што сталася пачаткам [[Контррэфармацыя|контррэфармацыі]]. Быў мецэнатам, падтрымліваў мастакоў, архітэктараў, музыкаў, акцёраў. Яго ўладарста было перыядам росквіту [[Адраджэнне|Адраджэння]] ў ВКЛ.
 
Памёр не пакінуўшы нашчадкаў, на ім скончылася мужчынская галіна дынастыі [[Ягелоны|Ягелонаў]]. У сваім палітычным тастаменце раіў шляхце прытрымлівацца саюзу з [[Францыя]]й і абраць на сталец караля і вялікага князя французскага прынца. Гэта была ажыццяўлёна на [[Элекцыйны сойм 1573|элекцыйным сойме (1573)]] — быў абраны [[Генрык Валезы]].
Радок 31:
{{Вялікія князі літоўскія}}
{{Манархі Польшчы}}
 
[[Катэгорыя:Каралі польскія]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія]]
[[Катэгорыя:Род Ягелонаў]]
 
{{Normdaten
Радок 46 ⟶ 41:
|WP=
}}
 
[[Катэгорыя:Каралі польскія]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія]]
[[Катэгорыя:Род Ягелонаў]]
 
[[ar:زغمونت الثاني أوغست]]