Югаславія: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
MerlIwBot (размовы | уклад)
др робат дадаў: tg:Югославия
др clean up using AWB (7893)
Радок 33:
У якасці мадэлі нацыянальнага будаўніцтва ў сацыялістычнай Югаславіі быў абраны [[федэралізм]]. Паводле Канстытуцыі СФРЮ, прынятай у 1974 г., суб'ектамі федэрацыі якімі былі шэсць сацыялістычных рэспубалік і два аўтаномных сацыялістычных края. Усе народы Югаславіі былі прызнаныя раўнапраўнымі. Цітава нацыянальна-дзяржаўная рэформа прывяла да вызначаных поспехаў: сталі паступова забывацца этнічныя чысткі ваенных гадоў, у краіне знізіўся напал міжэтнічных адносін. Кіраўніцтва краіны заявіла аб з'яўленні новай наднацыянальнай этнічнай агульнасці — югаслаўскага народа. Колькасць людзей, якія лічаць сябе югаславенамі (як правіла, гэта былі людзі, народжаныя ў змяшаных шлюбах), павялічвалася ад перапісу да перапісу, да моманту распаду Югаславіі іх доля ў насельніцтве краіны перавысіла 5 %.
 
У канцы 1940-х гг. паўсталі рознагалоссі паміж лідэрамлідарам камуністычнай партыі Югаславіі [[Іосіп Броз Ціта|Ціта]] і [[Сталін]]ым, што прывяло да парыву адносін з СССР. Хоць пасля смерці Сталіна яны былі часткова ўхіленыя, Югаславія не стала членам [[Арганізацыя Варшаўскай Дамовы|Арганізацыі Варшаўскай Дамовы]], а наадварот, у процівагу ёй стварыла [[Рух недалучэння]]. У гады кіравання Ціта Югаславія выконвала ролю пасярэдніка паміж Захадам і найболей адыёзнымі камуністычнымі рэжымамі.
 
Рэжым Ціта гуляў на супярэчнасцях паміж дзяржавамі капіталістычнай і сацыялістычнай сістэм, што дазваляла Югаславіі ў пасляваенныя дзесяцігоддзі даволі хутка развівацца.
Радок 45:
З прычыны нарастальных нацыянальных рознагалоссяў па завяшчанні [[Ціта]] пасля яго смерці пост прэзідэнта краіны быў скасаваны, а на чале краіны ўстаў Прэзідыум, члены якога (раздзелы саюзных рэспубалік і аўтаномных абласцей) штогод змянялі адзін аднаго па чарзе. Кароткачасовы эканамічны цуд у сярэдзіне 1980-х гг. скончыўся імклівай інфляцыяй і развалам эканомікі, што прывяло да абвастрэння адносін паміж эканамічна больш развітымі [[Сербія]]й, [[Харватыя]]й і [[Славенія]]й, і астатнімі рэспублікамі.
 
Падчас грамадзянскай вайны і распаду ад Вялікай Югаславіі ў канцы XX стагоддзя аддзяліліся чатыры з шасці саюзных рэспублік ([[Славенія]], [[Харватыя]], [[Боснія і Герцагавіна]], [[Рэспубліка Македонія|Македонія]]). Тады на тэрыторыю спачатку [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіны]], а затым аўтаномнага края [[Косава]] былі ўведзеныя міратворчыя сілы [[ААН]] пад кіраўніцтвам [[ЗША]]. У [[Косава]], з падставы рэгулявання мандату [[ААН]] міжэтнічнага канфлікту паміж [[сербы|сербскім]] і [[албанцы|албанскім]] насельніцтвам, [[ЗША]] і іх саюзнікі правялі ваенную аперацыю па захопе і фактычнаму аддзяленню ад Югаславіі і Сербіі аўтаномнага края Косава, які апынуўся пад [[пратэктарат]]ам [[ААН]] (гл. [[Вайна НАТА супраць Сербіі, 1999]]. Тым часам Югаславія, у якой напачатку XXI ст. заставалася дзьведзве рэспублікі, ператварылася ў [[Сербія і Чарнагорыя|Малую Югаславію (Сербію і Чарнагорыю)]]:
з [[1992]] па [[2003]] г. — [[Саюзная Рэспубліка Югаславія|Саюзная Рэспубліка Югаславія (СРЮ)]], з [[2003]] па [[2006]] г. — канфедэратыўны [[Сербія і Чарнагорыя|Дзяржаўны Звяз Сербіі і Чарнагорыі (ГCCX)]].
Югаславія канчаткова спыніла існаванне c выхадам з звяза [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]] [[3 чэрвеня]] [[2006]] г.
Радок 91:
 
{{Link GA|no}}
 
[[af:Joego-Slawië]]
[[ar:يوغوسلافيا]]