Аксамітная рэвалюцыя: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EmausBot (размовы | уклад)
др r2.7.2+) (робат змяніў: tr:Kadife Devrim
др clean up, replaced: я у → я ў, зьн → зн (2), азыцы → азіцы, дзьдз → ддз, сьп → сп, ялёг → ялог, 1989 году → 1989 года (2), typos fixed: грамадзтв using AWB (7893)
Радок 1:
'''Аксамі́тная рэвалю́цыя''' ([[чэшская мова|чэш.]]: sametová revoluce, [[славацкая мова|слав.]]: nežná revolúcia) — падзеі, якія адбываліся ў [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]] ў лістападзе-снежні [[1989]] году і прывялі да адносна мірнага падзення [[камунізм|камуністычнага]] рэжыму і ўсталявання [[дэмакратыя|дэмакратыі]].
 
Пачаткам сталася дэманстрацыя студэнтаў у [[Браціслава|Браціславе]] ([[Славакія]]) [[16 лістапада]] 1989 годугода, а потым, на наступны дзень, дэманстрацыя пратэсту студэнтаў у [[Прага|Празе]] ([[Чэхія]]). Дэманстрацыя ў Братыславе прайшла мірна, а ў Празе паліцыя жорстка разагнала студэнтаў, якія са свечкамі і вянкамі выйшлі ўспомніць пра сваіх папярэднікаў, і ў прыватнасці студэнта Яна Оплетала, які быў у [[1939]] годзе пакараны нацыстамі.
 
На наступны дзень пражскія тэатры абвясцілі, што здымаюць усе спектаклі і аддаюць свае сцэны для публічных дыскусій. Прадстаўнікі чэшскай апазыцыіапазіцыі, царквы, студэнцтва, сабраўшыся уў адным з тэатраў, абвясцілі пра стварэнне Грамадзянскага форуму і запатрабавалі зменаў ва ўладзе, свабоды слова і сходаў, вызвалення палітычных вязняў.
 
[[20 лістапада]] ідэі і патрабаванні Форуму ўжо прагучалі на масавай дэманстрацыі на Вацлаўскай плошчы, дзе сабралася 150 тысяч чалавек.
 
[[Камуністычная партыя]] Чэхаславакіі тэрмінова змяніла сваіх кіраўнікоў Мілаша Якеша – на Карла Урбанка. Улады пайшлі на дыялёгдыялог з прадстаўнікамі Форуму, а прэзідэнт [[Густаў Гусак]] даў загад вызваліць вядомых палітвязьняўпалітвязняў.
 
Дзве дэманстрацыі студэнтаў атрымалі нечакана вялікі рэзананс. Студэнты спантанна вынеслі на вуліцы тыя патрабаванні дэмакратычных свабодаў, якія даўно высьпелівыспелі ў грамадзтвеграмадстве, на якія дзесяцігодзьдзямідзесяцігоддзямі перад тым працавалі шматлікія грамадзянскія ініцыятывы, такія як “[[Хартыя-77]]” і яе пазьнейшаяпазнейшая спадкаемца – ініцыятыва “Некалькі сказаў”.
 
[[27 лістапада]] прыйшла чарга наступнага ўсеагульнага чыну – 2-гадзіннай агульнай забастоўкі. Праз дзень надзвычайны сход Федэральнага парламента Чэхаславакіі выканаў яшчэ адно народнае патрабаванне – з Канстытуцыі былі прыбраныя артыкулы пра кіруючую ролю камуністычнай партыі і [[марксізм-ленінізм]] як дзяржаўную ідэалогію.
Радок 15:
Крызіс самой камуністычнай партыі быў настолькі глыбокі, што ўлада фактычна выпала з яе рук. Дысідэнты, якія першапачатковы разлічвалі на дыялог з уладай і змякчэнне палітычнага рэжыму, фактычна атрымалі саму ўладу.
 
[[29 снежня]] 1989 годугода дэпутаты Федэральнага сходу Чэхаславакіі абралі дысідэнта, аднаго з заснавальнікаў Грамадзянскага форуму [[Вацлаў Гавел|Вацлава Гавела]] новым прэзідэнтам. Гэты дзень лічыцца днём перамогі "аксамітнай рэвалюцыі", але чэхі традыцыйна адзначаюць угодкі "аксамітнай рэвалюцыі" 17 лістапада, дзень, калі адбылася першая дэманстрацыя ў Празе.
 
== Грузія ==